Uit gegevens blijkt dat mensen die met griep in het ziekenhuis zijn opgenomen een verhoogd risico lopen op gezondheidsproblemen op de langere termijn, vergelijkbaar met mensen met langdurige Covid⁽¹⁾. Hoewel de symptomen die gepaard gaan met dergelijke "lange griep" meer gericht lijken te zijn op de longen dan voortdurende Covid-symptomen, was in beide gevallen het risico op overlijden en invaliditeit groter in de maanden na infectie dan in de eerste 30 dagen.

Long-griep en long-Covid

"Het is heel duidelijk dat long-griep erger is dan griep, en long-Covid erger dan Covid", zegt dr. Ziyad Al-Aly, een klinisch epidemioloog aan de Washington University in St Louis, Missouri, die het onderzoek leidde. Hij was gemotiveerd om het fenomeen te bestuderen nadat hij had gezien op welke schaal mensen die hersteld waren van Covid langdurig ziek waren. "Vijf jaar geleden zou het niet bij me zijn opgekomen om de mogelijkheid van een 'lange griep' te onderzoeken. Maar een van de belangrijkste lessen die we hebben geleerd van deze pandemie is dat een virus waarvan we aanvankelijk allemaal dachten dat het alleen acute ziekte kon veroorzaken, miljoenen mensen achterlaat met langdurige Covid", zei hij in The Guardian. "We vroegen ons af of dit ook met andere dingen zou kunnen gebeuren. Zou dit bijvoorbeeld ook met griep kunnen gebeuren?"

Griep en Covid: een aanzienlijk risico op blijvende invaliditeit en ziekte

Het onderzoek, gepubliceerd in de Lancet Infectious Diseases, ontdekte dat terwijl Covid-patiënten een groter risico liepen op overlijden of heropname in het ziekenhuis in de daaropvolgende 18 maanden, beide infecties (griep en Covid) een aanzienlijk risico op blijvende invaliditeit en ziekte met zich meebrachten.

Schotse onderzoekers zochten uit hoe groot het risico is op een ziekenhuisopname voor covid-19 bij zorgverstrekkers en hun huishouden.

Het onderzoek werd uitgevoerd bij 158.445 zorgverstrekkers, waarvan er 90.733 (57.3%)in rechtstreeks contact kwamen met patiënten en 229.905 naasten.

Voor de meeste artsen de rechtstreeks met patiënten geconfronteerd worden en hun gezinnen, bedroeg het geschatte absolute risico op ziekenhuisopname voor covid-19 minder dan 0,5%, maar het risico was 1% en hoger bij oudere mannelijke zorgverstrekkers met comorbiditeit.

De gezondheidswerkers en hun huishoudens waren goed voor een zesde van de gevallen van covid-19 die opgenomen werden in het ziekenhuis. Hoewel het absolute risico van opname over het algemeen laag was, hadden de gezondheidswerkers die in contact komen met patiënten en hun gezinsleden een drie- en tweevoudig verhoogd risico op opname met covid-19.

Tijdens de volledige duur van de pandemie registreerde Sciensano in ons land 39 vierde besmettingen, twee vijfde besmettingen en één persoon met maar liefst zes besmettingen.

Verkoudheid, delta en omikron

Een herbesmetting, met als voorwaarde dat er 90 dagen tussen zitten, komt vooral voor als virussen zich vermenigvuldigen en muteren. Dat gebeurt bij gewone verkoudheidsvirussen, maar ook bij nieuwe coronavarianten, zoals delta of omikron BA.1 en BA.2.

Covid: mutaties kunnen ons immuunsysteem voor korte tijd omzeilen

“Mutaties kunnen ons immuunsysteem voor korte tijd omzeilen”, legt Steven Callens, professor infectie¬ziekten aan UZ Gent, uit. “Een gemuteerd virus komt het lichaam binnen en bindt zich aan andere receptoren dan de vorige variant. De geheugencellen die we na de vorige besmetting opbouwden, herkennen het virus niet meteen. Pas na een tijd gaan die zich met hoge snelheid vermenigvuldigen en tienduizenden beschermingscellen produceren. Een deel blijft daarna inactief, tot ze dezelfde ziekteverwekker opnieuw tegenkomen.” “Als de tijd tussen twee besmettingen groter wordt, en dan spreken we over zo’n twee maanden, heb je weer evenveel kans om ziek te worden als bij de eerste infectie. Je kan ook opnieuw met dezelfde variant besmet raken. Daarom is groepsimmuniteit nooit een haalbare piste geweest.”

