Niertransplantaties: tot op welke leeftijd?

Bestaat er een maximumleeftijd voor niertransplantaties? Moeten nieren van een bejaarde donor niet bij voorrang worden afgestaan aan leeftijdgenoten? Tekst en uitleg van dr. Eric Goffin, kliniekhoofd van de dienst nefrologie van de "Cliniques Universitaires Saint-Luc".

Een paar jaar geleden werden 60-plussers bijna systematisch geschrapt van de wachtlijsten. "Vandaag houden nefrologen niet langer rekening met iemands 'officiële' leeftijd om te beslissen of hij al dan niet in aanmerking komt voor een transplantatie. Ze baseren zich liever op de fysiologische leeftijd van de patiënt", aldus dr. Goffin. "Als die een levensverwachting heeft van nog minstens 5 jaar, nooit hartproblemen heeft gehad en niet aan andere aandoeningen lijdt (kanker, ernstige ademhalingsinsufficiëntie, …), blijft transplantatie de beste oplossing bij terminale nierinsufficiëntie." Andere noodzakelijke criteria voor een transplantatie: geen contra-indicaties voor algemene anesthesie en tolerantie voor antiafstotingsmiddelen.

Wat zijn de complicatierisico's?

Een niertransplantatie waarborgt een betere levenskwaliteit en verbetert aanzienlijk de algemene gezondheidstoestand van bejaarde patiënten. Na de transplantatie daalt het sterfterisico immers met ongeveer 47 % in die leeftijdscategorie. Ander argument voor transplantatie bij ouderen: afstoting komt niet vaker voor dan bij de algemene populatie. "Bejaarden hebben een zwakker immuunsysteem, waardoor ze een transplantatie veel beter verdragen dan jongere patiënten. Wel lopen ze meer risico op infecties (tuberculose, infecties met het cytomegalovirus, …)", preciseert dr. Goffin. Het komt er dus op aan de gulden middenweg te vinden bij de dosering van hun immunodepressiva.

Op basis van welke criteria donoren en ontvangers koppelen?

Leeftijd is momenteel geen criterium in het programma Eurotransplant, een netwerk dat alle orgaandonaties coördineert in 6 landen, waaronder België. Het kan dus best zijn dat iemand van 70 een nier krijgt van iemand van 35 en omgekeerd. Dat doet wel ethische problemen rijzen. "De nier van een jongere gaat in principe langer mee als ze afgestaan wordt aan een leeftijdsgenoot dan wanneer ze overgeplant wordt bij een bejaarde", vervolgt dr. Goffin. Toch kunnen oudere patiënten zich op de lijst laten zetten van het Senior Euro-transplant old for old program, een Europees programma voor de toewijzing van nieren van donoren boven de 65 aan ontvangers die eveneens ouder zijn dan 65. Kenmerkend voor dit systeem: de tijd tussen het wegnemen en het transplanteren van de nier wordt zo kort mogelijk gehouden, aangezien leeftijd en nabijheid primeren op compatibiliteitscriteria. "Een nier die weggenomen wordt in Brussel, zal in de regel ook getransplanteerd worden in Brussel", besluit dr. Goffin. Dat verkort de wachttijd en verlicht de antiafstotingsbehandeling. In alle opzichten een goede zaak dus voor bejaarde patiënten….

Aurélie Bastin, met medewerking van dr. Eric Goffin, kliniekhoofd van de dienst nefrologie van de "Cliniques Universitaires Saint-Luc".

Deel en print dit artikel