Begrijpen

Van bij de start van de COVID-19-pandemie in België werden de sociale media overspoeld met berichten over het gebruik van niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) door personen met een chronische aandoening. Het gevolg was onrust en verwarring. De ‘genadeslag’ kwam er door een tweet die op 14 maart 2020 gepost werd door de Franse minister voor Volksgezondheid, Olivier Véran. Daarin beweerde de politicus dat de inname van NSAID’s bij koorts, hoofdpijn, reuma- en gewrichtspijn, maar ook bij chronische ziekte kon leiden tot een hoger risico op het krijgen van COVID-19 en/of het verergeren van de symptomen. Dit fake news verspreidde zich als een lopend vuurtje. Heel wat patiënten die dagelijks hun vertrouwen stellen in een behandeling met NSAID’s voor een chronische ziekte (fibromyalgie, chronische reuma- of gewrichtspijnen, chronische sinusitis, terugkerende ontstekingen, spondylitis ankylosans, cardiovasculaire aandoeningen, enz.) waren meteen van slag. Wat moesten ze nu doen? Want voor veel van die patiënten betekenen NSAID’s heel wat: ze kunnen hun leven beter organiseren, omdat ze zo de symptomen van hun chronische ziekte onder controle houden.

Chronische ziekten en COVID-19: het vertrouwen in NSAID’s hersteld

Vrij snel, op 18 maart 2020 benadrukte het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA) dat het profylactische gebruik van NSAID’s bij chronische aandoeningen niet moest worden stopgezet. Vervolgens weerlegden diverse studies de beweringen van de Franse minister voor Volksgezondheid. Zowel het EMA als de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is van mening dat NSAID’s geen enkel gevaar betekenen voor patiënten met COVID-19, en dat het gebruik van NSAID’s er niet toe leidt dat iemand meer vatbaar wordt voor COVID-19 of dat de symptomen erger worden⁽¹⁾.

Chronische ziekten, NSAID’s en COVID: ondersteunend onderzoek

Er werden ruim tien onderzoeken uitgevoerd in verband met NSAID’s en COVID-19. Dat zegt Nicholas Moore, een specialist in medische farmacologie, in het dagblad ‘20 minutes’. Negen studies hebben aangetoond dat de kans op overlijden niet groter wordt en dat er geen bijkomende risico’s zijn op ergere vormen van COVID-19. Een Brits onderzoek⁽²⁾, uitgevoerd in de zomer van 2020, gebaseerd op een groep van 2 miljoen personen, kwam tot de conclusie dat er geen verschil was in de kans op overlijden door COVID-19 bij patiënten die NSAID’s gebruikt hadden in vergelijking met zij die dat niet hadden gedaan.

Stoppen met NSAID’s bij COVID-19? Een recente studie stelt gerust

Het gebruik van NSAID’s vergroot niet het risico op de ontwikkeling van een ergere vorm van COVID-19. Dat bleek uit een zoveelste studie⁽³⁾ die recent, op 7 mei 2021, gepubliceerd werd in het vermaarde medische tijdschrift The Lancet Rheumatology. Die studie baseert zich op de gegevens van ruim 72.000 patiënten! Die nieuwe wetenschappelijke gegevens ondersteunen en bevestigen nog meer wat men eigenlijk al wist, ook al blijft een deel van de nietsvermoedende bevolking zich nog steeds zorgen maken.

Goed nieuws voor het dagelijks leven van chronisch zieken

“Overal in de wereld worden NSAID’s veelvuldig gebruikt voor de behandeling van mensen met een hele reeks aandoeningen, van minder erge vormen van pijn tot chronische ziekten zoals artritis en cardiovasculaire aandoeningen”, benadrukt prof. Ewen Harrison van de universiteit van Edinburgh – hij is de belangrijkste auteur van het onderzoek dat gepubliceerd werd in The Lancet Rheumatology. Goed nieuws dus voor iedereen die rekent op die geneesmiddelen om hun alledaagse taken zo goed mogelijk uit te voeren! Overigens is het zo dat men bij een chronische ziekte de inname van een geneesmiddel best niet stopt of wijzigt zonder medisch advies, want dat kan gevaarlijk zijn ... Raadpleeg steeds uw arts.

