Begrijpen

Atopie: het immuunsysteem vertoont een defect

Atopie verwijst naar een erfelijke aanleg om dermatitis, astma of rinitis (hooikoorts) te ontwikkelen.
Het immuunsysteem van atopische patiënten reageert overdreven op omgevingselementen die voor de rest van de bevolking meestal onschadelijk zijn (bv. huisstofmijt, dierlijk haar of pollen).
Normaal gezien moet het immuunsysteem ons beschermen tegen aanvallen van buitenaf, maar als dat afweermechanisme ontregeld raakt, reageert het op de verkeerde manier.

Verband met astma en rinitis

Bij atopie zijn de huid, de bindvliezen (dat zijn de membranen tussen het ooglid en de oogbol), de neusslijmvliezen en de longpijpen de belangrijkste organen die beïnvloed worden door die verscherpte afweerreacties. Dat uit zich in huidletsels, aanleg voor hooikoorts of ademhalingsproblemen. Atopische dermatitis, allergische rinitis en astma hebben dus vaak met elkaar te maken. Sommige patiënten die in de kindertijd aan atopische dermatitis lijden, ontwikkelen later ook aanleg voor astma en/of hooikoorts.

Dermatitis: verstoorde huidbarrière

De huid van mensen met atopische dermatitis vertoont een andere structuur dan die van het overgrote deel van de bevolking. Normaal gezien functioneert de huid als een natuurlijk harnas tegen externe prikkels, zoals partikels, stof en bacteriën. Vergelijk de huid met een stevige bakstenen muur. Bij atopische dermatitis zijn de bakstenen wel degelijk op elkaar gestapeld, maar er is geen cement. De huid is droger, kwetsbaarder en laat microben en allergenen uit de omgeving door.

Atopische dermatitis is niet hetzelfde als contactdermatitis. Contactdermatitis wordt veroorzaakt door externe factoren die de huid irriteren en/of waarvoor we allergisch worden: detergenten, rubberen handschoenen, nikkel in sieraden ... Het enige wat men daartegen kan doen, is de eczeemletsels plaatselijk behandelen en het allergeen dat de ontsteking veroorzaakt, weghalen.
Dat ligt anders bij atopische dermatitis. Deze ziekte is de meest voorkomende vorm van chronisch eczeem en evolueert schommelend: rustige en slechte perioden wisselen elkaar af. Opstoten worden onderbroken door zogenaamde herstelfasen: de eczeemletsels zijn dan discreter of zelfs helemaal weg. Alleen is de aandoening wel chronisch. Dat betekent dat ze telkens terugkeert. Voortdurende behandeling is nodig, zelfs als er geen sprake is van een opstoot.

Atopische dermatitis duikt over het algemeen in de eerste levensmaanden op (tussen de drie en de zes maanden).
Meestal blijft de ziekte aanwezig tijdens de kindertijd, waarna ze progressief afvlakt. In bijna negen van de tien gevallen verdwijnt atopische dermatitis vóór de puberteit. Toch is het mogelijk dat de ziekte in de tienerjaren of het volwassen leven weer opduikt.