Alzheimer

NIEUWS

Gepubliceerd op 23/02/2011 à 23:10

Alzheimerpatiënten behouden kunstsmaak

Alzheimerpatiënten behouden hun smaak voor kunst, ook als ze een deel van hun geheugen verloren hebben. Dat blijkt uit een onderzoek aan de Amerikaanse Bucknell University. Volgens de Gentse neuropsychiater Georges Otte bevestigen de resultaten eerdere vaststellingen.

Bij Alzheimer gaat de werking van de hersenen steeds verder achteruit. Patiënten vergeten meer en meer en geraken verward. Maar blijkbaar zou hun appreciatie van kunst langer dan verwacht intact blijven. Tot die vaststelling kwamen wetenschappers uit het Amerikaanse Pennsylvania. In hun onderzoek kregen zestien Alzheimerpatiënten drie sets van acht schilderijen voorgeschoteld. Elke set kaarten vertegenwoordigde een ander kunsttype, gaande van abstract tot figuratief.

Ordenen in smaakvolgorde

De onderzoekers vroegen de patiënten de kaarten te ordenen in volgorde van hun smaak. Een controlegroep van zeventien senioren zonder Alzheimer kreeg dezelfde opdracht. Twee weken later werd de opdracht bij dezelfde patiënten herhaald. Zowel de controlegroep als de Alzheimerpatiënten legden de kaarten in nagenoeg dezelfde volgorde.

De wetenschappers deden het onderzoek over met twintig andere patiënten en twintig andere senioren in de controlegroep. Bovendien testten ze nu ook of de Alzheimerpatiënten de tweede keer de kunstwerken herkenden, wat het geval duidelijk niet was. Opnieuw bleken de patiënten voor dezelfde volgorde te kiezen, net als bij het eerste onderzoek.

Plotse fasen van artistieke creativiteit

Volgens de Gentse neuropsychiater Georges Otte hoeft dat niet te verbazen. “Bij sommige patiënten zagen we plotse fasen van artistieke creativiteit terwijl ze daar vroeger geen uiting aan gaven. Dat komt doordat Alzheimer onder andere neuronale netwerken uitschakelt die de mens inhiberen of intomen. Helaas is de artistieke creativiteit bij neurodegeneratie vaak slechts een tijdelijk fenomeen. De inhibitie wordt snel ingehaald door het verlies aan praktrische functies.”

Uit hun onderzoek besloten Andrea Halpern en haar collega’s dat de smaak van kunst relatief lang intact blijft bij Alzheimerpatiënten. Dokter Georges Otte legt uit waarom dat zo is. “De aantastingen van de hersenen door Alzheimer heeft geen willekeurig beloop. Wel integendeel. Emoties en vatbaarheid voor emoties blijven zeer lang bewaard, ook als de herinnering inhoudelijk verdwenen is. Zo zien we dagelijks dat hoe je iets zegt aan een Alzheimerpatiënt minstens even belangrijk is als de inhoud van de boodschap.”

Essentiële gevolgen voor de behandeling

“Een vriendelijke, zachte en menselijke behandeling zonder betuttelend over te komen, is enorm belangrijk. Humor, een open glimlach, een muziekje, zang of dans behoren tot het dagelijkse arsenaal van de goed zorgverlener. Norse zinnen, een harde stem of ongedurigheid zijn vaak voldoende om een persoon met dementie totaal van de kaart te brengen of gedragsstoornissen uit te lokken. Liefdevolle zorg vraagt veel tijd en geld. Jammer genoeg wordt daar te weinig geld voor vrijgemaakt”, vindt dokter Otte.

“Uit dit onderzoek blijkt nogmaals dat een deel van de persoonlijkheid eigenlijk niet verloren gaat en intact blijft. Ook al kunnen de patiënten zich dat zelf niet meer herinneren. Daarom spreken we altijd van een patiënt of een mens die lijdt aan dementie. De mens staat centraal, niet de ziekte.”

Pieter Segaert

Bron: HALPERN, A., LY, J., ELKIN-FRANKSTON, S., O'CONNOR, M.G. (2008). "I Knoow What I Like": Stability of aesthetic preferente in alzheimer's patients. Brain and Cognition, 66(1), 65-72. DOI: 10.1016/j.bandc.2007.05.008.