In maart 2020 kon men op de sociale netwerken lezen dat niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) de symptomen van COVID-19 erger maakten. Door die slechte informatie begonnen veel mensen bij pijn of koorts andere medicatie in te nemen. Maar de onderzoeksresultaten zijn bemoedigend en daardoor kon men het vertrouwen in het gebruik van NSAID’s herstellen.

Op 14 maart 2020 plaatste de Franse minister voor Volksgezondheid Olivier Véran een waarschuwing op Twitter, waarbij hij de Franse bevolking de raad gaf om geen ontstekingsremmers in te nemen, omdat die de symptomen van COVID-19 konden verergeren. Dat nieuws verspreidde zich als een lopend vuurtje bij onze zuiderburen en in verschillende andere Europese landen, waaronder België. Heel wat personen stopten meteen met het gebruik van NSAID’s en namen bij hoofdpijn, menstruatiepijn, koorts of gewrichts- en reumapijn liever hun toevlucht tot paracetamol, allopathische behandelingen of superfood (kurkuma, salie, enz.).

Het vertrouwen in NSAID’s herstellen

In volle COVID-tijden bleek het dan ook bijzonder moeilijk om het vertrouwen in NSAID’s te herstellen! En toch … Behalve Frankrijk namen weinig landen voorzorgsmaatregelen rond het gebruik van niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen tegen het coronavirus. Reeds in de lente van 2020 luidde een van hun argumenten dat er te weinig gegevens beschikbaar waren om daaruit conclusies te trekken.

COVID-19 en NSAID’s: ondersteunende studies

Sinds deze echte mediastorm werden er op internationaal niveau heel wat onderzoeken uitgevoerd. Een Britse⁽¹⁾ studie, die dateert van vorige zomer en werd uitgevoerd bij circa twee miljoen personen, kwam tot de conclusie dat het risico op overlijden als gevolg van COVID-19 niet groter was door het gebruik van NSAID’s dan door het niet-gebruik ervan.

Coronavirus: geruststellende resultaten voor NSAID’s

In de marge van dit wetenschappelijk onderzoek analyseerde een denktank, bestaande uit pluridisciplinaire (ziekenhuis)experts (GRAINS), met de steun van een farmaceutisch labo, wetenschappelijke data over het gebruik van NSAID’s bij COVID-19. Het onderzoek had betrekking op ruim 40 recente internationale studies⁽²⁾ en kon geen verband leggen tussen NSAID’s en een toename van het infectierisico door COVID-19. Diverse onderzoeken tonen ook aan dat er geen verband bestaat tussen ibuprofen (een NSAID) en de verslechtering van COVID-19. In een Deens onderzoek werd het gebruik van NSAID’s trouwens niet gekoppeld aan een toegenomen mortaliteit, noch aan een groter risico op ziekenhuisopname⁽³⁾. Dit werd ook uitvoerig besproken door de denktank over NSAID’s (GRAINS).

Een andere geruststellend feit is dat volgens een recente Deense observatiestudie⁽⁴⁾ er geen correlatie bestaat tussen de inname van niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen en ernstige vormen van COVID-19. Anders gezegd, bij personen die NSAID’s ingenomen hebben, bestaat er geen groter risico om een ernstige vorm van COVID-19 te ontwikkelen dan bij degenen die dat niet gedaan hebben!

Herstel van het vertrouwen in NSAID’s tegen COVID-19

In het licht van de verschillende wetenschappelijke onderzoeken over dat thema hebben het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA) en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) een definitieve beslissing genomen in deze zaak. De twee instellingen adviseren om NSAID’s niet te schrappen van het lijstje beschikbare therapeutische middelen om koorts en pijn te bestrijden, uiteraard op voorwaarde dat de patiënt de geldende voorzorgsmaatregelen rond het gebruik van dit type geneesmiddel naleeft (zie dosering). Vraag jouw apotheker/arts om advies.

