Gepubliceerd op 23/02/2011 à 23:09
Pijn is net als elk gevoel moeilijk te kwantificeren. Maar als woorden tekortschieten om ze uit te drukken, zoals bij heel wat alzheimerpatiënten het geval is, dreigt ze genegeerd en verdrongen te worden. Toch blijkt uit hersenbeeldonderzoek duidelijk dat de pijn er wel degelijk is, ook als ze niet verwoord wordt.
Fysieke of psychische pijn: iedereen krijgt er vroeg of laat mee te maken. A fortiori als je ouder wordt en de kwaaltjes zich opstapelen. Alzheimerpatiënten lijden evenveel als wie ook, zoveel is duidelijk. Toch krijgen ze in het algemeen minder pijnstillers dan hun leeftijdsgenoten, omdat ze hun pijn niet meer onder woorden kunnen brengen. Eigenlijk is dit een nodeloze vorm van discriminatie.
Uit een recente Australische studie is gebleken dat alzheimerpatiënten evenveel of zelfs meer pijn voelen dan anderen. Zo vergeleken professor J. Cole en zijn team de pijnreacties van twee groepen: één met en één zonder alzheimer. Ze deden dat via een systeem waarmee ze verschillende druk konden uitoefenen op de duimen van de proefpersonen. Tijdens de test bestudeerden ze hun hersenreacties via functionele magnetische resonantie (fMRI), een techniek die de neuronale pijncircuits in beeld brengt.
Daarbij bleek dat alzheimerpatiënten evenveel pijn hadden als de rest, maar ook dat de pijn vaak langer aanhield. Alzheimerpatiënten zouden meer moeite hebben om hun pijn in de juiste context te plaatsen en er de gevolgen van in te schatten. Bovendien zouden ze het ook moeilijker hebben om er hun aandacht van af te leiden, wat het voor de zwaarste patiënten nog moeilijker maakt.
Het is echter niet omdat pijn niet verwoord kan worden, dat ze er niet is. Vandaar dat mantelzorgers en zorgverleners andere strategieën moeten leren hanteren om het leed van de patiënt te herkennen. Gezondheidsprofessionals kunnen daarvoor eenevaluatieschaal gebruiken (de zogenaamde PADS of "Pain and Discomfort Scale") die gebaseerd is op de gelaatsuitdrukkingen en lichaamsbewegingen. Mantelzorgers van hun kant ontwikkelen vaak een ongelofelijk vermogen om pijn op te sporen en te verlichten, los van de bestaande evaluatieroosters. Verlies van oogcontact, een grimas: voor iemand die dag in dag uit een patiënt verzorgt, krijgt elk lichaamssignaal betekenis. Maar of men het lijden van de ander nu al dan niet kan opsporen: als men het vermoedt, is het essentieel om dat te melden aan een professional. Pijnbestrijding is er immers ook voor wie zijn pijn niet langer kan verwoorden.
Bron: Cole, L.J.Brain, Advance online publication, Sept.6, 2006.Julie Luong
Deel en print dit artikel
Samenleven met een alzheimerpatiënt leidt vaak tot communicatieproblemen. Uiteraard bestaan er daarvoor geen mirakeloplossingen. Toch volstaat het soms om uw aanpak t...
De ziekte van Alzheimer stond op het programma van het Belgische Voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie. Dat leidde...De ziekte van Alzheimer op de agenda
Opname van een alzheimerpatiënt is vaak een bron van frustratie voor de zieke en kan zijn naaste omgeving opzadelen...Opname in een instelling: een bron van frustratie
De auto is voor velen synoniem van vrijheid en zelfstandigheid. Of het nu is om boodschappen te doen, even een tochtje te maken of om op vriendenbezoek te gaan. Als zie...
De test kan een verdere doorbraak betekenen in het vroeger opsporen van alzheimer, de meest voorkomende vorm van dementie. Onlangs werd al een geneesmiddel gevonden dat d...
Lees verderTussen 2004 en 2019 klom dementie geleidelijk aan op tot de belangrijkste doodsoorzaak in België. Dat blijkt uit nieuwe analyses van gezondheidsinstituut Sciensano. De op...
Lees verderPierre Missotten, onderzoeker ouderdomspsychologie aan de ULg
Paco Roca, auteur en tekenaar van de strip ‘Rimpels’
François Van de Weyer, voorzitter familiegroep Vlaamse Alzheimer Liga, regio Deinze
Chronische myeloïde leukemie
Covid-19
Leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD)
Maagkanker
Melanoom
Oogontsteking, oogirritatie of droge ogen
Overactieve blaas
Transplantatie van organen