Door de maatregelen van de overheid werken heel wat mensen thuis en zijn de scholen gesloten. Heel wat mensen moeten nu hun werk en hun rol van ouder proberen te verzoenen. Aan een dringend dossier werken terwijl je kindjes om aandacht vragen is niet makkelijk. Twee onderzoekers van de UCL waarschuwen voor burn-out bij ouders en geven advies over hoe je de situatie het best aanpakt.

Coronavirus: tien tips om telewerken te combineren met kinderen

1. Vertrouw als ouder op je capaciteiten. Tot nu toe ben je geslaagd in je rol van ouder. Er is geen reden waarom dat nu zou veranderen!

2. Geef de voorkeur aan quality time: ja, je kinderen zijn thuis, maar daarom hoef je niet ál je tijd aan hen te besteden. Geef prioriteit aan activiteiten die je samen kunt doen en concentreer je daarbuiten op je werk.

3. Pas de regels aan en wees soepel: uitzonderlijke omstandigheden vergen uitzonderlijke maatregelen. Aarzel niet om een paar regels te versoepelen.

4. Schakel je kinderen in: verdeel de gezinstaken en klusjes, en laat de allerkleinsten kiezen wat ze zelf kunnen doen – zo motiveer je hen optimaal.

5. Breng structuur in de dag: maak een gedetailleerde activiteitenplanning voor de week en vergeet niet om momenten te voorzien waarin de kinderen zichzelf ‘bezighouden’.

6. Improviseer: geniet van gelegenheden die zich voordoen om iets leuks of aparts te doen.

7. Voed pragmatisch op: vermijd conflicten met je kinderen. Wees duidelijk en maak een lijstje van gedrag dat (uitzonderlijk) aanvaardbaar en onaanvaardbaar is.

8. Aanvaard dat je niet perfect bent: je moet verschillende rollen tegelijk combineren en dat is best moeilijk. Je bent niet perfect en dat is heel normaal. Het betekent niet dat je een slechte ouder bent.

9. Zorg voor elkaar: maak duidelijke afspraken met je partner, ook wanneer een van beiden nog uit werken gaat. Pak de situatie zo goed mogelijk aan en steun elkaar zo veel mogelijk.

10. Adempauze: neem een pauze als je denkt dat je op instorten staat. Kom op adem en maak wat tijd voor jezelf.

Une campagne de sensibilisation autour du vaccin contre le coronavirus est nécessaire afin d’augmenter la proportion de travailleurs vaccinés dans le secteur des soins de santé. La réticence est encore très marquée dans ce dernier, d’après le prestataire de services en ressources humaines, Liantis.

« Bon nombre de nos médecins du travail constatent que, dans les centres de soins, pas mal de fausses informations entourent le vaccin contre le coronavirus. L’efficacité du produit est remise en cause, entraînant un regain de méfiance », commente Sylvia Vanden Avenne, médecin contrôle en chef chez Liantis.

D’après une précédente enquête sur le vaccin, il ressort qu’à peine la moitié des collaborateurs des soins de santé se feront administrer la dose. « Les institutions de soins se démènent pour obtenir un taux de vaccination aussi élevé que possible au sein de leur établissement. Certaines promettent même des jours de congé supplémentaires ou d’autres récompenses. Il serait donc naïf de penser que nous allons atteindre un taux de 100% sans faire le moindre effort », poursuit Mme Vanden Avenne.

Une campagne de sensibilisation et d’information est donc nécessaire, selon Liantis. « Les autorités ont certes prévu des séminaires en ligne, mais nous constatons que de nombreux travailleurs se posent encore des questions.