Met de zomer van 2021 voor de deur, verspreidt een nepbericht zich weer als een lopend vuurtje: COVID-19 zou niet kunnen overleven als het kwik buiten oploopt tot meer dan 26°C. Zo velen onder ons willen het virus zien verdwijnen maar dat zal ijdele hoop blijken. Het klopt wel dat viruspartikels gevoelig zijn voor omgevingsfactoren. De reden waarom het virus zich in de zomer minder zou verspreiden, is echter gewoonweg omdat we dan meer tijd buiten doorbrengen dan binnen.

In het voorjaar van 2020 ging via social media het gerucht de wereld rond dat het COVID-19-virus zou verdwijnen dankzij de zon en de warmte. Bill Bryan, hoofd bij het Amerikaanse ministerie van Binnenlandse Veiligheid, wou dit fake news de wereld uit helpen. Daarom heeft hij eind april 2020 de resultaten bekendgemaakt van een onderzoek dat eerder in de Verenigde Station was uitgevoerd⁽¹⁾. Amerikaanse wetenschappers zijn tot de conclusie gekomen dat zomerse weersomstandigheden kunnen bijdragen tot “een omgeving waarin de virusoverdracht afneemt maar niet verdwijnt”. De onderzoeksresultaten hebben toen overigens niet geleid tot het opheffen van de geldende gezondheidsmaatregelen in de Verenigde Staten of elders in de wereld.

Verdwijnt COVID-19 bij meer dan 26°C?

Olivier Schwartz, directeur van de eenheid Virus en Immuniteit van het Institut Pasteur (Parijs) stelt: “Die temperatuurwaarde van 26°C is verzonnen. Het virus vermenigvuldigt zich prima in ons lichaam van 37°C. Het is wel goed om te weten dat een virus meerdere dagen stabiel blijft als het wordt blootgesteld aan een temperatuur van 4°C. Als het bijvoorbeeld wordt verwarmd tot 56°C neemt de besmettingscapaciteit na een uurtje af. In de buitenlucht verkort de warmte bovendien de levensduur van het virus”⁽²⁾. Dat zou bijvoorbeeld verklaren waarom respiratoire virussen zoals de griep minder voorkomen in de lente en in de zomer.

UVA-stralen: de anti-COVID-oplossing?

Op 8 april 2021 heeft de British Journal of Dermatology⁽³⁾ een studie gepubliceerd waarin Schotse onderzoekers een correlatie suggereren tussen een verhoogde blootstelling aan UVA-zonnestralen en een daling van het sterftecijfer als gevolg van COVID-19. Onderzoekers hebben het aantal overlijdens over meerdere staten van de Verenigde Staten vergeleken en zo dit verband kunnen vaststellen. Studies in Engeland en Italië hebben tot gelijkaardige resultaten geleid. Dit beschermend effect komt niet van de vitamine D die onze huid onder invloed van de zon aanmaakt. Het is daarentegen eerder dankzij de UVA-stralen die ervoor zorgen dat onze huid stikstofmonoxide afgeeft. Dat heeft immers een gunstig effect op onze cardiovasculaire gezondheid: een risicofactor voor COVID-19.

COVID-19 houdt van elk klimaat

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) kan het virus zich in elk klimaat verspreiden. Zowel warme landen met een hoge als met een lage luchtvochtigheid melden vele gevallen van COVID-19: India, Thailand, Brazilië, het Afrikaanse continent, Zuid-Amerika, Iran, enz.⁽⁴⁾

Buiten leven tegen COVID-19

Het coronavirus SARS-CoV-2, dat tot de COVID-19-pandemie heeft geleid, grijpt sterker om zich heen in de winter wanneer mensen binnen samenkomen. In de zomer heeft het virus het moeilijker omdat de zachtere temperaturen ons naar buiten lokken⁽⁵⁾. Domper: toch heeft de zomer van 2020 bewezen dat warm en zonnig weer slechts een beperkte invloed heeft op de overdracht van het virus als nog maar weinig mensen immuun zijn.

