Alcohol: vriend of vijand van de nieren?

Eén of twee glazen alcohol per dag helpt de "goede" cholesterol (HDL-cholesterol) te verhogen en het risico op hart- en vaatziekten te verminderen, maar hoe zit het met de nieren? Speelt alcohol een beschermende of integendeel een schadelijke rol? Het antwoord lijkt genuanceerd en hangt af van de ingenomen hoeveelheden.

In mei 2005 verscheen in "The Archives of Internal Medicine" (1) een studie waaruit blijkt dat matige alcoholconsumptie wel eens goed zou kunnen zijn voor de nieren. De onderzoekers volgden gedurende 14 jaar meer dan 11.000 gezonde mannen en stelden daarbij vast dat personen die gemiddeld 7 glazen per week drinken, 30 % minder risico lopen op een hoog creatininegehalte (die op een slechte nierfunctie wijst) dan personen die heel weinig of helemaal geen alcohol drinken.

Argumenten voor… maar ook tegen

Daarmee gaan ze in tegen de meeste studies, die stellen dat alcohol in het algemeen een nefaste werking heeft op de nieren, doordat hij de bloeddruk verhoogt, een risicofactor voor nierinsufficiëntie. Volgens hen zouden de verkregen resultaten te danken kunnen zijn aan de hartbeschermende werking van "goede" cholesterol. "Een matig alcoholverbruik – maximaal twee glazen per dag voor mannen en één glas voor vrouwen – kan de cardiovasculaire risico's verminderen", benadrukt Mercedes Vignioble, diëtiste op de dienst nefrologie van het Universitaire Ziekenhuis Sint-Lukas. Die vaststelling mag ons echter niet blind maken voor de indirecte negatieve gevolgen van alcohol op de nieren. "Een hoge alcoholconsumptie doet de bloedvetten (triglyceriden) stijgen, wat dan weer het cardiovasculaire risico en de bloeddruk verhoogt, en de gewichtstoename bevordert (wat eventueel zelfs tot zwaarlijvigheid (obesitas) en diabetes kan leiden). Al die complicaties kunnen nierinsufficiëntie veroorzaken."

En als de nieren al aangetast zijn?

"De aanbevelingen inzake alcoholverbruik zijn dezelfde voor nierinsufficiënten als voor de algemene bevolking", preciseert Mercedes Vignioble. "Wel moeten dialysepatiënten matig omspringen met alcoholische dranken. Vandaar dat ik hun aanraad om cocktails te vermijden en hun aperitief te (laten) serveren in een klein glaasje of het bij een borreltje te houden. Ook transplantatiepatiënten moeten zich aan dezelfde richtlijnen houden als de rest van de bevolking, maar mogen geen alcohol drinken tijdens hun herstelperiode."

Aurélie Bastin, met medewerking van Mercedes Vignioble, diëtiste in het UZ Sint-Lukas.

(1) Schaeffner. E., "Archives of Internal Medicine", May 2005, vol 165, pp. 1048-1053.

Deel en print dit artikel