Een grote observatiestudie, gepubliceerd in 2022 in PLOS Medicine, suggereert een verband tussen de consumptie van zoetstoffen, die veel voorkomen in 'light' voedingsmiddelen, en een verhoogd risico op kanker.
Veel consumenten eten 'light' voedingsmiddelen, zonder suiker maar met zoetstoffen, om niet aan te komen. Bijna 103.000 volwassenen die werden gevolgd in het NutriNet Health cohort werden opgenomen in deze voedselconsumptie-analyse. Ze werden gescheiden in twee groepen: de 'zware' zoetstofconsumenten, d.w.z. meer dan de mediaan van 80 mg/dag, en de anderen, en vervolgens geanalyseerd volgens kankerdiagnoses tussen 2009 en 2021. De gegevens werden aangepast voor een aantal factoren zoals leeftijd, geslacht, lichaamsbeweging, rookgedrag, BMI, diabetes, voorgeschiedenis, calorie-inname, alcohol, natrium, verzadigde vetzuren, suikers en zuivelproducten.
Vergeleken met mensen die geen aspartaam en acesulfaam-K consumeren, hebben grote consumenten 13% meer risico op kanker. Dit risico is hoger voor bepaalde vormen van kanker waarbij obesitas als risicofactor wordt erkend (borst-, pancreas-, colon-, prostaat- of leverkanker). Voor aspartaam wordt hoge consumptie in verband gebracht met een 22% verhoogd risico op borstkanker.
Bron: Debras C. en al. PLoS Med 2022, 19(3): e1003950.
Slaaptekort is een probleem op zich, maar ook een risicofactor voor overgewicht.
Te weinig slaap maakt hongerig, vooral naar voedsel dat rijk is aan vetten en suikers. De werkingsmechanismen zijn divers, deels hormonaal. Bij slaapbeperking daalt de leptineconcentratie en stijgt de ghrelineconcentratie. Leptine is een hormoon dat de vetreserves maar ook de eetlust regelt. Ghreline is een hormoon dat de eetlust stimuleert. Er is ook een toename van de afscheiding van cortisol en endocannabinoïden, die de eetlust met ongeveer 24% stimuleren. Een andere factor die een rol zou kunnen spelen is insuline, want slaaptekort bevordert insulineresistentie en dus gewichtstoename.
Recente studies hebben het effect aangetoond van een kortere slaap op de lichaamssamenstelling, met een groter verlies aan spiermassa dan aan vetmassa. Bij een groep volwassenen met overgewicht leidde een verlenging van de slaapduur met één tot twee uur per nacht tot een vermindering van de dagelijkse calorie-inname met gemiddeld 270 kcal. Ook andere studies wijzen op onregelmatige slaappatronen die leiden tot ontregeling van het circadiane ritme en metabolische problemen bevorderen. Het circadiane ritme wordt bepaald door de afwisseling tussen waken en slapen.
Bron: JAMA Internal Medicine, februari 2022.
De vaak cyclische gewichtsveranderingen bij mensen die willen vermageren, zijn een onafhankelijke risicofactor voor gewichtstoename. Het jojo-effect wordt in verband gebracht met een verhoogd cardiovasculair risico. Hetzelfde geldt, in mindere mate, voor zwaarlijvige mensen die er herhaaldelijk niet in slagen gewicht te verliezen.
Regulering van de energie-inname en -uitgaven zorgt bij de meeste volwassenen voor gewichtsstabiliteit. Diëten om het gewicht te controleren is een veel voorkomende oorzaak van gewichtsvariatie en -schommelingen. Bij obesitas leiden herhaalde pogingen om gewicht te verliezen tot gewichtstoename en cyclische gewichtsveranderingen. Bij veel mensen met een normaal lichaamsgewicht, met name adolescenten en jonge vrouwen, leidt de obsessie met slankheid onder ouderlijke of sociale druk tot praktijken die jarenlang worden herhaald en resulteren in overmatige gewichtstoename.
Recente studies tonen aan dat gewichtsschommelingen minder negatieve gevolgen hebben voor de gezondheid van personen met overgewicht en obesitas dan bij personen met een normaal gewicht. Verschillende studies suggereren dat cyclische gewichtsschommelingen schadelijke effecten hebben op cardio-metabole risicofactoren zoals bloeddruk, hartslag, bloedglucose, lipiden en insulinegehalte. Hoewel duurzaam gewichtsverlies een belangrijk therapeutisch doel is bij personen met overgewicht en obesitas, is het handhaven van een stabiel gewicht een even belangrijke doelstelling bij personen met een normaal lichaamsgewicht, omdat gewichtsschommelingen een cardiale en metabole risicofactor zijn.
Bron: J-L Schlienger, La variabilité pondérale est-elle un marqueur de risque cardio-métabolique ?, Médecine des Maladies Métaboliques 2022 ; 16 : 32-39.
De rondheidsindex (Body Roundness Index, BRI) is een nieuwe meting die gebaseerd is op de vorm van het lichaam en de gezondheidsrisico’s mogelijk beter weerspiegelt.
Honderden NHS-patiënten hebben van hun huisarts fruit en groenten voorgeschreven gekregen in een baanbrekend proefproject dat hen helpt gewicht te verliezen en hun bloedd...
Lees verderVier keer meer kinderen met obesitas! Het is belangrijk om al van in het prille begin in te zetten op preventie, zeggen experts. "Als maatschappij en vanuit het beleid mo...
Lees verderOnderzoekers ontdekten dat overgewicht of obesitas het risico op coronaire hartziekten met 28 procent verhoogt in vergelijking met mensen met een gezond lichaamsgewicht,...
Lees verder49% van de Belgische bevolking heeft overgewicht, waarvan 18% obesitas. Dat blijkt uit de Voedselconsumptiepeiling van Sciensano uitgevoerd in 2022-2023. Dat cijfer is on...
Lees verderDe jongste twintig jaar is het aantal mensen met obesitas quasi verdubbeld in ons land. Er zijn nu om en bij de 2 miljoen Belgen met een BMI van meer dan 30, wat hen defi...
Lees verderChronische myeloïde leukemie
Covid-19
Leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD)
Maagkanker
Melanoom
Oogontsteking, oogirritatie of droge ogen
Overactieve blaas
Transplantatie van organen