Is het normaal dat men na de menopauze last krijgt van vaginale droogte?

“Vanaf de menopauze daalt de oestrogeenproductie en daardoor kan seks een pijnlijke aangelegenheid worden. In het begin krijgt de vrouw last van kleine ongemakjes en lichte pijn, maar ze denkt daarbij niet aan vaginale droogte. Als ik tijdens het gynaecologisch onderzoek vaststel dat het slijmvlies van mijn patiënte bleek, kwetsbaarder en minder trofisch is, leg ik haar uit dat ze zich niet schuldig hoeft te voelen omdat haar libido het laat afweten of omdat het vrijen moeizaam verloopt.”

Welke behandelingen schrijft u voor?

“Vrouwen die een orale HST volgen, hebben gewoonlijk geen nood aan een lokale behandeling onder de vorm van een vaginale tablet of crème met oestrogenen. Als ik een lokale behandeling met oestrogenen voorschrijf, geef ik de nodige uitleg over de genezingsperiode: die duurt enkele weken en wordt gevolgd door het aanbrengen van vaginale tabletten of crèmes op basis van oestrogenen als onderhoudskuur, à rato van een tot twee keer per week. Dat is uiterst belangrijk om de behandeling na te leven en om, bij verbetering, te vermijden dat de vrouw haar ‘vaginaal ritueel’ opgeeft.”

Bestaan er andere oplossingen voor vaginale atrofie?

“Als de vrouw in de menopauze niet openstaat voor orale of lokale hormonale behandelingen, bestaan er ook specifieke glijmiddelen die haar kunnen helpen, al zijn die lang niet zo doeltreffend. Daarnaast moet men ook benadrukken dat vrouwen met een familiale voorgeschiedenis van borstkanker een orale of lokale HST mogen nemen. Hun vrees is aannemelijk, maar onterecht. Sinds enkele jaren kennen we nu ook de CO2-laser of Yag-laser voor de behandeling van vaginale atrofie. Dergelijke laserbehandeling is vrij duur, maar levert na twee tot drie sessies goede resultaten op. Na een jaar is een onderhoudsdosis aanbevolen.”

Hoe praat je over vaginale atrofie?

“Tijdens een consultatie snijd ik het onderwerp aan zodra de vrouw in de menopauze vóór het onderzoek zelf begint over klachten van dien aard. Als ze dat niet doet en ik tijdens de check-up sporen van vaginale atrofie vaststel, maak ik van de gelegenheid gebruik om te vragen of ze last heeft van pijn tijdens het vrijen. Ofwel gaat ze er op in, ofwel heeft ze te veel schroom om erover te praten, ofwel heeft ze die problemen niet. Het voordeel is dat het onderwerp tenminste besproken wordt. In die context kan er dan ook worden samengewerkt met een psycholoog-seksuoloog – in het centrum waar ik werk, is zo’n deskundige actief.”

Vaginale atrofie, een weinig gekend probleem

“Vanaf de leeftijd van 50 jaar kwam ik in de premenopauze terecht. Geleidelijk aan kreeg ik last van de klassieke symptomen, maar die stonden een normaal leven niet in de weg. Omdat mijn mama borstkanker gehad heeft, wou ik geen HST. Maar beetje bij beetje kreeg ik pijn tijdens het vrijen en ik had ook herhaaldelijk last van blaasontstekingen. Ik dacht dat die dingen onvermijdelijk waren in de menopauze en dat ik er maar moest aan wennen. Vijf jaar geleden volgde ik dan een cursus over de menopauze. Daar ontdekte ik dat ik, zoals zoveel vrouwen van mijn leeftijd, last had van vaginale atrofie. Ik vernam er ook dat lokale behandelingen mogelijk zijn tegen mijn vaginale ongemakken en mijn blaasontstekingen, en dat ik daarvoor geen orale HST hoefde te nemen.”

Vaginale atrofie: uw gynaecoloog luistert

“Naar aanleiding daarvan raadpleegde ik mijn gynaecoloog. Ik vroeg hem: ‘Denkt u dat ik last heb van vaginale atrofie?’. Hij bevestigde mijn twijfels. Hij wist het, maar hij had me nooit gevraagd of ik last had van klachten als gevolg van die atrofie, en hij stelde me ook geen lokale behandeling met oestrogenen voor. Ik vroeg hem of er een verband was tussen de vaginale atrofie en de blaasontstekingen. Dat bevestigde hij. Bij navraag blijkt dat heel wat gynaecologen het onderwerp niet aansnijden tijdens een consultatie of dat ze niet de juiste vragen stellen. Als men je vraagt hoe het gaat, is de kans groot dat je ‘vrij goed’ antwoordt, omdat je denkt dat er geen oplossing is voor je probleem. Als er tekenen van vaginale atrofie zijn, is het is belangrijk dat de arts de juiste vragen stelt aan de patiëntes, zoals ‘Hebt u last van irritatie? Van blaasontstekingen? Van pijn of ongemakken tijdens het vrijen?’”

Vaginale atrofie: een gepaste lokale behandeling

“Ik kreeg gedurende twee weken een plaatselijke behandeling met oestrogenen. En nu volg ik een of twee keer per week een onderhoudsbehandeling, ’s avonds voor ik ga slapen. Mijn twee klachten zijn daardoor opgelost: geen pijn meer tijdens het vrijen, en geen blaasontstekingen meer. Ik heb ovules geprobeerd, maar als het warm is, smelten die voor ik ze heb ingebracht in mijn vagina. Ik geef de voorkeur aan crème met oestrogenen, om het vulvovaginale slijmvlies te hydrateren. Met de crème is er ook minder verlies dan met de ovules. Het enige minpuntje is dat men de applicator moet wassen na elk gebruik, maar dat gaat vrij snel.”