Verdachte moedervlek: diagnostische excisie

Als de dermatoloog vermoedt dat de verdachte pigmentvlek een melanoom zou kunnen zijn, zal hij direct proberen het deel van de huid waar het melanoom zich bevindt, te verwijderen. Deze procedure wordt de 'diagnostische excisie' genoemd, omdat ze tot doel heeft de tumor te verwijderen, maar ook na onderzoek de diagnose te stellen. Een excisie wordt uitgevoerd onder plaatselijke verdoving. Het weggenomen weefsel wordt ter analyse naar de anatoom-patholoog gezonden. Een moedervlek (verdacht of niet) mag nooit worden vernietigd, bv. met een laser, omdat het weefsel dan niet kan worden onderzocht. Gedeeltelijke verwijdering van de moedervlek door het bovenste deel eraf te schaven en het onderste deel ervan te verbranden (shave-coagulation genoemd), of door een gedeeltelijke biopsie, moet zo veel mogelijk worden vermeden. Deze technieken zijn soms noodzakelijk, maar worden slechts heel zelden uitgevoerd.

Als de patholoog-anatoom na analyse een melanoom diagnosticeert, moet een groter en dieper deel van het weefsel worden verwijderd.

Waarom wordt dat niet meteen gedaan bij de diagnostische excisie? Voordat hij een moedervlek en de huid eromheen wegneemt, wil de dermatoloog zeker weten dat het echt een melanoom is en niet een atypische moedervlek of een licht gepigmenteerde wrat. Bovendien is van tevoren  niet duidelijk welke marges moeten worden aangehouden. De marge is de afstand tussen de tumor en de rand van het weggehaalde weefsel zonder kankercellen.  

Tot slot is een al bestaand litteken van een grote excisie een nadeel wanneer nadien de  schildwachtklier moet worden verwijderd.

De excisiemarges hangen af van de dikte van het melanoom. Bij een melanoom in situ zijn de marges 0,5 cm. Bij een melanoom groter dan één centimeter in situ, wordt de Breslow-dikte bepaald. Als de Breslow-dikte twee millimeter of minder is, is een marge van 1 centimeter voldoende. Bij dikkere melanomen is de marge twee centimeter.

Bij de chirurgische excisie kan dus een grote wonde ontstaan, die niet kan worden gehecht. Om dergelijke wonden te sluiten maakt de chirurg gebruik van een transplantaat of huidflap. Dit betekent dat de chirurg een stukje huid zal nemen van een ander deel van het lichaam om de wonde te sluiten.