COVID-19 is niet alleen uit medisch oogpunt een virus. Want ook op de sociale media ging het nepnieuws viraal en werd er een onvoorstelbare hoeveelheid bagger verspreid. Een overzicht van de drie gekste voorbeelden van fake news.

Sinds de aanvang van de COVID-19-epidemie werd de wereld overstelpt met desinformatie. Hierna volgt een selectie van enkele voorbeelden van geschift nepnieuws. Dat gaat van 5G-netwerken die het coronavirus verspreiden, over het verstuiven of innemen van desinfecteermiddelen om het virus te doden, tot microchips of nanodeeltjes die via het vaccin worden ingespoten om ons doen en laten te traceren. Tot zover onze zomerse bloemlezing van fake news, dat we graag ontmaskeren om je laatste twijfels weg te nemen.

COVID-19 en 5G: de herkomst van fake news

Al in januari 2020 verspreidt zich het gerucht dat er een link bestaat tussen de invoering van de 5G-technologie en het ontstaan van de pandemie⁽¹⁾. Onderzoekers aan een Australische universiteit⁽²⁾⁽³⁾ kregen belangstelling voor het vraagstuk en maakten een analyse van ongeveer 90.000 Facebook-posts, gepubliceerd tussen januari en half april 2020, waarin een verband werd gelegd tussen 5G en COVID-19.

De oorsprong voor dit gerucht moeten we zoeken in groeperingen van complotdenkers. De Franse blog ‘Les moutons enragés’⁽⁴⁾, een regelmatige verspreider van fake news, is er al vanaf 20 januari 2020 bij met de claim dat er een link bestaat tussen de negatieve impact van 5G op de gezondheid en de uitbraak van de ziekte in de stad Wuhan, waar net een 5G-netwerk werd ontplooid. Vervolgens kondigt de blog Vigiliae.org⁽⁵⁾, die bij de Australische onderzoekers bekendstaat voor zijn complottheorieën, met veel tamtam aan dat COVID-19 wel eens een biologisch wapen zou kunnen zijn en dat 5G daarbij de rol speelt van activator.

COVID-19 en 5G: een samenzwering?

De onderzoekers van down-under⁽²⁾⁽³⁾ signaleren een tweede verspreidingsfase van dat nepnieuws vanaf eind februari 2020. Een zogenaamde Britse verpleegster beweert dan dat 5G de zuurstof afbreekt, waardoor de symptomen van COVID-19 veel ernstiger zouden worden. Vanaf half maart 2020 krijgt het gerucht een andere wending. Meer bepaald in de Verenigde Staten wordt namelijk verteld dat de opeenvolgende lockdowns op internationaal vlak een voorwendsel zijn om 5G-masten te installeren op schoolgebouwen. Er breekt geweld uit, waarbij aanslagen worden gepleegd op gsm-masten en op de technici die verantwoordelijk zijn voor hun onderhoud. Dat gebeurt niet alleen in het Verenigd Koninkrijk, maar ook in andere Europese landen, zoals België. En daar blijft het niet bij, want eind maart beweert een vermeend ex-kaderlid van Vodafone in een videoboodschap dat het coronavirus gebruikt wordt om de doden als gevolg van 5G te verhullen. Maar liefst 18 miljoen mensen bekijken het filmpje waarin de gevaren van de nieuwe technologie worden blootgelegd. In werkelijkheid was hier sprake van identiteitsfraude, want het zogenaamde ‘voormalige kaderlid’ was in het echt een uit Zimbabwe afkomstige evangelische predikant die in Engeland woonde.

De beweringen over de vermeende links tussen 5G en COVID-19 zijn volledig uit de lucht gegrepen. De Wereldgezondheidsorganisatie⁽⁶⁾ heeft trouwens haar verantwoordelijkheid genomen door te verduidelijken dat virussen niet circuleren via radiogolven en evenmin via mobiele telefoonnetwerken. Als bewijs hiervoor werd aangevoerd dat COVID-19 eveneens voorkomt in landen en gebieden waar het 5G-netwerk helemaal ontbreekt! In België sprak Sciensano in juni 2020 zich ook uit over het onderwerp, om ‘de gemoederen te bedaren’⁽⁷⁾.

