Begrijpen

Type 2-diabetes: een ziekte van het vet en van insuline

De explosie van het aantal gevallen van suikerziekte is toe te schrijven aan de obesitasepidemie. Die loopt parallel met die van diabetes: 80% van de patiënten met type 2-diabetes is zwaarlijvig. Obesitas en vooral dan abdominale obesitas speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling van type 2-diabetes. Dat type diabetes verschijnt doorgaans na de leeftijd van 40 jaar. Het is te wijten aan resistentie van de cellen tegen de werking van insuline én aan een verminderde productie van insuline door de alvleesklier. Die vorm van diabetes wordt type 2-diabetes of 'vette' diabetes genoemd. Ze is goed voor 90% van de gevallen van suikerziekte.

Type 1-diabetes: een auto-immuunziekte

Bij type 1-diabetes is er geen sprake van insulineresistentie of zwaarlijvigheid. Die vorm van suikerziekte is eerder een auto-immuunziekte. Daarbij vernietigt het lichaam de cellen die insuline produceren. De behandeling van type 1-diabetes bestaat in een verplichte toediening van insuline, omdat het lichaam geen insuline meer kan produceren. Type 1-diabetes ontstaat doorgaans tijdens de kinderjaren.

Wat is de rol van suiker?

Suikers (koolhydraten), vetten (lipiden) en zelfs eiwitten (proteïnen) worden door het lichaam gebruikt om de energie te produceren die het nodig heeft. Glucose (een koolhydraat) laat geen resten na bij verbranding. Het is dan ook een ideale brandstof voor alle cellen. Het is trouwens de enige brandstof die onze hersenen kunnen gebruiken. De hersenen gebruiken dan ook veel glucose.

De glykemie

De concentratie van glucose in het bloed is min of meer constant. De organen die suiker nodig hebben, moeten er immers altijd over kunnen beschikken. De concentratie van suiker in het bloed wordt de glykemie genoemd, of het suikergehalte van het bloed. Ze ligt tussen 74 en 116 mg/dl (milligram per deciliter). Bij hypoglykemie ligt de suikerconcentratie in het bloed te laag, en bij hyperglykemie is de glykemie te hoog.

De rol van insuline

Als de concentratie van suiker in het bloed te hoog is, geeft de alvleesklier (pancreas) insuline af. Insuline is een hormoon dat de lever en de spieren ertoe aanzet om meer suiker op te nemen en te bewaren. Die reserves kunnen worden aangesproken als er een tekort aan glucose is. De weefsels hebben insuline nodig om suiker op te nemen.

Wat is het metaboolsyndroom'

Het verband tussen zwaarlijvigheid en type 2-diabetes veroorzaakt het metaboolsyndroom. Bij dit syndroom is er sprake van ophoping van vetweefsel in de buik (buikomtrek meer dan 94 cm bij mannen en 80 cm bij vrouwen), samen met twee van de volgende vier afwijkingen:

• matige arteriële hypertensie,
• nuchtere glykemie hoger dan 100 mg/dl,
• afwijkingen van de lipiden (vetten) in het bloed: te veel triglyceriden, te lage HDL-C (de 'goede cholesterol').

Gevolgen van het metaboolsyndroom

Het metaboolsyndroom wordt gekenmerkt door resistentie tegen de werking van insuline, die rechtstreeks evenredig is met de hoeveelheid vet in de buik.

Het metaboolsyndroom verhoogt in sterke mate de kans op hartproblemen.

Opsporing van obesitas

Zwaarlijvigheid kan gemakkelijk en goedkoop worden opgespoord met een gewoon meetlint.