Spiertonus (spierspanning), reflexen en spasticiteit

Als onze spieren niet bewegen – als een lidmaat ‘in rust’ is – zijn ze toch niet helemaal ontspannen: de spier blijft minimaal en aanhoudend gespannen. Dankzij die spanning, tonus genaamd, kunnen we het hoofd bieden aan de zwaartekracht en in rust een onbeweeglijke houding bewaren.

Die tonus wordt onder andere gereguleerd door de myotatische reflex: die doet een spier samentrekken als reactie op de uitrekking ervan. Dat is de reflex die de arts verkrijgt door met zijn hamertje op uw knie te kloppen. Hij rekt de pees kort uit en als reactie daarop trekt de spier zich samen.

Die reflex is essentieel om de houdingstonus te behouden. Zo kunnen we in rust de ledematen in een normale positie houden.

In geval van hersen- of ruggenmergletsels kan de hersenfunctie die de myotatische reflex voor een deel remt, gedeeltelijk vernietigd zijn. Daardoor ontstaat een verhoogde spiertonus, spasticiteit genaamd.

In tegenstelling tot wat u zou kunnen denken, is een verhoogde spiertonus heel invaliderend. De spier trekt zich:

• te sterk samen in rust;
• te intens samen bij de minste stimulatie;
• herhaaldelijk samen zonder te kunnen ophouden;
• …

Bij ernstige spasticiteit is de spier voortdurend samengetrokken. Het gebogen lidmaat kan dan niet meer worden gestrekt.