Zit er een microchip in het COVID-19-vaccin?

In het kielzog van de vermeende link tussen 5G en COVID-19 dook er nog een andere complottheorie op, die van de nanodeeltjes of microchips. Vanaf februari 2020 werden de sociale netwerken overspoeld met een andere vorm van pseudonieuws: dankzij microchips in het COVID-19-vaccin zou men via 5G alle gevaccineerde personen kunnen volgen en zelfs besturen. Die technologie werd naar verluidt ontwikkeld door de laboratoria die de vaccins op de markt brachten, met name Pfizer, Moderna en BioNTech. Op een bepaalde website (www.biohackinfo.com) kon men zelfs lezen dat Bill Gates een COVID-19-vaccin ontwikkelde waarmee men alle gevaccineerden kon traceren. Uiteraard klopt daar helemaal niets van!

Wat met de Gates Foundation en de vaccins?

In werkelijkheid biedt de Gates Foundation, onder leiding van Bill Gates en zijn ex-echtgenote Melinda, steun aan de ontwikkeling van nieuwe technologieën. In landen met een slecht ontwikkelde gezondheidszorg zou men door middel van patches met micronaalden kunnen nagaan wie al gevaccineerd is, iets wat vooral belangrijk is bij de vaccinatie tegen kinderziekten. Dankzij die patches, bestaande uit een patroon van nanokristallen, zijn de onderzoekers van de Massachusetts Institute of Technology (MIT) erin geslaagd om een onzichtbare en biocompatibele tatoeage te ontwikkelen. In de toekomst zou die onzichtbare inkttechnologie dus het bewijs van vaccinatie kunnen leveren in landen waar geschreven medische documenten helemaal niet of zelden aanwezig zijn.

Overigens financiert de Gates Foundation een reeks onderzoeksprogramma’s over vaccinatie in het algemeen, en daarbij zit ook de aanpak van COVID-19⁽⁸⁾⁽⁹⁾.

Drink geen ontsmettingsmiddelen om COVID-19 te bestrijden

Men mag niet drinken van reinigingsmiddelen, ontsmettingsgels of oppervlaktereinigers op basis van methanol, ethanol of bleekwater! De inname van die middelen kan aanleiding geven tot ernstige interne letsels en zelfs de dood veroorzaken. Met dergelijke stoffen kan men het COVID-19-virus en bepaalde bacteriën vernietigen op oppervlakken en de handen, maar dat betekent daarom niet dat ze hetzelfde doen in het lichaam! Het was Donald Trump die, op 23 april 2020, de suggestie deed om het virus te doden door een injectie met bleekmiddel … Achteraf zei hij dat zijn woorden verdraaid werden en dat hij het alleen maar ‘sarcastisch’ bedoeld had. Een gevaarlijk idee toch, dat sommigen zomaar voetstoots aangenomen hebben. Volgens de WHO⁽⁶⁾ kan het verstuiven van dergelijke stoffen trouwens ook gevaarlijk zijn voor de slijmvliezen.

Drink geen alcohol tegen COVID-19

Verder heeft het geen zin om alcoholhoudende dranken (ongeacht het alcoholpercentage) te drinken, want die doden het virus niet. Die desinformatie verspreidde zich op zo’n grote schaal dat ze aan de basis lag van meerdere ernstige ongelukken, alcoholische coma’s en verkeersongevallen. Volgens de WHO is regelmatig of overmatig gebruik van alcohol niet nuttig om het virus te bestrijden. Bovendien verdwijnt het virus niet door plantenaftreksels (thee, venkel, look, enz.) en evenmin als men om het uur een warme drank of om het kwartier water drinkt^(10)(11). De website van de WHO publiceerde trouwens een pagina met alle misvattingen, voorzien van didactische antwoorden⁽⁶⁾. Die pagina krijgt ook regelmatig een update.

