Reminiscentie: herinneringen levend houden

Reminiscentie is een techniek om het langetermijngeheugen van de patiënt te activeren. Ze bevordert niet alleen zijn welzijn, maar ook dat van zijn naaste omgeving.

De ziekte van Alzheimer tast vooral het kortetermijngeheugen aan. De patiënt kan geen nieuwe informatie meer verwerken en is bijvoorbeeld een enkele minuten geleden gekregen instructie alweer vergeten. De hersenzone waar de vroegere herinneringen zijn opgeslagen, blijft in de eerste ziektestadia evenwel relatief gespaard.

Het autobiografisch geheugen inschakelen

Op basis van die vaststelling gebruiken specialisten reminiscentie als behandelingsmethode. Waarover gaat het precies? "Reminiscentie is een echte duik in het verleden en doet een beroep op het autobiografisch geheugen. Ze helpt de patiënt om een aantal aangrijpingspunten terug te vinden", aldus dr. Jean-Christophe Bier, neuroloog en alzheimerspecialist in het Erasmusziekenhuis (Brussel).

Oude foto's, muziek en enkele voorzorgen

Oude foto's bovenhalen, muziek beluisteren of soms zelfs een parfum of geur opsnuiven, kunnen volstaan om een reminiscentiesessie te starten met een patiënt. Maar opgelet: er zijn wel een aantal voorzorgen vereist. "De patiënt die aan zo'n sessie meewerkt, moet goed weten dat het de bedoeling is herinneringen op te halen. Zo niet dreigt hij heden en verleden te verwarren." Vandaar dat het aan te raden is om zulke sessies over te laten aan professionals.

Een positieve impact

Verrassend genoeg bestaan er maar weinig wetenschappelijke studies over de eventuele therapeutische voordelen van reminiscentie.

Een studie uit 1987 heeft aangetoond dat deze techniek een positieve impact heeft op gedragsstoornissen van patiënten, zoals onrust of agressiviteit. Die verbetering is wellicht te danken aan de band die ontstaat met de patiënt. Doordat hij moeite heeft om zich te uiten tegenover de buitenwereld, raakt hij vaak emotioneel geïsoleerd. Met hem praten over het verleden, plaatst hem in een 'winsituatie': hij voelt zich gewaardeerd en haalt daar waarschijnlijk een zekere voldoening uit. Die communicatie is ook een moment van gezellig samenzijn, waarbij er vaak flink wat afgelachen wordt en ontroerende verhalen worden verteld. Vandaar dat instanties die zulke reminiscentieworkshops organiseren, meestal ook de naaste omgeving van de patiënt uitnodigen om eraan deel te nemen.

Een manier om de banden weer aan te halen

Vaak stelt de omgeving met veel plezier vast dat de patiënt alleen al bij het bekijken van een foto ineens heel spraakzaam wordt. Reminiscentie is dus niet alleen positief voor de patiënt, maar ook een goede manier om de familiale banden weer aan te halen.

In België organiseren patiëntenverenigingen geregeld reminiscentiesessies. Bij voorbeeld: www.alzheimerbelgique.be, of telefonisch op het nr. 02.428.28.19, 7 dagen op 7 en 24 uur op 24. Jonathan Barbier

Deel en print dit artikel