Alzheimer

NIEUWS

Gepubliceerd op 28/10/2011 à 12:02

Apraxie bij de ziekte van Alzheimer

Soms hebben alzheimerpatiënten moeite om een doelgerichte handeling uit te voeren, ook al functioneren hun spieren en gewrichten nog goed. Dat fenomeen heet apraxie.

Apraxie en alzheimer

Enkele maanden geleden werd bij de vader van Joris de ziekte van Alzheimer vastgesteld. “Na verloop van tijd had mijn vader niet alleen problemen met zijn geheugen, hij kon ook zelf zijn jas niet meer dichtknopen. Nochtans kon hij zijn armen nog vlot bewegen. Het was alsof hij vergeten was hoe een jas wordt dichtgeknoopt”, zegt Joris.

Vormen van apraxie

Bij de vader van Joris is er sprake van apraxie. Daarvan bestaan er verschillende vormen:

• Patiënten met ideomotorische apraxie kunnen hun ledematen niet bewegen als hen dat gevraagd wordt. Ook bewegingen nabootsen lukt niet meer, of ze weten bijvoorbeeld niet meer hoe ze een tandenborstel moeten gebruiken.
• Patiënten met ideationele apraxie hebben het moeilijk om een taak te plannen die uit verschillende stappen bestaat, bijvoorbeeld zich aankleden. Ze kunnen wel nog bewegingen imiteren.
• Andere vormen van apraxie zijn orafaciale apraxie, waarbij de gezichtsspieren niet kunnen bewegen, en ledemaatapraxie. Hierbij kan de patiënt geen precieze of exacte beweging meer uitvoeren met vinger, arm of been.

Bij bijna alle alzheimerpatiënten

Zo goed als alle alzheimerpatiënten krijgen ooit te maken met een vorm van apraxie. Hoe verder de ziekte evolueert, hoe groter de kans op apraxie wordt. Apraxie treedt doorgaans eerst op bij handelingen waarbij veel nagedacht moet worden, zoals koken. Volledig automatische bewegingen, zoals iets naar de mond brengen, blijven langer bewaard.

Leven met apraxie

Apraxie heeft een grote impact op de levenskwaliteit. Alzheimerpatiënten met apraxie kunnen niet langer dagelijkse voorwerpen, zoals een schaar of een slot gebruiken. Ze hebben ook hulp nodig om zich te wassen, om zich aan te kleden en om te eten. Ze worden dus heel afhankelijk van hun omgeving. Een echte behandeling tegen apraxie bestaat er niet. Soms wordt er geprobeerd om een bepaalde handeling herhaaldelijk voor te tonen. Maar vaak blijkt dat weinig succesvol. Daarom is het belangrijk om de ziekte van Alzheimer zo snel mogelijk te behandelen om de functionele stoornissen, zoals apraxie, maximaal te ondersteunen.

Gross RG, Grossman M. Update on apraxia. Current Neurology and Neuroscience Reports (2008, 8(6):490-6)

Zadikoff C, Lang AE. Apraxia in movement disorders. Brain (2005, 128: 1480-1497)