Begrijpen

Niet alle mechanismen die een rol spelen bij de ziekte van Alzheimer zijn al opgehelderd. Wat we wél weten, is dat ze samenhangt met twee factoren:

• neurofibrillaire degeneratie door een afwijking van het zogenaamde taueiwit, die de werking van de neuronen (zenuwcellen in de hersenen) verstoort en ze vernietigt;
• een abnormale ophoping van eiwitdeeltjes buiten de cellen, met de vorming van amyloïde plaques tot gevolg.

De ziekte wordt dan ook niet veroorzaakt door een virus of een bacterie, maar door gewone eiwitten die zich ophopen en daardoor de zenuwcellen vernietigen.

Ongeveer 100.000 getroffen mensen

De ziekte van Alzheimer is een zware aandoening die ongeveer 100.000 personen treft in België. Door de vergrijzing van de bevolking en de steeds langere levensverwachting neemt het aantal patiënten nog voortdurend toe. De ziekte zou dan ook een prioriteit moeten zijn voor de volksgezondheid. Ze roept heel wat vragen op die echter niet altijd makkelijk te beantwoorden zijn. De oorzaak van de ziekte van Alzheimer is immers nog altijd onbekend, de diagnose is complex en er bestaat momenteel nog altijd geen curatieve behandeling.

Een beter inzicht in de ziekte

Toch worden er voortdurend nieuwe ontdekkingen gedaan. Er is meer inzicht gegroeid in de ziektemechanismen, waardoor er hoopgevende geneesmiddelen konden worden ontwikkeld. Ook al kunnen die momenteel de ziekte nog niet genezen, toch kunnen ze bepaalde symptomen verzachten en het ziekteverloop vertragen.

Een volwaardig persoon

Een alzheimerpatiënt blijft een volwaardig persoon, ook al verslechtert zijn geheugen, worden de dagdagelijkse handelingen steeds moeilijker en gaat zijn spraak achteruit. De stem, de blik, de vertrouwde handelingen, de duizenden gedeelde herinneringen: dat alles maakt dat de patiënt een relationeel wezen blijft, evenzeer als vóór zijn ziekte. Meer dan als patiënt moet hij behandeld worden als mens, met zijn eigen voorgeschiedenis, verleden, karakter...

Een neurologische ziekte

De ziekte van Alzheimer - genoemd naar de Duitse neuroloog die er een eeuw geleden voor het eerst de symptomen van beschreef - is de meest voorkomende vorm van dementie bij bejaarden. Deze neurologische aandoening leidt tot een geleidelijke verslechtering van de intellectuele functies, geheugen, beoordelingsvermogen, taal...

De leeftijd, een risicofactor

De ziekte van Alzheimer is geen normaal verouderingsproces, ook al blijft ouderdom de belangrijkste risicofactor en neemt de incidentie geleidelijk toe met de jaren. Ze ontstaat meestal na 65 jaar en treft minder dan 2% van de bevolking tussen 65 en 69 jaar en meer dan 20% van de 80-plussers. De toename van het aantal bejaarden gaat dus gepaard met een stijging van het aantal patiënten. In zeldzame gevallen treft de ziekte ook jongere mensen, tussen 30 en 59 jaar.