Quel est l’impact du vaccin sur mes allergies? Quels sont les composants précis du produit? Nous devons pouvoir répondre à leurs interrogations personnelles dans les plus brefs délais. Ils ont déjà souffert pendant des mois, alors nous voudrions qu’ils puissent obtenir simplement une réponse à leurs préoccupations individuelles », estime-t-on chez Liantis. 

Covid-19 lijkt al een tijdje op zijn retour, na drie jaar pandemie, verontrustend nieuws, maatregelen en een vaccinatiecampagne. Maar vandaag lijkt het in Europa de goede kant uit te gaan.

Elke dag meer dan 100 nieuwe gevallen van covid in België

Alleen al in België worden er gemiddeld nog steeds meer dan 100 besmettingen per dag gemeld. Bovendien zijn we niet immuun voor het opduiken van nieuwe varianten in de toekomst, vooral omdat het coronavirus over de hele wereld blijft circuleren. Hoewel de meeste landen de maatregelen opgegeven hebben, is het cruciaal om waakzaam te blijven en werk te maken van een goede hygiëne om het risico op besmetting te beperken.¹

Covid-19, ademhalingsdruppeltjes en besmetting

Covid-19 wordt vooral verspreid via ademhalingsdruppeltjes:

• ofwel direct bij nauw contact tussen een geïnfecteerde persoon en een niet besmette persoon;
• ofwel indirect via besmette handen die in contact komen met de slijmvliezen van de ogen, mond of neus. Daarom wordt aangeraden om uw gezicht niet aan te raken - in ieder geval niet zonder eerst je handen te wassen - en je mond te bedekken met de holte van uw elleboog (niet uw hand!) wanneer u hoest of niest.²

Wanneer de hele familie besmet is met Covid-19

Vandaag hebben besmettingen met Covid-19 vooral binnen huishoudens plaats. Een recente studie toont een verband aan tussen de aanwezigheid van het virus op handen en vaak aangeraakte oppervlakken in huis en het risico op infectie. Deze resultaten benadrukken het belang van goede hygiëne thuis. Het is vooral belangrijk om vaak de handen te wassen met zeep en water en regelmatig veelgebruikte oppervlakken te desinfecteren. Als iemand in uw omgeving ziek is of tekenen van infectie vertoont, kunt u het beste 1,5 meter afstand houden of zelfs mondmaskers dragen om de verspreiding van covid-19 binnen het gezin te voorkomen.³

Welke maatregelen bij respiratoire infecties?

Als u zelf last hebt van een luchtweginfectie, denk dan aan uzelf en anderen en draag een masker in het openbaar vervoer en op andere openbare plaatsen. Tijdens het eerste jaar van de pandemie heeft het dragen van een masker (samen met andere hygiënemaatregelen) de jaarlijkse griepepidemie voorkomen! Het is een effectieve maatregel die gemakkelijk in te voeren is.¹ U kunt ook antiseptische mondwaters gebruiken om de ontwikkeling van het virus in uw lichaam te beperken. Er zijn aanwijzingen dat dit soort interventies ook een preventief effect kunnen hebben.⁴

“Terwijl het leek dat SARS-CoV-2 op weg was naar endemiciteit, stijgen de infecties in de VS opnieuw in mei 2022, en het gerapporteerde aantal gevallen is waarschijnlijk een grove onderschatting van de werkelijke infecties omdat veel infecties niet worden gerapporteerd. Verscheidene factoren helpen de huidige trends te verklaren: De opkomst van de BA.2 subvariant van Omicron en de meer recent geïdentificeerde subvariant genaamd BA.2.12.1, de beperkte duurzaamheid van bescherming tegen infectie door zowel vaccinatie als eerdere infectie, en het opheffen van maatregelen (zoals het dragen van een masker) in het hele land.

Het leven met covid-19

Hoewel er nog veel vragen zijn over de toekomst van de pandemie, is het duidelijk dat SARS-CoV-2 niet volledig zal worden uitgeroeid. Dit betekent dat we ons moeten blijven aanpassen aan het leven met covid-19 en dat we moeten erkennen dat er tijdens de volgende fase van de pandemie momenten zullen zijn waarop de overdracht in de gemeenschap laag zal zijn en de voorzorgsmaatregelen kunnen worden "teruggeschroefd" en momenten waarop de overdracht zal toenemen en er meer moet worden gedaan om de gevolgen te beperken.

