Begrijpen

Vernauwde luchtwegen

Astma gaat gepaard met tijdelijke vernauwingen van de grote en de kleine luchtwegen. De vernauwingen worden veroorzaakt door:
1. het samentrekken van de spieren rond de luchtwegen;
2. het tijdelijk zwellen van het slijmvlies aan de binnenkant van de luchtwegen;
3. aan de binnenkant kan een oedeem (zwelling door vocht) ontstaan.
Door de vernauwingen kan de in- en uitgeademde lucht moeilijker passeren. Dat zorgt voor de typisch piepende ademhaling (wheezing).

Voortdurend ontstoken

Bij astma zijn de luchtwegen voortdurend ontstoken. Daardoor zijn ze hyperreactief: vaak flakkeren ze op als gevolg van een allergische reactie op bepaalde prikkels, bijvoorbeeld huisstofmijt of bepaalde voeding. Ook lichamelijke inspanningen, sigarettenrook, infecties en prikkelende stoffen op het werk kunnen de ontstoken luchtwegen prikkelen.

Moeilijk om te ademen

Als gevolg van de vernauwingen heeft een astmapatiënt het moeilijk om te ademen. Hij 'piept' (wheezing), moet vaak hoesten en hij voelt zich benauwd (zie ook symptomen). Tussen de aanvallen door is de patiënt meestal klachtenvrij. Bovendien kan een onderhoudsbehandeling het aantal aanvallen sterk terugdringen. Toch betekent het hebben van astma voor veel patiënten een grote beperking in het dagelijks leven. Niet alle astmapatiënten hebben even zwaar te lijden onder astma. De ernst van de ziekte verschilt van persoon tot persoon. Bovendien kan astma bij dezelfde persoon variëren in de tijd.

5 tot 8% Belgen astmapatiënt

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) lijden wereldwijd ongeveer 300 miljoen mensen aan astma. In België zou ongeveer 5 tot 8 mensen op 100 last hebben van de ziekte. Astma komt voor bij alle leeftijden, ook al ontstaat astma steeds vaker op jongere leeftijd. In België sterven jaarlijks ongeveer 300 mensen ten gevolge van astma.

Astma in opmars

De frequentie van astma is de voorbije jaren sterk toegenomen. De toename zou voor een deel te wijten zijn aan onze wijzigende levensstijl. Zo suggereert een theorie dat we opgroeien in een te steriele omgeving. Te weinig contact met onschuldige bacteriën zou de kans op allergieën en astma verhogen. Anderzijds hebben studies aangetoond dat astma vaker voorkomt in de steden. Daar zou de toename van astma net veroorzaakt zijn door een te grote blootstelling aan luchtverontreiniging.

Zuurstof naar de cellen

De cellen in ons lichaam hebben zuurstof nodig om energie uit het voedsel te halen. Via de longen komt de zuurstof uit de ingeademde lucht in het bloed terecht. Het hemoglobine, het roodkleurend eiwit in de rode bloedcellen, bindt het zuurstof en transporteert het via de bloedsomloop naar alle lichaamscellen, waar het terug afgestaan wordt. Daarbij worden koolstofdioxide en andere afvalstoffen van de cellen in het bloed opgenomen. De koolstofdioxide wordt in de longen uit het bloed verwijderd en vervolgens uitgeademd.

Een sterk vertakt buizennetwerk

Het ademhalingsstelsel bestaat uit een sterk vertakt buizennetwerk. Van de mond en de neus gaat de lucht via de luchtpijp en de twee hoofdbronchiën naar beide longen, Daar vertakken de bronchiën zich steeds verder tot haarfijne bronchiolen. Die monden op hun beurt uit in miljoenen longblaasjes die omringd zijn met bloedvaten.

Astma is een verwante ziekte...

Astma is niet te verwarren met COPD, wat staat voor 'Chronic Obstructive Pulmonary Disease' of chronisch obstructief longlijden. Net als astma wordt bij COPD de ademhaling bemoeilijkt. Toch zijn er een aantal verschillen.

... maar verschilt van COPD

Bij COPD verloopt de vernauwing van de luchtwegen geleidelijk, is ze onomkeerbaar en wordt ze meestal veroorzaakt door roken. Verder ontstaat COPD pas op latere leeftijd, zelden voor 45 jaar. COPD heeft bovendien niets te maken met een allergie.
Bij astma variëren de symptomen in de tijd en verloopt de ziekte hoofdzakelijk via opeenvolgende aanvallen. Allergie is vaak een oorzaak, en astma treft ook kinderen.