Maakt het Pfizervaccin tegen COVID-19 vrouwen onvruchtbaar? Sinds begin december 2020 doet dat nieuws de ronde op de sociale netwerken. Onder de vrouwelijke populatie met een kinderwens sloeg dat schokkende bericht in als een bom. Meteen kwam het vaccinatieprogramma onder zware druk te staan. Tot (ook Belgische) specialisten er korte metten mee maakten.

Het gerucht dat stelde dat het Messenger-RNA COVID-19-vaccin van Pfizer/BioNTech vrouwen onvruchtbaar kon maken, verscheen begin december 2020 op de sociale media. Dat ontstellende bericht vond zijn oorsprong in een open brief die gepubliceerd werd op de blog ‘Health and Money News’⁽¹⁾, en die gericht was aan het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA)⁽²⁾. De ondertekenaars waren de Duitse arts Wolfgang Wodarg en Michaël Yeadon, een voormalig onderzoekshoofd bij Pfizer. Volgens hun hypothese zou het S- of spike-eiwit, waartegen het lichaam antilichamen aanmaakt, sterk lijken op syncytin-1, een eiwit dat essentieel is voor de ontwikkeling van de placenta bij een zwangerschap. Ze beweerden dat het lichaam na vaccinatie de twee zou verwarren, wat een immuunreactie zou uitlokken tegen dat eiwit, met onvruchtbaarheid tot gevolg. Die boodschap zaaide paniek bij heel wat vrouwen met een kinderwens, wat zich meteen uitte in de afwijzing om zich te laten vaccineren tegen COVID-19.

Is de coronapandemie voorbij?

De Amerikaanse website Snopes⁽³⁾, die zich specialiseert in het checken van dergelijke aankondigingen, toonde snel aan dat Yeadon het bedrijf Pfizer in 2011 verliet en dus geen enkele legitieme reden hadden om zich voor te doen als onderzoeker bij Pfizer! Bovendien bleek dat het duo Wodarg-Yeadon in het verleden ook al onjuiste informatie verspreid had, zoals de melding in oktober 2020 dat de pandemie voorbij was of dat het virus niet veel meer was dan een gewone seizoensgriep.
Wereldwijd hebben specialisten vrouwen van vruchtbare leeftijd verzekerd dat het erg onwaarschijnlijk is dat antilichamen zich zouden vergissen van doelwit.

COVID-19-vaccin: geen gevaar voor de vruchtbaarheid

Op 21 januari 2021 publiceerde de Belgische Hoge Gezondheidsraad (HGR) een gunstig advies dat, kort samengevat, stelt dat er geen bezwaren bestaan tegen de systematische vaccinatie van vrouwen op vruchtbare leeftijd. Voor het persbericht baseerde de raad zich op meerdere gegevens. Zo werden tijdens testfase 2 van het Messenger-RNA COVID-19-vaccin 23 vrouwen zwanger, en dat zowel bij degenen die een placebo ontvingen, als bij de gevaccineerde testpersonen^{(4) (5)}.
De HGR publiceerde daarnaast ook resultaten dat er geen impact is van vaccinatie met het Messenger-RNA COVID-19-vaccin op de vruchtbaarheid. De invloed op de dracht bij ratten die uit sommige onderzoeken zou blijken, werd niet vastgesteld, ook al kunnen de specialisten weinig afstand nemen en kan men in de geneeskunde geen garantie op nulrisico geven⁽⁵⁾.

NSAID’s en COVID: geen risico’s

Overigens was er een jaar geleden nog een ander fake newsbericht dat veel inkt deed vloeien. Men beweerde namelijk dat niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) de symptomen van COVID-19 erger maken. Ondertussen hebben het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA) en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) een definitieve beslissing genomen rond het gebruik van die medicatie bij COVID-19. De twee instellingen adviseren om NSAID’s niet te schrappen van het lijstje beschikbare therapeutische middelen om koorts en pijn (menstruatiepijn, hoofdpijn, gewrichts- en reumapijn) te bestrijden, uiteraard op voorwaarde dat de patiënt de geldende voorzorgsmaatregelen rond het gebruik van dit type geneesmiddel naleeft (zie dosering)⁽⁶⁾.