Begrijpen

Zeg niet ‘het coronavirus’, maar ‘de coronavirussen’. Het gaat om een grote familie van virussen die ziektes kunnen veroorzaken bij mens én dier. De ‘familie’ werd bij de mens geïdentificeerd in de jaren 1960 en dankt zijn naam aan het Latijnse ‘corona’ en ‘virus’, oftewel ‘virus met kroon’. De virions (virusdeeltjes die uit de geïnfecteerde cel worden uitgestoten) worden begrensd door uitwassen die aan een kroon doen denken. 

Welk zijn de verschillende soorten coronavirussen? Verschillende vormen bestaan naast elkaar, sommigen kunnen leiden tot luchtweginfecties, van een verkoudheid tot ernstigere aandoeningen.

De recente geschiedenis kende drie golven van ernstige ziekten veroorzaakt door coronavirussen:

• 2002: het acuut respiratoir syndroom, SARS, wordt geïdentificeerd in China;
• 2012: het Middle East Respiratory Syndrome, MERS, wordt ontdekt in Saoedi Arabië;
• 2019: in de maand december wordt het coronavirus 2019, COVID-19 genaamd, geïdentificeerd in China, in de stad Wuhan.

Het coronavirus dat verantwoordelijk is voor de ziekte COVID-19 kreeg de naam SARS-CoV-2: voor ernstig acuut ademhalingssyndroom CoronaVirus Disease 2019. Ze verschillen van elkaar, maar COVID-19 en SARS zouden overeenkomsten vertonen (hun genetisch materiaal is 80% identiek).

“Het coronavirus is net zoals griep”. Die stelling is fout, ook al hebben beide een aantal gemeenschappelijke karakteristieken:

• seizoensgriep en COVID-19 (de ziekte die veroorzaakt wordt door het coronavirus) zijn virale infecties (veroorzaak door een virus);
• de virussen die leiden tot het optreden van de ziekte evolueren en passen zich aan;
• zowel voor griep als voor het coronavirus bevindt het 'natuurlijke reservoir' zich in de dierenwereld, vogels voor griep en de vleermuis voor COVID-19 (het schubdier deed dienst als 'tussengastheer' voor de overdracht op de mens);
• hun belangrijkste besmettingswijzen zijn identiek: door contact (vandaar het belang van handhygiëne) en via lucht (druppeltjes die vrijkomen bij het hoesten en het niezen);
• ten slotte hebben de twee virale infecties bepaalde symptomen gemeen: koorts, droge hoest en kortademigheid, een verstopte neus en keelpijn terwijl diarree specifiek zou zijn voor COVID-19.

Griep en COVID-19 behoren tot verschillende virusfamilies:

• het influenzavirus, dat griep veroorzaakt, behoort tot de familie van de ‘Orthomyxoviridae’;
• SARS-CoV-2 (severe acute respiratory syndrome CoV-2), dat de ziekte COVID-19 veroorzaakt behoort tot de familie van de ‘Coronaviridae’.

COVID-19 zou gevaarlijker zijn dan griep. Begin maart 2020 bedroeg de mortaliteit in de door COVID-19 getroffen populatie 3,4%, in de grieppopulatie minder dan 1% (WHO).