Behandeling

Aids: aandoeningen die te wijten zijn aan de immunodepressie

Opportunistische aandoeningen ontstaan als het immuunsysteem verzwakt is. Het lichaam kan de infecties niet meer aan die het normaal gemakkelijk kan bestrijden. Die aandoeningen kenmerken het aidsstadium. Maar aids kan men vermijden dankzij een vroegtijdige opsporing en een aangepaste behandeling!

Enkele voorbeelden:

• Het Kaposisarcoom: een kanker die meestal de huid aantast en soms het spijsverteringskanaal en de longen. Een Kaposisarcoom veroorzaakt blauwe of purperen letsels. Dit type kanker komt ook voor bij patiënten bij wie het immuunsysteem is onderdrukt, bijvoorbeeld na een transplantatie.
• Cytomegalievirusinfectie: deze infectie veroorzaakt allerhande problemen naargelang van de plaats waar het virus toeslaat: ademhalingsproblemen bij aantasting van de longen, blindheid bij aantasting van de ogen …
• Een pneumonie door Pneumocystis jiroveci: een opportunistische infectie, die meestal het aidsstadium aankondigt bij seropositieve patiënten. In België is het de voornaamste opportunistische infectie (38% van de gevallen).

Behandeling van opportunistische aandoeningen bij aids

Opportunistische aandoeningen moeten geval per geval worden behandeld. De behandeling van dergelijke aandoeningen kan vrij ingewikkeld zijn. Sommige zijn gemakkelijk te behandelen, andere zijn dodelijk en kunnen definitieve handicaps veroorzaken: verlamming, blindheid … In geval van een opportunistische aandoening wordt een antiretrovirale behandeling gestart, tegelijk of soms na genezing van die aandoening.

Er bestaat geen curatieve behandeling voor een besmetting met het aidsvirus (hiv). Men blijft dus levenslang drager van het virus. Met de huidige behandelingen wordt verhinderd dat het hiv zich vermenigvuldigt door de verschillende stappen van de replicatie van het virus te blokkeren. Ze verhinderen dus de vernietiging van de CD4-cellen en maken het herstel van het immuunsysteem mogelijk. Maar ook als het hiv niet meer in het bloed kan worden gedetecteerd, en als de immuniteit hersteld is, dan nog zal het virus onverbiddelijk weer de kop opsteken. Het zal opnieuw het immuunsysteem aanvallen als de behandeling wordt stopgezet. De behandeling moet dus dagelijks worden ingenomen, voor de rest van het leven.

Een vaccin tegen aids?

In 2009 behaalden Thaise vorsers enkele interessante resultaten. Met een combinatie van vaccins zijn ze erin geslaagd om in hun testpopulatie een derde van de hiv-infecties te voorkomen. Deze klinische studie werd uitgevoerd op een bepaald subtype van het virus. Het vaccin bood evenwel onvoldoende bescherming, zodat er toch nog vaak nieuwe infecties optraden.

Patiënten moeten zich laten vaccineren tegen andere ziektes

Alle patiënten die drager zijn van het aidsvirus (hiv) moeten worden gevaccineerd. Tegen pneumokokken (verwekker van pneumonie) gebeurt dat om de vijf jaar, tegen de seizoensgriep elk jaar. Ook het vaccin tegen hepatitis B wordt sterk aangeraden vanwege het risico op chronische hepatitis en cirrose.

Tritherapie

Een tritherapie is een combinatie van drie antivirale middelen. De behandeling blokkeert het replicatieproces van het aidsvirus (hiv) op verschillende niveaus. Dat gebeurt:

• door het virus te verhinderen zich te binden aan of te versmelten met de doelcellen,
• door de transformatie van het virale RNA in DNA te verhinderen,
• door te verhinderen dat de eiwitten worden geproduceerd die noodzakelijk zijn om virussen te vormen,
• door het virus te verhinderen zijn DNA in dat van de cel in te bouwen.

Momenteel wordt gebruikgemaakt van verschillende combinaties van twee tot vier geneesmiddelen. Daarom is de term ‘antiretrovirale behandeling’ (ART) te verkiezen boven ‘tritherapie’.

Continu vorderingen bij de behandelingen

Bij deze behandelingen worden er constant vorderingen gemaakt. Artsen beschikken nu over een groot aantal antiretrovirale middelen. Daarmee kunnen ze het hoofd bieden aan resistentie van het hiv en kunnen ze een behandeling op maat geven om zo te ontdekken welke middelen de patiënt het best verdraagt.