Covid-19: een voortdurende transmissie

Als covid-19 zich in de richting van endemiciteit beweegt, zal het dagelijkse leven er niet door worden verstoord. Maar met voortdurende transmissie en met een geschatte 10% tot 30% van de personen die lange tijd covid-symptomen ervaren na infectie, zal deze kwestie zorgvuldige aandacht vereisen om het syndroom verder te definiëren en mogelijke interventie. Gegevens suggereren dat vaccinatie het risico van long covid kan verminderen en dus moet het blijven focussen op het verbeteren van de vaccinatiegraad de hoeksteen blijven van covid-19 preventie en bestrijding, niet alleen plaatselijk, maar wereldwijd.”

Les mesures ont été renforcées dans le pays. Retrouvez, ci-dessous, les dernières recommandations du gouvernement fédéral.

Les déplacements 

• Vous êtes libre de voyager. Les voyages à l'étranger ne sont pas interdits, mais fortement déconseillés.

• Si vous utilisez les transports en commun et que vous avez plus de 12 ans, portez un masque ou une écharpe couvrant à la fois la bouche et le nez.

• Vous ne pouvez pas être dans la rue entre minuit et 5h du matin.

Le travail

Le télétravail est obligatoire si votre fonction le permet. 

Commerces et Horeca

Les commerces non-essentiels ferment leurs portes. Toutes les activités qui exigent de la proximité (coiffure, esthétique...) cessent. Tous les cafés et restaurants sont fermés, mais il est toujours possible d'acheter des repas à emporter jusqu'à 22h. Les magasins de nuit ferment à la même heure. La vente d'alcool n'est plus autorisée après 20h. Les marchés restent ouverts, mais uniquement pour la vente de produits essentiels.

Contacts sociaux

Il est encore possible d'avoir des contacts rapprochés avec une seule personne. La distance de sécurité d'un mètre cinquante ne doit pas être respectée. Inviter une personne chez soi est permis, mais pas plus. Les rassemblements à l'extérieur se limitent à quatre, avec le respect de la distance de sécurité.

Sport, culture et religion

• Tous les lieux culturels sont fermés, théâtres et salles de concert compris. Les lieux de divertissement comme les casinos, zoos ou parcs d'attraction également. 
• Le sport en salle n'est plus pratiquable. Cela se fait désormais uniquement à l'extérieur, et à quatre maximum, avec une distance d'un mètre cinquante.
• Au niveau religieux, les lieux de culte restent ouverts mais seulement avec des rassemblements de quatre personnes. Les funérailles peuvent accueillir 15 personnes et pour les mariages, peuvent être présents: 2 témoins au maximum, le fonctionnaire de l’état civil ou le ministre du culte (prêtre, imam...)

Crèches et écoles

Les crèches restent ouvertes. Les cours en présentiel sont suspendus jusqu'au 15 novembre pour les élèves du primaire et secondaire. Pour les étudiants en haute-école et à l'université, tous les cours se feront à distance jusqu'en janvier, sauf pour les BAC 1 qui pourront peut-être revenir sur place plus tôt.

Langdurige covid kent echter meerdere definities. De veel gebruikte NICE-definitie (National Institute for Health and Care Excellence) stelt dat iemand 3 maanden na een covid-19 besmetting nog minstens 1 symptoom heeft gelinkt aan die infectie.

Langdurige covid: de aanhoudende symptomen

Volgens deze definitie gaf 47% van de deelnemers 3 maanden na hun covid-19-infectie aan nog minstens 1 symptoom te hebben. Na 6 maanden was dat nog bij 32% van de deelnemers het geval. Deze percentages zijn gebaseerd op zelfrapportering door de deelnemers. Zes maanden na een covid-19-infectie was vermoeidheid/uitputting het meest voorkomende aanhoudende symptoom bij deelnemers met langdurige covid (50%). De andere aanhoudende symptomen die na 6 maanden nog het vaakst voorkwamen, waren:

• hoofdpijn (32%)
• geheugen- en concentratieproblemen (32%)
• spierpijn (28%)
• ademhalingsmoeilijkheden (27%)
• slaapstoornissen (22%).

