5 soorten urine-incontinentie

Stressincontinentie of inspanningsincontinentie is de meest voorkomende vorm van incontinentie (50% van de gevallen). Het wordt gedefinieerd als plots onvrijwillig urineverlies, niet voorafgegaan door de behoefte om te plassen, als gevolg van een toename van de druk in het abdomen die optreedt tijdens een lichamelijke inspanning of activiteit. Vooral hoesten, niezen, lachen, persen, sporten, zware voorwerpen tillen enz. kunnen urineverlies veroorzaken, maar niet noodzakelijk systematisch.^3,4

Wat veroorzaakt inspanningsincontinentie? ^3,4

Er zijn verschillende oorzaken en meestal gaat inspanningsincontinentie gepaard met:

• Verzwakking van de bekkenbodemspieren en/of zwakte van de urethra sfincter. Er zijn verschillende onderliggende oorzaken (bijv. letsel aan de urethra (urinebuis), het nemen van bepaalde geneesmiddelen, bekkenchirurgie of prostaatchirurgie bij mannen, enz.), maar jonge, zeer sportieve vrouwen, zwangere vrouwen en vrouwen die een vaginale bevalling hebben gehad, zijn vatbaarder voor stressincontinentie.
• Neuromusculaire laesies veroorzaakt door bekkenchirurgie.

Het gaat hier om ongecontroleerd urineverlies met een variabel volume dat onmiddellijk optreedt na een plotselinge en onbedwingbare behoefte om te plassen. Nycturie (de behoefte om 's nachts op te staan om te plassen) en nachtelijke incontinentie komen vaak voor bij aandrangincontinentie. Het is de meest voorkomende vorm van incontinentie bij ouderen, maar kan ook bij jongere mensen voorkomen.⁵

Wat veroorzaakt urge-incontinentie of aandrangincontinentie? ⁵

Er zijn veel oorzaken voor aandrangincontinentie, die vaak te maken hebben met de blaasspier (detrusor), een gladde spier in de blaaswand. Wanneer deze spier ontspannen is, zorgt hij er voor dat de blaas zich kan vullen. Zodra de blaas vol is, trekt deze spier samen en ontspannen de sluitspieren zich, waardoor plassen mogelijk wordt. Overactiviteit van de detrusor, het niet optimaal functioneren of overgevoeligheid van de blaas zijn de oorzaken van aandrangincontinentie.

• De hyperactiviteit van de detrusor wordt vermoedelijk veroorzaakt door onwillekeurige spiersamentrekkingen tijdens het vollopen van de blaas. Neurologische aandoeningen (bijv. ruggenmergletsel), blaasafwijkingen of veranderingen in de blaasmicrobiota kunnen verantwoordelijk zijn voor de hyperactiviteit van de spier.
• In geval van het slecht functioneren van de detrusor, is er een drukverhoging in de blaas, wat ook leidt tot ongemak en een beperkt vermogen om de blaas te kunnen vullen. Bepaalde medische behandelingen (zoals bestraling van het bekken) of langdurig gebruik van een urinekatheter kunnen dit probleem veroorzaken.
• Ontsteking en/of infectie van de binnenwand van de blaas (het urotheel) kan leiden tot een overactieve blaas, met of zonder aandrang. Een overactieve blaas wordt gekenmerkt door het frequente gevoel van de behoefte om te plassen. Het evenwicht van de microbiota in de urine kan ook een rol spelen.

Veel mensen hebben zowel last van stressincontinentie als aandrangincontinentie. De combinatie wordt vaak gemengde incontinentie genoemd. Deze vorm van incontinentie komt vaker voor bij vrouwen boven de 50 jaar.⁶

Overloopincontinentie treedt op wanneer iemand zijn blaas niet volledig kan leegmaken bij het plassen. Hierdoor vult de blaas zich sneller, wat leidt tot overloop, wat op zijn beurt gepaard kan gaan met onverwacht urineverlies. Deze vorm van incontinentie komt vaker voor bij mannen.⁶

Wat veroorzaakt overloopincontinentie? ⁶

De meest voorkomende oorzaak bij mannen is goedaardige prostaathypertrofie waarbij de urine niet goed uit de blaas kan lopen. Andere mogelijke oorzaken van overloopincontinentie zijn :

• Bepaalde aandoeningen die de zenuwen aantasten, zoals diabetes en multiple sclerose. Hierdoor kan het moeilijk zijn om volheid en/of samentrekking van de blaas waar te nemen.
• Obstructie van de urinewegen.
• Zwakte van de blaasspier, waardoor de blaas niet goed kan worden leeggemaakt.
• Bepaalde geneesmiddelen.

Functionele incontinentie is urineverlies als gevolg van een mentale, fysieke of andere beperking zonder dat er een direct verband is met een aandoening van de urinewegen.⁸ Iemand met mobiliteitsproblemen kan bijvoorbeeld niet op tijd naar het toilet gaan. Een ander voorbeeld is dat van mensen die dementie of de ziekte van Alzheimer hebben en de behoefte om te plassen niet herkennen of het toilet niet kunnen vinden.⁸