Gepubliceerd op 23/02/2011 à 23:09
Voor velen is autorijden synoniem van onafhankelijkheid en zelfstandigheid. Maar wat zegt de Belgische wetgeving over alzheimerpatiënten? Moeten ze hun wagen aan de kant laten zodra de diagnose gesteld is? Tekst en uitleg van Guido Baten, hoofd van het Centrum voor Rijgeschiktheid en Voertuigaanpassing (CARA).
Rijden: een complexe activiteit
Wie een voertuig bestuurt, moet op allerlei signalen tegelijk letten: de verkeerslichten en -borden, de grondmarkering, de andere weggebruikers Tegelijk moet hij zijn snelheid aanpassen. Het is dan ook essentieel dat hij het verkeer goed kan inschatten, een goed geheugen heeft, de wegcode kent en rijvaardig is. Helaas tast de ziekte van Alzheimer geleidelijk de functies aan die onmisbaar zijn om vlot een wagen te besturen, zoals aandacht, geheugen en oordeelsvermogen.
"Het Koninklijk Besluit van 23 maart 1998 legt de minimale rijvaardigheidsnormen vast om een gemotoriseerd voertuig te besturen. Het bepaalt dat de houder van een rijbewijs dit document moet inleveren als hij niet meer voldoet aan de medische minimumvereisten", aldus Guido Baten. Wie een neurologische aandoening heeft zoals de ziekte van Alzheimer, moet zijn rijbewijs inleveren bij de gemeenteadministratie binnen vier dagen na kennisgeving van zijn ongeschiktheid.
De patiënt kan wel een rijbewijs met beperkte geldigheid krijgen als hij dat wenst. Daarvoor moet hij langsgaan in het CARA (Centrum voor rijgeschiktheid en voertuigaanpassing), een departement van het Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid (BIVV). Het CARA moet de rijvaardigheid nagaan van kandidaten van wie de functionele capaciteiten zijn aangetast door een lichamelijke of geestelijke aandoening. Al zijn fysieke en psychische vermogens worden geëvalueerd door een multidisciplinair team. Volgens Guido Baten zijn de meeste alzheimerpatiënten in het beginstadium van de ziekte nog in staat om met de wagen te rijden.
Na een reeks tests moet de kandidaat een rijproef afleggen in het verkeer, om zijn reacties te testen. "We hebben vastgesteld dat alzheimerpatiënten slechts zelden de functie van het rem- of gaspedaal vergeten. Niet zozeer hun geheugen, maar hun beoordelingsvermogen laat het afweten", vervolgt Guido Baten. "Ze snappen bijvoorbeeld op een ingewikkeld kruispunt soms niet meer in welke richting ze precies moeten rijden." Als de kandidaat geschikt wordt bevonden, krijgt hij een rijbewijs met beperkte geldigheid, meestal voor één jaar voor de beginstadia van de ziekte. Vervolgens wordt zijn rijvaardigheid zeer regelmatig geëvalueerd, tot hij ongeschikt wordt verklaard om te rijden. Wat voor een degeneratieve aandoening als alzheimer vroeg of laat het geval is.
Bovendien moeten bestuurders die een beperkt geldig rijbewijs krijgen, hun verzekeringsmaatschappij op de hoogte brengen van hun gewijzigde gezondheidstoestand. Die mogen zelf beslissen of ze bestuurders met alzheimer al dan niet verzekeren, ongeacht de evaluatie van het CARA.
Judith Lachterman
Deel en print dit artikel
De bevindingen zijn een mijlpaal na jaren vruchteloos onderzoek, maar experts blijven voorzichtig. "Absoluut een doorbraak, maar we mogen de patiënten ook geen onrealisti...
Lees verderOudere mensen die geïnfecteerd zijn geweest met het coronavirus, lopen bijna dubbel zoveel kans om de ziekte van Alzheimer te ontwikkelen in het jaar dat volgt op hun cov...
Lees verderIn combinatie met de gegevens van 2020 blijkt hieruit dat van de 137 321 patiënten die in die periode aan het virus in Engeland en Wales zijn overleden, er 30 043 (21,8%)...
Lees verderDe meest voorkomende klachten van beginnende alzheimer zijn problemen met ‘het topografisch geheugen’, dat onder meer instaat voor ons oriënteringsvermogen. “Een patiënt...
Lees verderDe test kan een verdere doorbraak betekenen in het vroeger opsporen van alzheimer, de meest voorkomende vorm van dementie. Onlangs werd al een geneesmiddel gevonden dat d...
Lees verderTussen 2004 en 2019 klom dementie geleidelijk aan op tot de belangrijkste doodsoorzaak in België. Dat blijkt uit nieuwe analyses van gezondheidsinstituut Sciensano. De op...
Lees verderPierre Missotten, onderzoeker ouderdomspsychologie aan de ULg
Paco Roca, auteur en tekenaar van de strip ‘Rimpels’
François Van de Weyer, voorzitter familiegroep Vlaamse Alzheimer Liga, regio Deinze
Chronische myeloïde leukemie
Covid-19
Leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD)
Maagkanker
Melanoom
Oogontsteking, oogirritatie of droge ogen
Overactieve blaas
Transplantatie van organen