Gepubliceerd op 23/02/2011 à 23:10
De organisatie Alzheimer Belgique/Alzheimer België organiseert sinds meer dan twee jaar workshops kunsttherapie voor alzheimerpatiënten. Nathalie de Wouters leidt die workshops en schreef er ook een studie over*. Ze maakt samen met ons de balans op van twee jaar activiteit.
Er kunnen verschillende redenen zijn om te starten met kunsttherapie. Sommige therapeuten passen deze techniek toe om de persoonlijkheid van hun patiënten te proberen "ontcijferen", andere beschouwen artistiek bezig zijn als een vorm van expressie waarbij het creatieve proces zelf belangrijker is dan het resultaat. Een derde stroming ten slotte mikt vooral op het creatieve potentieel dat tijdens die workshops kan worden losgeweekt en dat de patiënt kan helpen om zijn problemen te overwinnen. Mijn favoriete aanpak is vooral gebaseerd op communicatie en op het uiten van emoties. Alzheimerpatiënten verliezen geleidelijk hun spraakvermogen en begrijpen minder goed wat hen gezegd wordt, dus moeten we samen met hen zoeken naar alternatieve communicatiemiddelen. Tekenen, schilderen, mime of marionettentheater kunnen daarbij helpen. De workshops helpen de patiënten ook zoeken naar hun identiteit. Ze hebben het immers moeilijk om te weten wie ze vandaag eigenlijk zijn en om andere mensen te herkennen. Dankzij allerlei artistieke activiteiten krijgen ze een volwaardig statuut binnen de groep: de enen zijn muzikanten, de anderen schilders of zangers. Tijdens de workshops worden ook "flarden" uit hun verleden opgeroepen, opnieuw tot leven gewekt en gedeeld.
Alzheimerpatiënten verleren inderdaad beetje bij beetje sommige handelingen. Zo kan een deel van hen niet meer schilderen, tekenen of musiceren. Anderen imiteren, kan hen op de goede weg zetten. Ik begin elke workshop altijd met een grafische activiteit. Op die manier vinden de deelnemers hun plaats terug en kunnen ze eerder gemaakte tekeningen herbekijken. Na die activiteit volgt een muzikaal moment: gitaar, zang, Na een korte wandelpauze vertel ik hen een verhaal, haal ik de marionetten boven en speel ik een spel. Het activiteitenaanbod moet zo afwisselend mogelijk zijn, zodat elke patiënt er iets aan heeft en er ook plezier aan beleeft.
Na zes maanden wilde ik wel eens weten of de heilzame effecten ook voelbaar zijn buiten de workshops. Bij drie op de vier patiënten bleek dat inderdaad het geval. De deelnemers waren opnieuw actiever en communicatiever tegenover hun omgeving. Slechts één patiënt, die een verder gevorderde vorm van de ziekte had, boekte geen enkele vooruitgang. Kunsttherapie is voor de omgeving van de patiënten een manier om ieders capaciteiten of interesses te (her)ontdekken, maar ook een noodzakelijk rustmoment. Alzheimerpatiënten kunnen hun partner, kinderen en/of zorgverleners immers zwaar vermoeien. De workshops zijn een alternatief om plaatsing in een instelling minstens tijdelijk te vermijden. Patiënten die er ondanks hun problemen in slagen om zich geleidelijk en in volle vertrouwen te integreren in het workshopgroepje, zullen nadien sneller bereid zijn om naar een dagcentrum te gaan.
Aurélie Bastin
Voor meer info over de workshops kunsttherapie:
Alzheimer Belgique
02/428.28.10
* Nathalie de Wouters d'Oplinter: "Ateliers d'art-thérapie", Col. Les cahiers du troisième âge, Ed. Kluwer, 2007.
Deel en print dit artikel
De ziekte van Alzheimer wordt gekenmerkt door een achteruitgang van de cognitieve functies. Eén van de eerste symptomen daarvan is de verslechtering van het geheugen...
Leeftijd, erfelijkheid (genetische risicofactoren) en arteriële hypertensie zijn belangrijke risicofactoren voor de ziekte van Alzheimer. Momenteel hebben we nog maar hee...
De ziekte van Alzheimer gaat heel vaak gepaard met slaapstoornissen, doordat de neuronenbanen verstoord zijn. In de beginfase van de ziekte nemen...'s Nachts wakker worden
De ziekte van Alzheimer tast vooral het kortetermijngeheugen aan. De patiënt kan geen nieuwe informatie meer verwerken en is bijvoorbeeld een enkele minuten geleden gek...
De test kan een verdere doorbraak betekenen in het vroeger opsporen van alzheimer, de meest voorkomende vorm van dementie. Onlangs werd al een geneesmiddel gevonden dat d...
Lees verderTussen 2004 en 2019 klom dementie geleidelijk aan op tot de belangrijkste doodsoorzaak in België. Dat blijkt uit nieuwe analyses van gezondheidsinstituut Sciensano. De op...
Lees verderPierre Missotten, onderzoeker ouderdomspsychologie aan de ULg
Paco Roca, auteur en tekenaar van de strip ‘Rimpels’
François Van de Weyer, voorzitter familiegroep Vlaamse Alzheimer Liga, regio Deinze
Chronische myeloïde leukemie
Covid-19
Leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD)
Maagkanker
Melanoom
Oogontsteking, oogirritatie of droge ogen
Overactieve blaas
Transplantatie van organen