Alzheimer en cerebrovasculaire accidenten: welk verband?

De ziekte van Alzheimer en cerebrovasculaire accidenten (beroerten) treffen meestal 60-plussers. Dat is echter niet het enige wat beide aandoeningen gemeen hebben. Als we cerebrovasculaire accidenten zouden kunnen voorkomen, zou dat misschien ook lukken voor alzheimer. Tekst en uitleg.

We vergeten al te vaak dat de ziekte van Alzheimer niet de enige oorzaak van dementie is. Zo is er ook vasculaire dementie, de tweede meest voorkomende vorm van dementie in België. Oorzaak: cerebrovasculaire accidenten (CVA's). Die worden niet altijd opgemerkt, en vaak is het enige signaal: intellectuele achteruitgang.

Soms moeilijk te onderscheiden

Bij vasculaire dementie is er overwegend sprake van uitvoeringsstoornissen (moeite om te plannen, denkstoornissen, verward gedrag…), terwijl bij de ziekte van Alzheimer vooral geheugen- en oriëntatiestoornissen optreden. Bij vasculaire dementie toont de hersenscan normaal gezien ook sporen van een beroerte, wat niet het geval is bij alzheimer, die over het algemeen normale scannerbeelden laat zien. Toch is het niet altijd evident en evenmin mogelijk om beide ziekten te onderscheiden. Zo is uit microscopisch hersenonderzoek gebleken dat bijna 20 % van de alzheimerpatiënten niet alleen hersenletsels vertoont die typisch zijn voor alzheimer (seniele plaques en neurofibrillaire degeneratie), maar ook de blijvende gevolgen van CVA's.

Een gevoeligheidsgen

Uit genetisch onderzoek blijkt trouwens dat beide ziekten meer met elkaar gemeen hebben dan aanvankelijk gedacht. Zo bestaat er een zogenaamd gevoeligheidsgen voor alzheimer. Dat betekent gewoon dat het gen van een bepaald eiwit, apolipoproteïne E, bestaat in drie vormen: E2, E3 en E4. 80 % van de bevolking is drager van de E3-vorm, 15 % van de E4-vorm. 40 % van alle alzheimerpatiënten heeft echter de E4-vorm. Dat betekent dat E4 een risicofactor is voor de ziekte. Uiteraard bezitten miljoenen mensen dit gen zonder ooit de ziekte te krijgen, terwijl miljoenen alzheimerpatiënten er dan weer géén drager van zijn.

Voorkomen is de boodschap

Een interessant gegeven is, dat personen die drager zijn van de E4-vorm, ook meer risico lopen op een infarct of een beroerte…mogelijke oorzaken van vasculaire dementie. Volgens sommige onderzoekers zou een kleine trombose zelfs alzheimer kunnen veroorzaken.

Maar ook al is het verband tussen CVA en alzheimer momenteel nog niet erg duidelijk, zijn cholesterol beheersen, streven naar een normale bloeddruk, eventuele diabetes behandelen, overgewicht vermijden en niet roken, zijn hoe dan ook de pijlers van een goede gezondheid…

Dr. Philippe Violon

Deel en print dit artikel