23% van de deelnemers verklaarde in de 6 maanden na infectie ook een medische diagnose van langdurige covid gekregen te hebben. Deze percentages vertegenwoordigen een opeenstapeling van gevallen doorheen de studie en kunnen niet zonder meer worden geprojecteerd op de volledige groep mensen in ons land die covid-19 opliepen.

Langdurige covid: meerdere definities

‘Hoe je langdurige covid definieert en ook het profiel van de deelnemers aan het onderzoeksproject heeft een effect op die percentages. Zo varieert het aandeel van langdurige covid in verschillende internationale studies van 5% tot 80%, afhankelijk van de gehanteerde definitie. Onze resultaten komen overeen met die van andere studies waarin de onderzoekers dezelfde definities en voorwaarden hebben toegepast’, zegt Pierre Smith, onderzoeker bij Sciensano. Een bijkomende kanttekening is dat symptomen van langdurige covid ook kunnen voorkomen bij andere aandoeningen. Hoewel de deelnemers aan het project verklaarden dat zij deze symptomen niet hadden vóór hun besmetting, moeten we met die mogelijkheid rekeninghouden.

“Op dit punt in het lange traject van de pandemie kennen veel mensen de klassieke symptomen van een covid-19 infectie: keelpijn, een nare hoest, congestie, koorts en oververmoeidheid. Maar een kleine groep mensen ontwikkelt ook minder gebruikelijke symptomen, die kunnen klinken als iets uit kinderboeken: harige tongen, paarse tenen, littekens die op hun gezicht uitlopen.”

Covid kan de menstruatiecyclus verstoren

"Elke infectieziekte heeft gewone en ongewone verschijnselen," zegt dr. Mark Mulligan, een specialist in infectieziekten aan NYU Langone Health. En wanneer we meer weten over het coronavirus, zegt hij, kunnen we de onderliggende oorzaken van deze zeldzame symptomen beter begrijpen - maar tot dan is het grotendeels giswerk. Opmerkelijke symptomen zijn een onderdeel van covid sinds het begin van de pandemie - het verlies van smaak en reuk is een verontrustend teken van de ziekte geworden. Covid kan ook de menstruatiecyclus verstoren, een bijwerking die sommige vrouwen ook na vaccinatie hebben gemeld.

Covid: suizende oren, pijnlijke ogen...

Uit een studie van meer dan 60.000 mensen die positief testten op covid, bleek dat een klein percentage last had van suizende oren, pijnlijke ogen, uitslag, rode striemen op hun gezicht of lippen, haaruitval en ongewone gewrichtspijnen. Een grotere analyse van meer dan 600.000 mensen in Groot-Brittannië toonde aan dat een fractie van degenen met covid ook paarse zweren en blaren op hun voeten ontwikkelden en gevoelloosheid over hun hele lichaam, naast andere kwalen.

Covid: genetica zou een rol kunnen spelen

Artsen weten niet zeker waarom slechts sommige mensen de ongewone symptomen ontwikkelen. Genetica zou een rol kunnen spelen, zegt dr. Mulligan; de vaccinatiestatus zou er ook iets mee te maken kunnen hebben, aangezien een niet-gevaccineerde persoon een ernstiger infectie zou kunnen hebben, die een ander verloop van de symptomen zou kunnen veroorzaken. Wetenschappers hebben ook ontdekt dat het coronavirus bij een minderheid van de mensen de bloedbaan kan binnendringen, wat betekent dat het mogelijk is dat het virus verschillende organen in het lichaam kan binnendringen en symptomen kan veroorzaken die verder gaan dan de luchtwegen, aldus de arts in The New York Times.

