Behandeling

Inwerken op de hersenen

De cholinesteraseremmers kwamen zo'n tien jaar geleden op de markt. Ze hebben als doel de acetylcholinetekorten in de hersenen te compenseren. Zoals we eerder opmerkten, speelt deze neurotransmitter een rol bij het geheugen en is zijn gehalte sterk verminderd bij alzheimerpatiënten. Cholinesteraseremmers vertragen dan ook de afbraak van acetylcholine (door de werking van het verantwoordelijke enzym, acetylcholinesterase, te blokkeren).

Doeltreffend bij lichte tot matige vormen

Cholinesteraseremmers zijn geïndiceerd bij lichte tot matige vormen van alzheimer. Ze werken in op de symptomen door de evolutie van de symptomen en de cognitieve stoornissen te vertragen. Ze zijn ook in zekere mate doeltreffend bij gedragsstoornissen en hebben een positieve impact op het dagelijkse leven van de patiënt.

Orale inname of via de huid

Er bestaan drie geneesmiddelen van dit type in België. Bepaalde medicijnen, zoals Exelon, zijn beschikbaar in de vorm van een patch die men dagelijks op de huid moet aanbrengen. Andere medicijnen worden oraal ingenomen.

Inwerken op de hersenen

Memantine (Ebixa®) werkt anders dan cholinesteraseremmers. Memantine is een antagonist van de NMDA-receptoren (N-methyl-D-aspartaat). Het geneesmiddel werkt in op een andere neurotransmitter die onmisbaar is voor het centrale zenuwstelsel: glutamaat, dat in een te sterke concentratie aanwezig is bij de ziekte van Alzheimer.
Memantine verhindert dat de NMDA-receptor te sterk gestimuleerd wordt door het teveel aan glutamaat, maar zorgt er tegelijk voor dat deze NMDA-receptor - die een belangrijke rol speelt bij het leer- en geheugenproces - normaal blijft functioneren. Het helpt ook bij het vertragen van de evolutie van de symptomen.

Inwerken op de symptomen

Aangezien de oorzaak van de ziekte van Alzheimer nog altijd niet bekend is, bestaat er momenteel nog geen preventieve of curatieve behandeling. Wel bestaan er geneesmiddelen die de symptomen verzachten (symptomatische behandeling) en het ziekteverloop vertragen, wat de levenskwaliteit van de patiënt en zijn omgeving aanzienlijk verbetert. Het is bewezen dat symptomatische behandelingen in alle ziektestadia doeltreffend zijn. Het is dan ook van fundamenteel belang om de patiënt zo vroeg mogelijk te behandelen en de behandeling voort te zetten zolang ze voordelen biedt.

Het wetenschappelijk onderzoek gaat verder

Ondertussen gaat het wetenschappelijk onderzoek verder, onder meer op het vlak van preventie, door in te werken op de factoren die de vorming van seniele plaques en neurofibrillaire degeneratie bevorderen. Ook gentherapie zou voor een aanzienlijke therapeutische vooruitgang moeten zorgen.

De eerste symptomen van de ziekte van Alzheimer gaan vaak gepaard met een depressieve toestand, aangezien de patiënt zich in zekere mate bewust is van zijn problemen. In dat geval kunnen antidepressiva aangewezen zijn.

• Soms zijn neuroleptica nodig om gedragsstoornissen, hallucinaties of verwarde ideeën te kalmeren, maar ze kunnen wel bijwerkingen veroorzaken.
• Er kan ook psychotherapie voorgesteld worden aan de omgeving.
• Ten slotte organiseren sommige ziekenhuizen specifieke vormen van cognitieve stimulatie, zodat patiënten met beginnende alzheimer hun dagelijkse activiteiten zo lang mogelijk blijven aankunnen.