Minder eten om de ziekte van Alzheimer te vertragen?

Minder calorieën innemen, zou het ziekteverloop bij alzheimer vertragen. Een studie heeft voor het eerst bewezen dat verandering van eetgewoonten doeltreffend is als preventie en behandeling van alzheimer, al is het nog te vroeg om hierover aanbevelingen te formuleren voor de mens.

Onze cognitieve vermogens verminderen met de leeftijd, niet alleen als natuurlijk ouderdomsverschijnsel, maar ook door bepaalde ziekten. Ons lichaamsgewicht daarentegen heeft vaak de neiging om met de jaren toe te nemen. Dat is niet alleen een fysiologisch verschijnsel, maar hangt ook sterk samen met het feit dat we minder bewegen dan voordien, maar tegelijk minstens evenveel calorieën blijven innemen. Enkele studies hebben al het verband aangetoond tussen een te hoge calorie-inname en de ontwikkeling van cognitieve stoornissen en dementie. Wel had geen enkele studie tot dusver zo'n duidelijke link kunnen leggen tussen calorie-inname en het ziekteverloop bij alzheimer. Onderzoekers aan de Mount Sinai School of Medicine in New York hebben dit onlangs bestudeerd bij apen en knaagdieren (1).

30 % minder calorieën

Het wetenschapsteam gebruikte daarbij transgene muizen, d.w.z. muizen die genetisch gewijzigd waren om de symptomen van alzheimer te ontwikkelen, vergelijkbaar met de symptomen die optreden bij de mens. Op de leeftijd van drie maanden werden de knaagdieren ingedeeld in twee groepen: de ene groep kreeg normale voeding, de andere kreeg elke dag 30 % minder calorieën, door het aantal koolhydraten terug te schroeven. Negen maanden later werd het brein van de muizen onderzocht. Resultaat: de muizen die "op dieet" waren gezet, vertoonden zeer weinig ziektesymptomen: de amyloïde eiwitten - die verantwoordelijk zijn voor de vorming van seniele plaque in de hersenen die zo typisch is voor alzheimer - waren zo goed als afwezig! Muizen die "normaal" hadden gegeten, waren daarentegen bijgekomen en hadden een vergevorderde vorm van de ziekte gekregen.

Van aap op mens?

Het experiment werd met succes herhaald bij apen, wat vergelijkbare resultaten laat verhopen bij de mens. Epidemiologische studies lijken in elk geval al die resultaten te bevestigen: mensen die minder calorieën innemen, lopen minder risico op alzheimer. New Yorkse onderzoekers ontdekten ook één van de mechanismen die dit beschermende effect verklaren. Minder calorieën innemen, zou de expressie verhogen van een specifiek soort eiwitten in de hersenen: de zogenaamde sirtuines. Eén ervan, SIRT-1, zou de afzettingen van amyloïde eiwitten kunnen klieven, waardoor de bestanddelen van amyloïde plaque niet kunnen samenklonteren. Die kleine eiwitten zouden, simpel uitgedrukt, de door alzheimer aangetaste hersenzones grondig "reinigen".

Uiteraard moeten die resultaten nog bevestigd worden en vooral bewezen worden bij de mens. Een recente studie (2) wijst trouwens uit dat gewichtsverlies mogelijk een indicator is van de ziekte van Alzheimer. Verwar ongewild vermageren dus niet met bewuste caloriebeperking. Er zijn vandaag hoe dan ook voldoende argumenten om het verband te blijven bestuderen tussen voeding en alzheimer.

Nicolas RousseauDiëtist en voedingsspecialist

(1) Wang, J. FJ Express, February 2005. WebMD Medical Reference from Healthwise: "Alzheimer's Disease - What Happens." News release, Mount Sinai School of Medicine(2) Arch Neurol. 2006; 63: 1312-1317

Deel en print dit artikel