Oorzaken

Familiaal voorkomen van eierstokkanker

Onder genetische (erfelijke) factoren verstaan we een familiale voorgeschiedenis van eierstokkanker of andere gynaecologische kankers, zoals borst- of baarmoederkanker. Het familiaal voorkomen van darmkanker kan ook een rol spelen.

Ongeveer 10 tot 15% van de eierstokkankers worden door erfelijke factoren veroorzaakt. Zij ontstaan gemiddeld 10 jaar eerder dan de spontane tumoren.

BRCA-gen

Bij erfelijke eierstokkanker wordt vaak een afwijking in het BRCA-gen (borstkankergen) gevonden. Bij vrouwen met deze mutatie neemt het risico op eierstok-, eileider- en borstkanker sterk toe.

Syndroom van Lynch

Het familiaal voorkomen van baarmoederslijmvlieskanker, dikkedarmkanker en eierstokkanker wordt gezien bij het zogenaamde lynchsyndroom (syndroom van Lynch). Wanneer deze tumoren in een familie voorkomen, kan het nodig zijn preventieve onderzoeken te starten. Praat hierover met uw arts.

Screening op erfelijke eierstokkanker

Aan vrouwen met een verhoogd risico op erfelijke eierstokkanker wordt een jaarlijks gynaecologisch onderzoek met echografie aangeraden. Daarnaast kan een bloedstaal worden afgenomen om de hoeveelheid CA125 – een tumormerker – te bepalen. Maar omdat het CA125 sterk aanwezig is voor de menopauze, is dit onderzoek uitsluitend nuttig na de menopauze.

Vrouwen met een erfelijke borstkanker (BRCA-mutatie) of bij wie aandoeningen aangetroffen worden die gepaard gaan met erfelijke darmkanker (syndroom van Lynch), worden aangeraden om hun eierstokken en eileiders preventief te laten verwijderen. Meestal gebeurt dat als ze tussen de 40 en 50 jaar oud zijn.

Er bestaat een verhoogd risico op eierstokkanker:

• na de menopauze (ouder dan 60 jaar)
• bij vrouwen die nooit zwanger zijn geweest
• bij vrouwen die op latere leeftijd zwanger worden
• bij vrouwen die op jonge leeftijd hun eerste menstruatie hebben gekregen
• bij late intrede van de menopauze
• bij onvruchtbare vrouwen

Deze risicofactoren bepalen niet of iemand door eierstokkanker zal worden getroffen of niet. Wel zien we een (licht) verhoogd risico bij vrouwen voor wie deze risicofactoren van toepassing zijn.

Er bestaat een beschermend effect door:

• het hebben van meerdere zwangerschappen
• het geven van borstvoeding
• het nemen van anticonceptiepillen

Dit beschermende effect valt te verklaren doordat er tijdens de zwangerschap, de borstvoeding of het pilgebruik geen eisprong (ovulatie) is, en daardoor geen schade zou optreden aan de eierstokweefsels.

De oorzaak van eierstokkanker is niet met zekerheid gekend. Een verklaring zou zijn dat de eisprong (ovulatie) tijdens de vruchtbare levensfase het epitheel van de eierstok op een herhaalde manier beschadigt. Deze beschadigingen moeten telkens hersteld worden. De te zwaar beschadigde cellen moeten worden geneutraliseerd om te voorkomen dat deze afwijkende cellen blijven vermenigvuldigen, en dus een tumor ontstaat.