Preventie, Welzijn & Gezondheid
Alzheimer
GETUIGENISSEN
Biomerkers bij de ziekte van Alzheimer: snellere diagnose?
Prof. dr. Sebastiaan Engelborghs, neuroloog aan de Universiteit Antwerpen en het Ziekenhuis Netwerk Antwerpen.
De biomerkers maken het mogelijk de ziekte van Alzheimer juister en sneller te diagnosticeren. Maar hoe werken ze precies en welke gevolgen hebben ze voor de behandeling?
De biomerkers maken het mogelijk de ziekte van Alzheimer juister en sneller te diagnosticeren. Maar hoe werken ze precies en welke gevolgen hebben ze voor de behandeling?
Wat zijn biomerkers eigenlijk?
Een biomerker, voluit ‘biologische merker’, wordt gebruikt als een indicator van een biologische toestand, bijvoorbeeld een ziekte. Bij de ziekte van Alzheimer gaat het vooral om bepaalde eiwitten die neerslaan in de hersenen en die kunnen worden opgespoord in het hersenvocht. Met een lumbaalpunctie kunnen we enkele milliliters van dit vocht op een zeer veilige manier verkrijgen.
Waarom zijn die biomerkers zo belangrijk voor de ziekte van Alzheimer?
Dankzij hen, kunnen we bij meer mensen de juiste diagnose opmaken. Volgens onze studie zijn de klassieke reeks onderzoeken – bloedonderzoek, EEG, MRI en neuropsychologisch onderzoek - 68 % accuraat. De accuraatheid van biomerkers daarentegen ligt boven de 80 % (1).
Met de biomerkers zou ook een vroegere diagnose mogelijk zijn?
Inderdaad. Tot nu toe konden we de ziekte van Alzheimer pas diagnosticeren als een patiënt het dementiestadium bereikt had. Met biomerkers kunnen we alzheimer vaststellen bij patiënten die voorlopig enkel milde geheugensymptomen vertonen, zoals vergeetachtigheid. We kunnen de ziekte dus opmerken, nog voor het dementiestadium bereikt wordt (2).
Maar de eiwitneerslagen in de hersenen treden waarschijnlijk nog vroeger op?
Dat klopt, wellicht meer dan 10 jaar voor de eerste (geheugen)symptomen uitbreken. Recent onderzoek wees uit dat we dankzij de biomerkers in staat zijn om ook in dit stadium de ziekte van Alzheimer vast te stellen. Lang voor de eerste symptomen dus(3).
Waarom is een snelle diagnose zo belangrijk?
De huidige geneesmiddelen pakken de symptomen van alzheimer aan. Ze genezen niet, maar hebben wel een duidelijk effect op de geheugenstoornissen, de gedragsproblemen en de dagelijkse activiteiten. Van die ‘symptomatische’ medicatie weten we dat hoe vroeger we patiënten er in de dementiefase mee behandelen, hoe doeltreffender ze is. Hetzelfde geldt voor de psychosociale educatie en begeleiding van de patiënt en zijn/haar omgeving.
In welke mate worden de biomerkers vandaag in de praktijk aangewend?
De biomerkerbepalingen worden momenteel vooral gebruikt bij twijfel over de dementiediagnose en bij patiënten met jongdementie (4, 5). Belangrijk is om bij die jonge patiënten snel een correcte diagnose op te maken. Maar in de toekomst hopen we dus veel vroeger en vaker een diagnose te kunnen stellen op basis van de biomerkers.
(1) S. Engelborghs, K. De Vreese, T. Van de Casteele, H. Vanderstichele, B. Van Everbroeck, P. Cras, J.J. Martin, E. Vanmechelen, P.P. De Deyn. Diagnostic performance of a CSF-biomarker panel in autopsy-confirmed dementia. Neurobiology of Aging 2008, 29: 1143-1159.
(2) N. Le Bastard, P.P. De Deyn, S. Engelborghs. Cerebrospinal fluid biomarkers for the differential diagnosis of dementia. Current Medical Literature – Neurology 2009, 25: 59-68.
(3) G. De Meyer, F. Shapiro, H. Vanderstichele, E. Vanmechelen, S. Engelborghs, P.P. De Deyn, E. Coart, O. Hansson, L. Minthon, H. Zetterberg, K. Blennow, L. Shaw, J.Q. Trojanowski for the Alzheimer’s Disease Neuroimaging Initiative. Diagnosis-independent Alzheimer disease biomarker signature in cognitively normal elderly people. Archives of Neurology 2010, 67: 949-956.
(4) K. Koopman, N. Le Bastard, J.-J. Martin, G. Nagels, P.P. De Deyn, S. Engelborghs. Improved discrimination of Alzheimer’s disease (AD) from non-AD dementias using CSF P-tau181P. Neurochemistry International 2009, 55: 214-218.
(5) N. Le Bastard, J.-J. Martin, E. Vanmechelen, H. Vanderstichele, P.P. De Deyn, S. Engelborghs. Added diagnostic value of CSF biomarkers in differential dementia diagnosis. Neurobiology of Aging 2010, 31: 1867-1876.
Deel en print dit artikel
NIEUWS
27 02 2012
Alzheimer
Alzheimer: een hormoon dat het geheugen verbetert
Geheugenproblemen zijn wellicht het bekendste symptoom van de ziekte van Alzheimer. Vanaf de eerste ziektestadia treedt vergeetachtigheid op. Aanvankelijk treft die...
10 02 2012
Alzheimer
Een vaccin voor alzheimer?
Sinds eind de jaren ‘90 wordt er veel onderzoek verricht naar de preventie en behandeling van de ziekte van Alzheimer. Dat onderzoe...Preventie en behandeling van alzheimer
26 12 2011
Alzheimer
Alzheimer: maar wie bent u?
Martine heeft al jaren alzheimer. Ze raakt bijvoorbeeld in de war als ze een appel ziet liggen op haar keukentafel. Ze herkent dit groene voorwerp niet meer en weet dus e...
14 11 2011
Alzheimer
Alzheimer: een Stichting voor wetenschappelijk onderzoek
Vandaag bestaan er wereldwijd 35,6 miljoen mensen met de ziekte van Alzheimer. Omdat de levensverwachting blijft stijgen, zou dit cijfer tegen 2030 nog verdubbelen en...
UW FAVORIETE ITEMS
12 01 2023
Alzheimer
Nieuwe bloedtest voor ziekte van Alzheimer
De test kan een verdere doorbraak betekenen in het vroeger opsporen van alzheimer, de meest voorkomende vorm van dementie. Onlangs werd al een geneesmiddel gevonden dat d...
Lees verder
07 12 2022
Alzheimer
Dementie, de belangrijkste doodsoorzaak in België
Tussen 2004 en 2019 klom dementie geleidelijk aan op tot de belangrijkste doodsoorzaak in België. Dat blijkt uit nieuwe analyses van gezondheidsinstituut Sciensano. De op...
Lees verderKORT
OPINIEPEILING
ZIEKTES IN DE KIJKER
Chronische myeloïde leukemie
Covid-19
Leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD)
Maagkanker
Melanoom
Oogontsteking, oogirritatie of droge ogen
Overactieve blaas
Transplantatie van organen
PREVENTIE IN DE KIJKER
Alle thema'sNEWSLETTER
ONZE GIDSEN
IN FOTO