Een nieuw onderzoek dat in februari werd uitgevoerd door Harmony Healthcare IT bij 2040 millennials (tussen de leeftijd van 23 en 39 jaar) bracht aan het licht dat 69 % van de ondervraagden online op zoek gaat naar adviezen op het vlak van gezondheid, en dus daaraan de voorkeur geeft boven een geneeskundig consult. Een kwart van de ondervraagde personen vertrouwt op Google om een juiste diagnose van hun symptomen te stellen. Verder voert een grote meerderheid (83 %) zijn eigen onderzoek, zelfs nadat de arts advies gegeven heeft, terwijl 42 % meer vertrouwen stelt in eigen opzoekingswerk dan in de kennis van de geneesheer.

De nood aan betrouwbare online bronnen

WebMD blijkt daarbij de vaakst geraadpleegde onlinesite. Ze werd gebruikt door 71 % van de ondervraagden; daarna volgen nieuwsartikelen (27 %), YouTube (26 %), gezondheidsapps (23 %), FamilyDoctor.org (18 %), Reddit (18 %) en Everyday Health (16 %).

“Wij artsen moeten ervoor zorgen dat de patiënten online terechtkunnen bij correcte bronnen, die betrouwbaar zijn en niet vertekend worden door commerciële of professionele belangen”, verklaart Amir Lerman, directeur van de afdeling cardiovasculaire geneeskunde in de Mayo Clinic.

Telegeneeskunde in opmars

“We stelden vast dat bijna de helft – 41 % – van de ondervraagde personen verklaarde dat ze de voorkeur gaven aan een virtuele medische consultatie. Daaruit blijkt echt dat e-health een gemakkelijke oplossing is voor de patiënten”, voegt dr. Lerman er nog aan toe.

“Een deel van het werk kan inderdaad worden gedaan vóór de afspraak dankzij de vele digitale platformen en gezondheidsapps”, luidt zijn commentaar. Een voorbeeld, “We doen al het mogelijke om een hartonderzoek gedeeltelijk thuis uit te voeren, door gebruik te maken van toestellen die op voorhand bepaalde informatie van de patiënt doorspelen.”

Financiële onzekerheid heeft impact

Hoewel meer millennials op consult gingen bij een huisarts verklaart 43 % onder hen dat ze niet op de hoogte waren van een gezondheidsprobleem; 33 % zegt zelfs dat ze dat ruim een jaar genegeerd hebben.

Bijna een kwart (24 %) van de ondervraagden gaf aan dat ze sinds het begin van de pandemie te kampen hebben met nieuwe medische schulden. 28 % maakte zelfs gewag van een stijging van ruim 1000 dollar.

Heel wat millennials willen zich niet laten vaccineren

De vaccinatie is een hot topic voor vele Amerikanen en de millennials maken daarop geen uitzondering. Iets meer dan de helft (55 %) van de ondervraagden gaf aan dat ze zich willen laten vaccineren tegen COVID-19, terwijl een kwart verklaarde dat ze dat niet zouden doen en een vijfde het nog niet zeker wist.

“De millennials die verklaarden dat ze zich niet zouden laten vaccineren, hadden vaak geen huisarts en zochten medisch advies meestal online, eerder dan via tussenkomst van een gezondheidsprofessional”, verklaart Collin Czarnecki, een van de wetenschappers die meewerkten aan het onderzoek.

“Uit onze gegevens blijkt dat de millennials veel vertrouwen hebben in het internet voor medische voorlichting, maar dat daarnaast ook gebrek aan informatie een rol speelt. En dat kan een invloed hebben op hun overtuiging om zich te laten vaccineren”, voegt hij er nog aan toe.

Het krijgen van covid-19 is vandaag veel minder eng en komt vaker voor dan drie jaar geleden. Veel mensen hebben het nu niet één keer gehad, maar twee, drie of zelfs meer keren. Meestal zijn herhalingsinfecties niet zo ernstig als de eerste keer, wat leidt tot een gevoel van zelfgenoegzaamheid over het steeds opnieuw krijgen van covid-19.

