Begrijpen

Bloed is een vloeistof die via de bloedvaten door ons lichaam stroomt en die verschillende functies heeft. Bloed bestaat uit verschillende soorten cellen:

• De rode bloedcellen vervoeren zuurstof van de longen naar de cellen in ons lichaam. Die hebben ze nodig om te kunnen werken en overleven. De zuurstof wordt opgenomen en omgezet in CO2, die op zijn beurt door de rode bloedcellen naar de longen gebracht wordt en afgevoerd wordt via de ademhaling;
• De bloedplaatjes spelen een rol bij de genezing van wonden. In geval van een bloeding (bijvoorbeeld bij een snijwonde), gaan ze aan elkaar kleven en vormen ze een klonter die de bloeding stopt;
• De witte bloedcellen maken deel uit van het immuunsysteem. Monocyten, lymfocyten en granulocyten … al die verschillende types hebben een heel specifieke functie. Die witte bloedcellen verdedigen ons lichaam tegen indringers, meer bepaald bacteriën en virussen die infecties veroorzaken, evenals tegen kankercellen.

Er bestaan diverse vormen van leukemie. Deze worden ingedeeld volgens het type cellen die worden aangetast en volgens de evolutie van de ziekte:

• Myeloïde leukemie, waarbij de myeloïde stamcellen en dus de rode bloedcellen, bepaalde types witte bloedcellen en de bloedplaatjes betrokken zijn;
• Lymfatische leukemie, die de lymfoïde stamcellen en dus de lymfocyten treffen.

Verder is er ook nog een onderverdeling in acute en chronische vormen van leukemie, afhankelijk van de mate van rijpheid van de kankercellen en de snelheid waarmee de ziekte evolueert.

Acute myeloïde leukemie evolueert bijzonder snel en kan, zonder behandeling, in enkele maanden tijd het overlijden van de patiënt veroorzaken. Deze ziekte treft in het bijzonder oudere personen en kan, op grond van de diverse kenmerken, zoals de aanwezigheid van bepaalde genetische afwijkingen, worden onderverdeeld in verschillende subtypes. 

Elke dag worden in ons lichaam enkele miljarden nieuwe cellen aangemaakt. Cellen die te oud of beschadigd zijn, worden inderdaad afgevoerd en vervangen door gezonde cellen. Ons lichaam vervangt dus permanent heel veel cellen. Jammer genoeg kunnen er tijdens dat proces fouten optreden, zogenaamde mutaties die ontstaan geven aan abnormale (kanker)cellen, met diverse kenmerken:

• Ze verliezen het vermogen om zichzelf te vernietigen als ze beschadigd of te oud zijn (apoptose of geprogrammeerde celdood). Dit natuurlijke proces waarbij een cel zichzelf doodt, is noodzakelijk voor de goede werking van ons lichaam;
• Ze gaan zich op een onbeheerste en ongeremde manier delen en vermenigvuldigen. Zo ontstaat een groep kankercellen die in bepaalde gevallen de vorm aannemen van een zwelling of tumor.

In eerste instantie vernietigt ons immuunsysteem die disfunctionele cellen, maar ons afweervermogen kan overweldigd zijn. In dat geval kunnen de kankercellen voortwoekeren. Men krijgt kanker.

In tegenstelling tot de meeste andere kankers die de zogenaamd ‘solide’ organen (bijvoorbeeld lever of longen) treffen, is leukemie een vorm van kanker van de bloedcellen en het beenmerg. Omdat het bloed ‘vloeibaar’ is en door het lichaam stroomt, blijft dit type kanker niet beperkt tot één bepaald lichaamsgebied en wordt geen eigenlijke tumor gevormd. Om die reden spreekt men bij leukemie ook niet van metastasen of uitzaaiingen.

Bij leukemie woekeren de kankercellen in het bloed, waardoor ze de aanmaak van gezonde cellen verstoren en geleidelijk aan hun plaats innemen. Het gevolg is dat het bloed zijn taken niet meer op een juiste manier kan uitvoeren.

Bloed wordt aangemaakt vanuit de hematopoietische stamcellen of bloedstamcellen in het beenmerg. Dit is een dik, sponsachtig weefsel dat aanwezig is in het binnenste van bepaalde botten. Die bloedvormende stamcellen zijn in zekere zin ‘moedercellen’: hieruit ontstaan twee andere types stamcellen waaruit op hun beurt alle bloedcellen van het menselijk lichaam gevormd worden. Men onderscheidt:

• Lymfoïde stamcellen, waaruit lymfocyten worden gevormd – een type van heel gespecialiseerde witte bloedcellen – en;
• Myeloïde stamcellen, die de rode bloedcellen, bepaalde witte bloedcellen (monocyten, granulocyten) en bloedplaatjes vormen.