Beter communiceren met een alzheimerpatiënt

Communiceren met een alzheimerpatiënt is soms heel moeilijk. En toch is het essentieel! Want ook al snapt de patiënt de betekenis van woorden niet meer, toch blijft hij heel gevoelig voor affectie en heeft hij voortdurend aandacht en liefde nodig. Ziehier enkele tips en suggesties voor een goede communicatie.

"Mijn vrouw raakte steeds moeilijker uit haar woorden en voerde op de duur geen gesprekken meer. Vandaar begrijpt ze niet meer wat ik haar zeg. Ze antwoordt om het even wat en maakt haar zinnen niet af of herhaalt ze voortdurend. Als ik haar hand vastneem, zie ik soms een straaltje vreugde oplichten in haar ogen, maar op andere momenten lijkt ze compleet apathisch", zo vertelt de 66-jarige Paul.

Luisteren en begrijpen

Alzheimerpatiënten krijgen geleidelijk te kampen met spraak- en communicatiestoornissen. Hun begripsvermogen en expressiemiddelen verminderen, waardoor het voor de mantelzorger bijzonder moeilijk wordt om te blijven communiceren. Daardoor ontstaat soms de neiging om niet meer te luisteren naar deze verwarde of zelfs wartaal uitkramende persoon, of om te spreken in zijn of haar plaats. Maar de omgeving voelt zich vooral ontredderd door dit gebrek aan communicatie. De beste manier om daarop te reageren, is: luisteren naar de patiënt en zijn eigen gedrag aanpassen.

Als het "hoe" belangrijker wordt dan het "wat"…

In dat geval zijn andere manieren nodig om de boodschap over te brengen. Gebruik niet-verbale communicatie! Uit studies is namelijk gebleken dat alzheimerpatiënten deze vorm van communicatie nog altijd vrij goed beheersen. Heeft de patiënt moeite om woorden te begrijpen, communiceer dan met hem via aanrakingen, gebaren, gezichtsexpressie en de toon van uw stem. Is het bijvoorbeeld etenstijd, toon hem dan het bestek of het bord om dat duidelijk te maken. En omgekeerd: als u de tijd neemt om naar zijn boodschap te luisteren en ze te "ontcijferen", zult u hem ook beter begrijpen dankzij die nieuwe expressiewijzen.

Enkele praktische tips:

Kies het beste moment

Meestal het moment waarop de patiënt zich spontaan uit. Hij voelt zich dus niet verplicht om een vraag te beantwoorden die niet van hem komt, en voelt zich daardoor minder angstig.

Eén ding tegelijk!

Hoe meer gesprekspartners, hoe moeilijker een alzheimerpatiënt het heeft om een conversatie te volgen. Leid hem dus niet te veel af en beperk het omgevingsgeluid.

Trek en behoud zijn aandacht

Ga tegenover de patiënt zitten, raak voorzichtig zijn arm aan om zijn aandacht te trekken en kijk hem recht in de ogen. Het kan daarbij nuttig zijn om te herhalen wie u bent.

Praat langzaam en duidelijk

Gebruik eenvoudige woorden en korte zinnen, en geef niet te veel informatie tegelijk. Vragen die hij gewoon met "ja" of "nee" kan beantwoorden, zijn makkelijker dan open vragen.

Wees vriendelijk en stel de patiënt gerust

Probeer nooit om uw stem te verheffen. Praat op een vriendschappelijke en rustgevende toon. Wordt hij boos of begint hij ongegronde beschuldigingen te uiten, neem dat dan niet persoonlijk op, want dat is typisch voor de ziekte van Alzheimer. Probeer de patiënt te verstrooien of laat hem met rust, zodat hij kalmeert. En laat vooral zo weinig mogelijk zien dat u zich zorgen maakt over hem.

Karell Robert

Gezondheidsjournaliste

Deel en print dit artikel