Preventie, Welzijn & Gezondheid
Alzheimer
GETUIGENISSEN
Biomerkers bij de ziekte van Alzheimer: snellere diagnose?
Prof. dr. Sebastiaan Engelborghs, neuroloog aan de Universiteit Antwerpen en het Ziekenhuis Netwerk Antwerpen.
De biomerkers maken het mogelijk de ziekte van Alzheimer juister en sneller te diagnosticeren. Maar hoe werken ze precies en welke gevolgen hebben ze voor de behandeling?
De biomerkers maken het mogelijk de ziekte van Alzheimer juister en sneller te diagnosticeren. Maar hoe werken ze precies en welke gevolgen hebben ze voor de behandeling?
Wat zijn biomerkers eigenlijk?
Een biomerker, voluit ‘biologische merker’, wordt gebruikt als een indicator van een biologische toestand, bijvoorbeeld een ziekte. Bij de ziekte van Alzheimer gaat het vooral om bepaalde eiwitten die neerslaan in de hersenen en die kunnen worden opgespoord in het hersenvocht. Met een lumbaalpunctie kunnen we enkele milliliters van dit vocht op een zeer veilige manier verkrijgen.
Waarom zijn die biomerkers zo belangrijk voor de ziekte van Alzheimer?
Dankzij hen, kunnen we bij meer mensen de juiste diagnose opmaken. Volgens onze studie zijn de klassieke reeks onderzoeken – bloedonderzoek, EEG, MRI en neuropsychologisch onderzoek - 68 % accuraat. De accuraatheid van biomerkers daarentegen ligt boven de 80 % (1).
Met de biomerkers zou ook een vroegere diagnose mogelijk zijn?
Inderdaad. Tot nu toe konden we de ziekte van Alzheimer pas diagnosticeren als een patiënt het dementiestadium bereikt had. Met biomerkers kunnen we alzheimer vaststellen bij patiënten die voorlopig enkel milde geheugensymptomen vertonen, zoals vergeetachtigheid. We kunnen de ziekte dus opmerken, nog voor het dementiestadium bereikt wordt (2).
Maar de eiwitneerslagen in de hersenen treden waarschijnlijk nog vroeger op?
Dat klopt, wellicht meer dan 10 jaar voor de eerste (geheugen)symptomen uitbreken. Recent onderzoek wees uit dat we dankzij de biomerkers in staat zijn om ook in dit stadium de ziekte van Alzheimer vast te stellen. Lang voor de eerste symptomen dus(3).
Waarom is een snelle diagnose zo belangrijk?
De huidige geneesmiddelen pakken de symptomen van alzheimer aan. Ze genezen niet, maar hebben wel een duidelijk effect op de geheugenstoornissen, de gedragsproblemen en de dagelijkse activiteiten. Van die ‘symptomatische’ medicatie weten we dat hoe vroeger we patiënten er in de dementiefase mee behandelen, hoe doeltreffender ze is. Hetzelfde geldt voor de psychosociale educatie en begeleiding van de patiënt en zijn/haar omgeving.
In welke mate worden de biomerkers vandaag in de praktijk aangewend?
De biomerkerbepalingen worden momenteel vooral gebruikt bij twijfel over de dementiediagnose en bij patiënten met jongdementie (4, 5). Belangrijk is om bij die jonge patiënten snel een correcte diagnose op te maken. Maar in de toekomst hopen we dus veel vroeger en vaker een diagnose te kunnen stellen op basis van de biomerkers.
(1) S. Engelborghs, K. De Vreese, T. Van de Casteele, H. Vanderstichele, B. Van Everbroeck, P. Cras, J.J. Martin, E. Vanmechelen, P.P. De Deyn. Diagnostic performance of a CSF-biomarker panel in autopsy-confirmed dementia. Neurobiology of Aging 2008, 29: 1143-1159.
(2) N. Le Bastard, P.P. De Deyn, S. Engelborghs. Cerebrospinal fluid biomarkers for the differential diagnosis of dementia. Current Medical Literature – Neurology 2009, 25: 59-68.
(3) G. De Meyer, F. Shapiro, H. Vanderstichele, E. Vanmechelen, S. Engelborghs, P.P. De Deyn, E. Coart, O. Hansson, L. Minthon, H. Zetterberg, K. Blennow, L. Shaw, J.Q. Trojanowski for the Alzheimer’s Disease Neuroimaging Initiative. Diagnosis-independent Alzheimer disease biomarker signature in cognitively normal elderly people. Archives of Neurology 2010, 67: 949-956.
(4) K. Koopman, N. Le Bastard, J.-J. Martin, G. Nagels, P.P. De Deyn, S. Engelborghs. Improved discrimination of Alzheimer’s disease (AD) from non-AD dementias using CSF P-tau181P. Neurochemistry International 2009, 55: 214-218.
(5) N. Le Bastard, J.-J. Martin, E. Vanmechelen, H. Vanderstichele, P.P. De Deyn, S. Engelborghs. Added diagnostic value of CSF biomarkers in differential dementia diagnosis. Neurobiology of Aging 2010, 31: 1867-1876.
Deel en print dit artikel
NIEUWS
23 02 2011
Alzheimer
Een glaasje tegen Alzheimer?
Uit een recent Italiaans onderzoek blijkt dat een matig gebruik van alcohol de vooruitgang van de dementie bij bejaarden met een milde cognitieve stoornis (het tussenstad...
23 02 2011
Alzheimer
Seksualiteit en alzheimerpatiënten: nog altijd taboe!
De emotionele en/of seksuele problemen waarmee alzheimerpatiënten en hun partner te maken kunnen krijgen, komen veel te weinig aan bod. Vaak durft de patiënt of zijn part...
23 02 2011
Alzheimer
De ziekte van Alzheimer bestaat 100 jaar...
Aloïs Alzheimer wordt op 14 juni 1864 geboren in een dorpje in Beieren (Zuid-Duitsland). "Hij werkt een briljant studieparkoers geneeskunde...Een briljant medisch parkoers
23 02 2011
Alzheimer
Beter communiceren met een alzheimerpatiënt
"Mijn vrouw raakte steeds moeilijker uit haar woorden en voerde op de duur geen gesprekken meer. Vandaar begrijpt ze niet meer wat ik haar zeg. Ze antwoordt om het even w...
UW FAVORIETE ITEMS
12 01 2023
Alzheimer
Nieuwe bloedtest voor ziekte van Alzheimer
De test kan een verdere doorbraak betekenen in het vroeger opsporen van alzheimer, de meest voorkomende vorm van dementie. Onlangs werd al een geneesmiddel gevonden dat d...
Lees verder
07 12 2022
Alzheimer
Dementie, de belangrijkste doodsoorzaak in België
Tussen 2004 en 2019 klom dementie geleidelijk aan op tot de belangrijkste doodsoorzaak in België. Dat blijkt uit nieuwe analyses van gezondheidsinstituut Sciensano. De op...
Lees verderKORT
OPINIEPEILING
ZIEKTES IN DE KIJKER
Chronische myeloïde leukemie
Covid-19
Leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD)
Maagkanker
Melanoom
Oogontsteking, oogirritatie of droge ogen
Overactieve blaas
Transplantatie van organen
PREVENTIE IN DE KIJKER
Alle thema'sNEWSLETTER
ONZE GIDSEN
IN FOTO
