Orgaandonor zijn

‘Niet weigeren is toestemmen’

België beschikt over een wet inzake het wegnemen en transplanteren van organen of weefsels voor therapeutische doeleinden. Die wet is gebaseerd op het principe van de impliciete of vermeende toestemming, met andere woorden: het ‘opt-out’-principe, of ‘Niet weigeren is toestemmen’.
Volgens de geest van die wet stemt elke persoon die geen verzet heeft aangetekend tegen het wegnemen van zijn organen na zijn dood, automatisch in met deze praktijk.

De arts die de mogelijkheid heeft om organen weg te nemen, moet vooraf nagaan of de potentiële donor zijn toestemming heeft gegeven voor of verzet heeft aangetekend tegen orgaandonatie. Daartoe moet hij het Rijksregister raadplegen, via het transplantatiecentrum waarmee zijn ziekenhuis samenwerkt, dat op zijn beurt in verbinding staat met Eurotransplant.
Bevat het Rijksregister hierover geen enkele informatie, dan kan orgaanafname overwogen worden.

Post mortem donatie

Iemand kan zijn organen afstaan na:

• hersendood: hersendood wordt vastgesteld wanneer de cortex of hersenschors (de zetel van de belangrijkste zenuwfuncties, zoals de vrijwillige bewegingen en het bewustzijn) en de hersenstam (deel van het intracraniële centrale zenuwstelsel, waar zich het ademhalingscentrum bevindt) volledig en onherroepelijk vernietigd zijn.
• circulatoire dood: doet zich voor naar aanleiding van een hartstilstand van meerdere minuten, waardoor het bloed niet meer stroomt, ook niet naar de hersenen. Daardoor worden die niet meer van zuurstof voorzien en raken ze onomkeerbaar beschadigd.
• euthanasie: na euthanasie kunnen er organen weggenomen worden, op voorwaarde dat er voldaan wordt aan de criteria van de Belgische wetgeving.

Levende donatie

Het is mogelijk om nog tijdens zijn leven een orgaan of een deel ervan af te staan. Het gaat hier vooral om:

• een nier, aangezien de mens over twee nieren beschikt en met één nier kan leven;
• de leverkwab, die zich kan herstellen.

De voorwaarde is dat de orgaandonatie op lange termijn geen negatieve impact heeft op de gezondheid van de donor. Die moet meerderjarig zijn en een familielid, naaste of verwante met nauwe emotionele band zijn van de ontvanger.