Covid-19: herinfecties zijn niet ongevaarlijk

Nu het aantal gevallen blijft stijgen en er meer varianten op het toneel verschijnen, waarschuwen experts dat herhaalde infecties cumulatieve, blijvende effecten kunnen hebben. "Er is al vroeg bewijs dat aantoont dat als je covid-19 hebt gehad, er allerlei problemen kunnen ontstaan nadat je geïnfecteerd bent geraakt" en opnieuw geïnfecteerd bent, zegt dr. Robert Murphy, professor in de geneeskunde en uitvoerend directeur van het Havey Institute for Global Health aan de Feinberg School of Medicine van Northwestern. "We staan nog maar aan het begin van het leren over hen."

Long covid: gezondheidseffecten die blijven na infectie

Dr. Ziyad Al-Aly, klinisch epidemioloog aan de Washington University in St. Louis, bestudeert long covid: een aandoening die wordt gekenmerkt door gezondheidseffecten die blijven na infectie. "Herinfectie blijft gevolgen hebben", zegt hij in Time. In een artikel dat in 2022 in Nature Medicine werd gepubliceerd, ontdekte hij dat mensen die ten minste twee keer covid-19 hadden gekregen, meer gezondheidseffecten op korte en lange termijn ondervonden, waaronder problemen met hart, longen en hersenen, vergeleken met degenen die slechts één keer waren geïnfecteerd.

Hoe ouder je wordt, hoe slechter je het doet met virussen in het algemeen

Maar waarom? Dr. Davey Smith, viroloog en hoofd infectieziekten aan de Universiteit van Californië San Diego, zegt dat bepaalde kenmerken, zoals een hogere leeftijd, mensen kwetsbaarder maken voor complicaties na herhaalde besmettingen. "Hoe ouder je wordt, hoe slechter je het doet met virussen in het algemeen, maar specifiek met SARS-CoV-2," zegt hij. "Elke keer dat je covid-19 opnieuw en opnieuw krijgt, vergroot je de kans op een ergere infectie, alleen al op basis van leeftijd."

Herinfecties met Covid-19: let op de onderliggende gezondheidsaandoeningen

Onderliggende gezondheidsaandoeningen waar mensen zich misschien niet per se bewust van zijn, zoals prediabetes of verhoogde ontsteking, kunnen hen ook een hoger risico geven na elke infectie. "Voor iemand die al op het punt staat om diabetes te ontwikkelen en dan covid-19 krijgt, kan dat de pancreas en het endocriene systeem genoeg beschadigen om dingen te veranderen," zegt Smith. Op dezelfde manier zou een hoge ontstekingsgraad vóór covid-19 het risico op hartincidenten zoals een beroerte of een hartaanval na een infectie kunnen verhogen.

“We zien veranderingen in de spieren bij deze patiënten”, zegt hoogleraar Inwendige geneeskunde Michèle van Vugt. De resultaten van de studie zijn gepubliceerd in Nature Communications.

Post-covid en post-exertionele malaise (PEM)

25 patiënten met post-covid en 21 gezonde controledeelnemers deden mee aan het onderzoek. Alle deelnemers moesten gedurende 15 minuten een fietstest uitvoeren. Deze fietstest veroorzaakt bij mensen met post-covid een langdurige verergering van klachten, post-exertionele malaise (PEM) genaamd. Bij PEM is sprake van extreme vermoeidheid na fysieke, cognitieve of emotionele inspanning. De mate van inspanning waarbij PEM ontstaat, is onbekend en verschilt per persoon.

Een goede behandeling voor mensen met post-covid?

De onderzoekers bekeken 1 week vóór de fietstest en 1 dag na de test het bloed en spierweefsel. VU-bewegingswetenschapper Rob Wüst: “We zagen in het spierweefsel van de patiënten verschillende afwijkingen. Op celniveau zagen we dat de mitochondriën van de spier, ook wel de energiefabrieken van de cel, minder goed functioneren en dat ze minder energie produceren.” Van Vugt voegt toe: “De oorzaak van de vermoeidheid is dus echt biologisch. Spieren hebben energie nodig om te bewegen. Door deze vondst kunnen we nu onderzoeken wat een goede behandeling is voor mensen met post-covid.” Een van de theorieën over post-covid is dat er coronavirusdeeltjes in het lichaam blijven bij mensen die het coronavirus hebben gehad. “In de spieren zien wij hier momenteel geen aanwijzingen voor”, zegt Van Vugt hierover. De onderzoekers zagen ook dat hart en longen goed functioneerden bij de patiënten. De sterk verminderde conditie komt dus niet door afwijkingen aan het hart of de longen.

