De oorzaken van psoriatische artritis
De exacte oorzaken van psoriatische artritis zijn nog niet gekend. Toch kunnen bepaalde factoren het ontstaan van de ziekte en/of een ontstekingsaanval bevorderen:
- Genetische factoren: familiale antecedenten hebben van psoriasis of psoriatische artritis, persoonlijke geschiedenis van psoriasis of nagelpsoriasis
- Immunitaire factoren: abnormale immuunreacties gericht tegen de eigen weefsels en structuren
- Omgevingsfactoren als roken, KNO-infecties, stress, alcoholgebruik, inname van bepaalde medicatie
- Andere factoren: overgewicht of obesitas, leeftijd (tussen 30 en 50 jaar), Kaukasisch type
Gewrichtssymptomen van psoriasis
Psoriatische artritis tast de gewrichten en de aanhechtingsplaatsen van pezen en ligamenten aan, een zone die wordt aangeduid met de naam enthese. De plaatsen zijn variabel naargelang de patiënten:
- Ontsteking van de enthesen, d.w.z. de verbinding van pezen en gewrichtsbanden met de botten (elleboog, hiel, voetzool);
- Perifere gewrichtsschade: vingers en tenen (vooral de laatste gewrichten die distale interphalangeale gewrichten worden genoemd), heupen, knieën, schouders. De aantasting is vaak asymmetrisch (de twee kanten van het lichaam worden niet gelijkmatig aangetast);
- Axiale aantasting, d.w.z. aantasting van de wervelkolom, van de sacro-iliacale gewrichten (gewrichten in de ruimte tussen het sacrum en het darmbeen) en de gewrichten van de ribbenkast (borstbeen en ribben)
De ontsteking van de gewrichten komt tot uiting in de vorm van:
- gewrichtspijnen: ze komen meestal tijdens de rust voor, vaak op het einde van de nacht en kunnen ertoe leiden dat de patiënt 's nachts wakker wordt. De klachten gaan vaak, maar zeker niet altijd, beter na bewegen.
- ochtendstijfheid
- gevoel van warmte
- opzwelling (te wijten aan de ontsteking en de vochtophoping in het gewricht). We spreken van dactylitis wanneer de volledige vingers of tenen aangetast worden en een 'stomp' uitzicht krijgen.
Als de ziekte niet op een doeltreffende wijze wordt behandeld kan dit leiden tot gewrichtsmisvormingen ('verminkende' artritis) en een geleidelijke vermindering van de mobiliteit.
Extra-articulaire manifestaties
Psoriatische artritis kan ook andere lichaamsdelen aantasten:
- Huidletsels: meer dan 8 op de 10 van de psoriatische artritis-patiënten lijden al aan psoriasis, een chronische ontstekingsziekte van de huid, die gekenmerkt wordt door meer of minder ernstige rode en schilferige letsels. De hoofdhuid, de ellebogen, de knieën en de onderrug worden vaak aangetast. Nagelpsoriasis (psoriasis van de vinger- en teennagels) komt voor bij 70 tot 80% van de psoriatische artritis-patiënten.(1)
- Psoriatische artritis gaat soms gepaard met andere ziekten of stoornissen, zoals
- zware vermoeidheid, vooral tijdens de aanvallen
- uveïtis (ontsteking van de voorkant van het oog, gekenmerkt door een rood en pijnlijk oog)
- obesitas
- diabetes
- hartproblemen (ritmestoornissen, hartklepafwijkingen)
- osteoporose
- een chronische inflammatoire darmziekte (ziekte van Crohn, ulceratieve colitis ...)
- een depressie
Een algemene ontstekingsziekte
Omwille van de talrijke aantastingen ervan (organen, weefsels, gewrichten), beschouwen veel wetenschappers psoriatische artritis als een algemene ontstekingsziekte. De ernst van de ontsteking – en dus van de symptomen – varieert naargelang de patiënten en heeft een min of meer belangrijke weerslag op het sociale leven en het gezins- en beroepsleven.
(1)Boulinguez S, Jullien D. Le continuum psoriasique : un nouveau concept. Ann Dermatol Venereol. 2011 May;138(5 Suppl 1):H5-7
Dit artikel kwam tot stand met de medewerking van prof. Rik Lories, reumatoloog verbonden aan UZ Leuven.