Diagnose

CT-scan

De CT-scan stelt ons in staat accurate informatie te verzamelen over de organen in de buik, het kleine bekken of de borstholte.

Hierdoor kan de arts de grootte en de uitgebreidheid van de massa bepalen. Ook de aanwezigheid van en de uitgebreidheid van ascites worden duidelijk. Eventuele lokale spreiding in de buikholte of uitzaaiingen kunnen eveneens door een MRI of een PET-Scan worden opgespoord.

Mammografie

Aangezien eierstokkanker soms samen met borstkanker voorkomt, al dan niet door een erfelijke variant, voert uw arts vaak ook een mammografie uit. Wanneer het onderzoek verdachte knobbeltjes toont of wanneer de screeningsmammografie al lang geleden is, zal een mammografie verricht worden. Hierbij wordt de borst door middel van röntgenstralen onderzocht op de aanwezigheid van een borsttumor. Ook hier kan een echografie van de borst soms bijkomende informatie bieden, bovenop die van een mammografie.

Transvaginale echografie

Bij een echografie stuurt de echosonde ultrasone geluidsgolven uit. Na weerkaatsing op intra-abdominale organen worden ze opnieuw opgevangen en verwerkt tot een tweedimensionaal beeld. Vermoedt de arts een gynaecologisch probleem, dan wordt doorgaans een transvaginale echografie uitgevoerd waarbij de sonde – een dunne staaf van 1,5 cm –vaginaal wordt ingebracht. Via deze vaginale weg worden de baarmoeder en eierstokken dichter benaderd, waardoor de beeldkwaliteit sterk verbetert. Dit stelt de onderzoeker in staat de blaas, de baarmoeder, de eileiders en de eierstokken goed te visualiseren.

Echografie via de buik

Bij een eventueel uitgebreide eierstokkanker maakt de arts ook een echografie via de buik, waarvoor hij een gel op de huid aanbrengt om de geluidsgolven beter te geleiden. Dit geeft een duidelijker beeld van de uitgebreidheid van eventuele ascites (vochtophoping), de lever, de nieren en soms ook de lymfeklieren.

Is de echografie verdacht, dan worden er verdere onderzoeken gepland.

Klassieke ingreep of laparoscopie

Voor een definitieve diagnose is de arts verplicht om de massa te verwijderen, of wanneer deze te uitgebreid is, om een stukje weefsel weg te nemen voor laboratoriumonderzoek.

Een klassieke operatie of een laparoscopie is dus belangrijk om:

• vast te stellen of de tumor kwaadaardig is
• de uitgebreidheid ervan te beoordelen
• de tumor eventueel onmiddellijk chirurgisch te behandelen, als dat mogelijk is.

Laparoscopie in de praktijk

Bij een kijkoperatie of een laparoscopie brengt de arts via de navel een fijne kijkbuis met camera in de buikholte, nadat hij de buikholte met een gas heeft opgeblazen. Door middel van een of twee insteken langs de flanken van de patiënte brengt hij zijn instrumenten in de buik. Deze instrumenten laten toe de organen te onderzoeken en weefsel weg te nemen via een biopsie.

Vriescoupe

Soms kan de arts tijdens een operatie – een 'vriescoupe' – uitvoeren, waarbij het afgenomen weefsel meteen wordt onderzocht op eventuele kwaadaardigheid. Dit onderzoek is niet zo betrouwbaar als een definitief onderzoek van de volledige tumor, maar geeft toch min of meer een goed beeld over de oorsprong en de eventuele goed- of kwaadaardigheid van de massa.

Weefselonderzoek

Een patholoog, arts gespecialiseerd in weefselonderzoek, onderzoekt het verkregen weefsel onder een microscoop. Uiteindelijk geeft hij de definitieve diagnose.

Met een gynaecologische routinecontrole kunnen abnormale massa's in de buikholte en/of het kleine bekken worden waargenomen. Bij dit onderzoek inspecteert de arts de vagina en de baarmoederhals met een speculum. Soms neemt hij ook een uitstrijkje om de vrouw te screenen op baarmoederhalskanker.

Ook kan de arts een vaginaal toucher uitvoeren. Daarbij brengt hij één of twee vingers in de vagina. Tegelijkertijd plaatst hij zijn andere hand op de onderbuik. Op deze manier schat hij de grootte van de baarmoeder en eierstokken. Door palpatie en eventueel het licht bekloppen van de buik spoort hij eventueel vocht in de buikholte op.

Een rectaal onderzoek, waarbij een vinger langs de anus in de darm wordt gebracht, is noodzakelijk wanneer een massa in de onderbuik werd gevonden. Hierdoor kan de arts meer informatie vergaren over de uitgebreidheid van de massa en eventuele doorgroei naar de endeldarm opsporen. Dit onderzoek is weliswaar vervelend, maar pijnloos en geeft bijkomende indicaties over wat zich in de onderbuik afspeelt.

De tumormerker 'Cancer Antigen 125' is een eiwit in het bloed dat heel vaak verhoogd is bij eierstokkanker. Maar hij is weinig 'specifiek' omdat hij ook bij andere kwaadaardige tumoren, zoals borst-, long- en darmkanker, verhoogd kan zijn. Goedaardige aandoeningen, zoals endometriose, leverziekten of ontstekingen van buik- of longvliezen, kunnen bijvoorbeeld ook aanleiding geven tot een stijging.

Wanneer de merker bij de diagnose gestegen is, kan hij later wel worden gebruikt tijdens de behandeling en de opvolging na de behandeling, om een opflakkering van de kanker of een terugval vroegtijdig op te sporen.

De symptomen van eierstokkanker zijn erg vaag. Vaak is het pas bij erg grote tumoren of grote hoeveelheden ascites (vochtophoping als gevolg van irritatie van het buikvlies), dat er klachten zijn zoals een opgezette buik, een toename van de buikomtrek en frequente aandrang tot urineren.

Soms heeft de patiënte zelfs last van kortademigheid. Ook misselijkheid, constipatie of lichte buikpijn kunnen voorkomen. Maar deze symptomen zijn weinig specifiek en dus geen kenmerk van eierstokkanker.

Ook verlies van eetlust en/of gewicht, al dan niet gepaard met vermoeidheid, moeten tot waakzaamheid leiden.