Post-covid en sporten

Sporten is niet altijd goed voor patiënten met post-covid. Brent Appelman, arts-onderzoeker infectieziekten bij Amsterdam UMC: “Concreet adviseren wij deze patiënten hun fysieke grenzen te bewaken en hier niet overheen te gaan. Denk aan lichte inspanning die niet leidt tot verergering van de klachten. Wandelen is goed, of fietsen op een elektrische fiets, om de fysieke conditie enigszins te behouden. Houd daarbij rekening dat iedere patiënt een andere grens heeft.” Van Vugt waarschuwt: “Doordat klachten kunnen verergeren na fysieke inspanning, werken sommige klassieke vormen van revalidatie en fysiotherapie juist averechts voor het herstel van deze patiënten.”

Associate Professor Kelvin Tan van UQ's Business School zegt dat het cijfer een belangrijke bevinding is van een studie naar de impact die verschillende landkenmerken, zoals leiderschap, hebben gehad op covid-19 infectie- en sterftecijfers.

Covid-19 en vrouwelijke leiders

"Landen waar vrouwen aan het hoofd van de regering stonden, presteerden beter dan landen met mannelijk leiderschap, met gemiddeld 39,9 procent minder bevestigde covid-19 sterfgevallen", aldus dr. Tan. "Dit cijfer kan worden toegeschreven aan vrouwelijke leiders die snel en besluitvaardig actie ondernemen, een bredere kijk hebben op de ruime impact op de samenleving en ontvankelijker zijn voor innovatief denken."

Covid-19: drastische verschillen in morbiditeit en mortaliteit

In de studie werd de reactie op de pandemie van 91 landen tussen januari en december 2020 geanalyseerd. De onderzoekers stelden vast dat bepaalde landkenmerken bepalend waren voor de covid-19-uitkomsten. Dr. Tan zegt dat veel landen een vergelijkbare aanpak hadden om de verspreiding van covid-19 in te dammen, maar dat er drastische verschillen waren in morbiditeit en mortaliteit, zelfs tussen landen met vergelijkbare sociaaleconomische omstandigheden en politieke achtergronden zoals Australië en Nieuw-Zeeland.

"De wereldwijde publieke noodsituatie veroorzaakt door covid-19 mag dan officieel voorbij zijn, de pandemie zal nog vele jaren aanhouden. Het is ook niet duidelijk dat de regeringen voldoende hebben geleerd van de uitbraak om klaar te zijn om nieuwe microben te bestrijden die ergere rampen kunnen veroorzaken. "

Pandemie: meer dan 7 miljoen slachtoffers in 3 jaar

Dit zijn de grimmige conclusies van wetenschappers die reageerden op het nieuws (5 mei 2023) dat de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) covid-19 - waaraan de afgelopen drie jaar meer dan 7 miljoen mensen zijn overleden - niet langer beschouwt als een noodsituatie op het gebied van de volksgezondheid van internationaal belang. De meeste onderzoekers verwelkomden het besluit omdat het weerspiegelt dat de acute fase van de covid-19-uitbraak nu voorbij is. Op het hoogtepunt, in januari 2021, bedroeg het wereldwijde sterftecijfer meer dan 100.000 mensen per week. Begin mei was het gedaald tot ongeveer 3.500.

Covid-19: blijf voorzichtig

Gezondheidsfunctionarissen en wetenschappers wezen er echter ook op dat de immuniteit voor de ziekte van korte duur blijft, terwijl de beperkingen die eerder werden opgelegd om te voorkomen dat mensen elkaar besmetten, aanzienlijk zijn versoepeld. "Toekomstige infectiegolven zijn daarom onvermijdelijk, zo waarschuwen ze."