Uitdroging bij dialysepatiënten

Het geheim van een goede dialyse schuilt in de juiste vochtafname: niet te veel en niet te weinig. Een subtiel evenwicht dat in sommige typische situaties verstoord kan raken, zoals bij gastro-enteritis (maagdarmontsteking) of bij hevige warmte.

Het drooggewicht bepalen

Als de nieren niet meer goed werken, is dialyse een noodzakelijke fase om de toxines uit het bloed te halen en het opgehoopte extracellulaire vocht te elimineren. Daarvoor is het absoluut noodzakelijk om de te elimineren hoeveelheid vocht exact te bepalen. Te weinig vocht onttrekken, houdt immers risico op oedeemvorming in, te veel kan de patiënt dan weer doen uitdrogen. Vandaar dat de nefroloog nauwkeurig het "drooggewicht" van de patiënt moet bepalen. Dat komt overeen met een normale bloeddruk en met een normale toestand van euvolemie (vaatvolume en hoeveelheid extracellulair vocht). Op die manier moet hij nagaan hoeveel vocht er bij de dialyse moet afgetapt worden om dit drooggewicht te bereiken.

Opgelet voor maagdarmproblemen!

In sommige gevallen kan een patiënt echter in dialyse gaan met weinig gewichtstoename of zelfs onder zijn drooggewicht. In dat geval is hij mogelijk uitgedroogd (dehydratatie) en moeten de mogelijke oorzaken opgespoord worden. Gastro-enteritis (maagdarmontsteking) is een typische oorzaak van uitdroging, want diarree en braken veroorzaken vochtverlies via het spijsverteringskanaal. Nierinsufficiënten gebruiken vaak diuretica (plasmiddelen), maar bij ongewijzigd gebruik kunnen die de uitdroging nog verergeren. Een andere frequente oorzaak van uitdroging zijn hittegolven, waardoor we sowieso veel vocht verliezen via transpiratie. Hoge temperaturen zijn dan ook gevaarlijk voor dialysepatiënten, die meestal de raad krijgen om weinig te drinken. Als het drooggewicht niet correct is vastgesteld, kan dialyse trouwens zelf uitdroging veroorzaken.

Lage bloeddruk en huidplooien

Uitdroging uit zich meestal in hevige dorst en lage bloeddruk. Ook de zogenaamde huidplooitest kan op dehydratatie wijzen. Als er zachtjes in de huid geknepen wordt, herstelt de huid zich normaal gezien weer meteen, dankzij haar elasticiteit. Blijft de plooi echter een tijdlang zichtbaar, dan valt er te vrezen voor uitdroging. Een ander typisch symptoom van uitdroging is een beslagen (rode en gekloofde) tong. Als blijkt dat de patiënt voor of na de dialyse uitgedroogd is, krijgt hij meestal een infuus met een fysiologische vloeistof (isotone natriumchloride).

Preventie op maat

Om uitdroging te vermijden, moet de patiënt in bepaalde gevallen zijn gewoonten aanpassen. Zo moet hij zijn dosis diuretica verlagen bij gastro-enteritis, of meer drinken bij een hittegolf. Het is dan ook essentieel om met de nefroloog te praten over hoe hij met die bijzondere situaties moet omgaan, want de adviezen verschillen sterk van patiënt tot patiënt. Aarzel bij twijfel nooit om uw arts te raadplegen, want dehydratatie kan in sommige gevallen binnen 24 à 48 uur verergeren.

Julie Luong

Deel en print dit artikel