Multiple sclerose

---

NIEUWS

Gepubliceerd op 18/02/2016 à 16:52

Waarom evaluatieschalen voor MS?

‘Evaluatieschalen’ zijn tests en vragenlijsten voor MS-patiënten, om hun ziekteverloop te evalueren en te volgen. Waarvoor dienen die evaluatiemethoden nu concreet?

EDSS-schaal en MS

“De meest gebruikte schaal is de EDSS (Expanded Disability Status Scale)”, aldus prof. Valérie Delvaux, kliniekhoofd neurologie in het CHU van Luik. “EDSS is gebaseerd op een grondig neurologisch onderzoek. Het loopvermogen is daarbij de belangrijkste parameter, maar de EDSS-score houdt ook rekening met andere neurologische factoren, zoals evenwicht, gevoeligheid, de urinaire functie en het gezichtsvermogen.”

Meting van het loopvermogen bij multiple sclerose

“Om op een objectieve manier de loopperimeter te bepalen, beschikken we over een reeks hulpmiddelen om mobiliteitsstoornissen te evalueren”, vervolgt prof. Delvaux. “Zo zijn de gehanteerde loopschalen gebaseerd op de tijd die een patiënt nodig heeft om een bepaalde afstand af te leggen.”
Andere tests analyseren de motoriek, de grijpkracht en de coördinatie van de onderste en bovenste ledematen.

Cognitieve stoornissen evalueren die samenhangen met MS

Cognitieve stoornissen (geheugenproblemen, stemmingsstoornissen, vermoeidheid …) worden meer dan vroeger in rekening gebracht bij de evaluatie van MS-patiënten. Meer dan de helft van alle personen met MS(1) kampt met die problemen, soms met een zware impact op hun dagelijks leven. Vandaar het belang van neuropsychologisch onderzoek en het gebruik van schalen om de cognitieve functies te evalueren. Daarvoor gebruiken we onder meer de SDMT (Symbol Digit Modalities Test), een test waarbij MS-patiënten binnen een beperkte tijd cijfers moeten plakken op geometrische vormreeksen. De test evalueert de informatieverwerkingssnelheid en kan op die manier geheugen- en/of concentratiestoornissen opsporen en naar de beste behandeling leiden. Zo kan de patiënt doorverwezen worden naar een neuropsycholoog (een psycholoog die gespecialiseerd is in de evaluatie van intellectuele stoornissen en in revalidatie).
Er bestaan trouwens ook depressie-/angstschalen en vermoeidheidsschalen in de vorm van vragenlijsten die de patiënt samen met zijn neuroloog moet invullen, om de cognitieve schalen te kunnen ‘wegen’. Angst en depressie kunnen de intellectuele vermogens immers aantasten en op die manier een negatieve impact hebben op de resultaten van de cognitieve tests.

De klachten van MS-patiënten objectiveren

“Mijn toestand gaat achteruit”, “ik stap trager dan vroeger”, “ik kan minder goed zelfstandig functioneren”: stuk voor stuk klachten die geëvalueerd kunnen worden via ‘kwantitatieve’ schalen. “Die kunnen deze indrukken bevestigen of integendeel aantonen dat de toestand van de patiënt stabiel blijft. Ze kunnen ook helpen om afwijkingen op te sporen die tot dan toe onopgemerkt waren gebleven.”
“Net zoals MS een multidisciplinaire behandeling vereist, zijn schalen een nuttige aanvulling op de anamnese (de informatie die de patiënt aan de arts bezorgt) en op de neurologische en radiologische onderzoeken bij de langetermijnopvolging van MS-patiënten”, aldus nog prof. Delvaux.

Progressieve vormen van MS opvolgen

In tegenstelling tot vormen met opstoten en remissies (relapsing-remitting) is het verloop van primaire of secundaire progressieve MS meestal niet zichtbaar via medische beeldvorming. Prof. Delvaux: “Dankzij de bestaande schalen kunnen we wel de evolutie van dit type MS meten. Terwijl de resultaten van radiologische onderzoeken min of meer stabiel blijven, ondanks de verergering van de ziekte, schommelen de cognitieve scores, de loopperimeter en de scores van de patiënt op handigheidstests, afhankelijk van het verloop van deze vormen van MS.”

De behandeling van MS evalueren

“De schalen kunnen helpen om de doeltreffendheid van de onderhoudsbehandelingen van MS te evalueren bij een bepaalde patiënt”, besluit prof. Delvaux. “Evolueren de verkregen ‘scores’ wanneer de behandeling wordt aangepast? En heeft de behandeling een invloed op de vermoeidheid, de motoriek of de verergering van de handicap?”
Bovendien worden schalen steeds meer gebruikt bij klinische studies. Ze maken het mogelijk om gegevens te vergelijken van patiëntencohorten die een andere behandeling krijgen op basis van gemeenschappelijke criteria.

(1)Guimarães J and Sá MJ (2012) Cognitive dysfunction in Multiple Sclerosis. Front. Neur. 3:74. doi: 10.3389/fneur.2012.00074

Aude Dion