Gepubliceerd op 23/02/2011 à 23:09
Voor velen is autorijden synoniem van onafhankelijkheid en zelfstandigheid. Maar wat zegt de Belgische wetgeving over alzheimerpatiënten? Moeten ze hun wagen aan de kant laten zodra de diagnose gesteld is? Tekst en uitleg van Guido Baten, hoofd van het Centrum voor Rijgeschiktheid en Voertuigaanpassing (CARA).
Rijden: een complexe activiteit
Wie een voertuig bestuurt, moet op allerlei signalen tegelijk letten: de verkeerslichten en -borden, de grondmarkering, de andere weggebruikers Tegelijk moet hij zijn snelheid aanpassen. Het is dan ook essentieel dat hij het verkeer goed kan inschatten, een goed geheugen heeft, de wegcode kent en rijvaardig is. Helaas tast de ziekte van Alzheimer geleidelijk de functies aan die onmisbaar zijn om vlot een wagen te besturen, zoals aandacht, geheugen en oordeelsvermogen.
"Het Koninklijk Besluit van 23 maart 1998 legt de minimale rijvaardigheidsnormen vast om een gemotoriseerd voertuig te besturen. Het bepaalt dat de houder van een rijbewijs dit document moet inleveren als hij niet meer voldoet aan de medische minimumvereisten", aldus Guido Baten. Wie een neurologische aandoening heeft zoals de ziekte van Alzheimer, moet zijn rijbewijs inleveren bij de gemeenteadministratie binnen vier dagen na kennisgeving van zijn ongeschiktheid.
De patiënt kan wel een rijbewijs met beperkte geldigheid krijgen als hij dat wenst. Daarvoor moet hij langsgaan in het CARA (Centrum voor rijgeschiktheid en voertuigaanpassing), een departement van het Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid (BIVV). Het CARA moet de rijvaardigheid nagaan van kandidaten van wie de functionele capaciteiten zijn aangetast door een lichamelijke of geestelijke aandoening. Al zijn fysieke en psychische vermogens worden geëvalueerd door een multidisciplinair team. Volgens Guido Baten zijn de meeste alzheimerpatiënten in het beginstadium van de ziekte nog in staat om met de wagen te rijden.
Na een reeks tests moet de kandidaat een rijproef afleggen in het verkeer, om zijn reacties te testen. "We hebben vastgesteld dat alzheimerpatiënten slechts zelden de functie van het rem- of gaspedaal vergeten. Niet zozeer hun geheugen, maar hun beoordelingsvermogen laat het afweten", vervolgt Guido Baten. "Ze snappen bijvoorbeeld op een ingewikkeld kruispunt soms niet meer in welke richting ze precies moeten rijden." Als de kandidaat geschikt wordt bevonden, krijgt hij een rijbewijs met beperkte geldigheid, meestal voor één jaar voor de beginstadia van de ziekte. Vervolgens wordt zijn rijvaardigheid zeer regelmatig geëvalueerd, tot hij ongeschikt wordt verklaard om te rijden. Wat voor een degeneratieve aandoening als alzheimer vroeg of laat het geval is.
Bovendien moeten bestuurders die een beperkt geldig rijbewijs krijgen, hun verzekeringsmaatschappij op de hoogte brengen van hun gewijzigde gezondheidstoestand. Die mogen zelf beslissen of ze bestuurders met alzheimer al dan niet verzekeren, ongeacht de evaluatie van het CARA.
Judith Lachterman
Deel en print dit artikel
De cognitieve stoornissen die samengaan met de ziekte van Alzheimer leiden tot een langzaam maar zeker verlies van autonomie. Van...Behandeling van beginnende dementie
Het meedelen van de diagnose van de ziekte van Alzheimer is vaak een schok voor de patiënt, maar ook voor zijn omgeving – vooral omdat deze ziekte bitter weinig bekend...
De ziekte van Alzheimer tast de cognitieve capaciteiten en het oordeelsvermogen van de patiënt aan, dat is bekend. Maar in welke mate? In sommige gevallen blijft het...
De ziekte van Alzheimer gooit het dagelijks leven van de patiënt en van zijn naaste omgeving grondig overhoop. Om het geleidelijke autonomieverlies op te vangen, moet...
De test kan een verdere doorbraak betekenen in het vroeger opsporen van alzheimer, de meest voorkomende vorm van dementie. Onlangs werd al een geneesmiddel gevonden dat d...
Lees verderTussen 2004 en 2019 klom dementie geleidelijk aan op tot de belangrijkste doodsoorzaak in België. Dat blijkt uit nieuwe analyses van gezondheidsinstituut Sciensano. De op...
Lees verderPierre Missotten, onderzoeker ouderdomspsychologie aan de ULg
Paco Roca, auteur en tekenaar van de strip ‘Rimpels’
François Van de Weyer, voorzitter familiegroep Vlaamse Alzheimer Liga, regio Deinze
Chronische myeloïde leukemie
Covid-19
Leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD)
Maagkanker
Melanoom
Oogontsteking, oogirritatie of droge ogen
Overactieve blaas
Transplantatie van organen