Welke geneesmiddelen zijn schadelijk?

Kan langdurig gebruik van bepaalde geneesmiddelen de nierfunctie verminderen? "Alleen maar als er al sprake is van een onderliggend nierlijden", weet professor Yves Vanrenterghem, diensthoofd nefrologie van het UZ Leuven-Gasthuisberg. Verklaring.

Iedereen met een slechte nierfunctie moet zeer omzichtig omspringen met het langdurig gebruik van eender welk geneesmiddel. "Het regelmatig testen van de nierfunctie en het ionengehalte (de hoeveelheid calcium, fosfaat e.d.) in het bloed is absoluut nodig,” benadrukt professor Vanrenterghem. Bepaalde ontstekingswerende geneesmiddelen kunnen bijvoorbeeld bijdragen aan een tijdelijke achteruitgang van de nierfunctie. Maar ze zijn slechts zelden de oorzaak of aanleiding van nierinsufficëntie: meestal is er al sprake van onderliggend nierlijden zoals verkalking van de nieren.

Paracetamol: niet schadelijk

Vroeger werden vele gevallen van nierinsufficiënte veroorzaakt door een overmatig gebruik, zeg maar misbruik, van pijnstillers op basis van de stof fenacetine. Maar dat is nu van de markt verdwenen. “Gelukkig maar,” zegt professor Vanrenterghem. “Vijfentwintig jaar geleden lag de helft van onze dialysecentra vol met patiënten die te veel van deze pijnstillers hadden gebruikt. Met het verdwijnen van fenacetine is er eigenlijk ook een einde gekomen aan het klassieke ziektebeeld van deze analgetica-nefropathie (nierbeschadiging ten gevolge van pijnstillers).

Van paracetamol (het werkzame bestanddeel in pijnstillers zoals bijv. Dafalgan) is nooit bewezen dat het schadelijk zou zijn voor de nieren. Misschien dacht men dat vroeger wel omdat er bepaalde mengpreparaten bestonden die zowel fenacetine als paracetamol bevatten. Paracetamol is nu echter nog altijd vrij verkrijgbaar en men gaat ervan uit dat het niet schadelijk is voor de nieren.

Ontstekingremmers: opgelet!

Bepaalde ontstekingswerende middelen kunnen een achteruitgang van de nierfunctie veroorzaken. Die achteruitgang is meestal tijdelijk en stopt als men het geneesmiddel niet langer neemt. Het zijn vooral oudere mensen met reumatische aandoeningen, zoals artritis of artrosclerose, die langdurig ontstekingremmers gebruiken. Als die mensen al een slechte nierfunctie hebben, kunnen deze middelen bijdragen aan een progressieve aantasting van de nieren. Ze kunnen er immers voor zorgen dat de nieren minder goed doorbloed worden. "Maar toch is het gebruik van deze geneesmiddelen nooit de oorzaak van nierinsufficiëntie, er moet al sprake zijn van onderliggend nierlijden", benadrukt professor Vanrenterghem.

Guy Bourgeois

Deel en print dit artikel