Abnormaal kleine gestalte: verschillende oorzaken

Natuurlijke oorzaken van een kleine gestalte

• Kleine gestalte door genetische aanleg

Het kind is geboren met genen die zijn kleine lengte bepalen. Hij blijft in zijn groeibaan, zelfs al bevindt hij zich onder de referentiecurve. De lengte van de ouders beïnvloedt mee zijn volwassen grootte. Als zijn ouders zich al onder de referentiecurves bevinden, zal voor het kind op volwassen leeftijd waarschijnlijk hetzelfde gelden. Dan wordt gewoonlijk geen enkele behandeling overwogen. Het kind is immers niet ziek.

• Constitutioneel bepaalde groeivertraging of vertraagde puberteit

Het kind heeft een normale lengte en normaal gewicht bij de geboorte, maar wijkt geleidelijk aan af van zijn groeibaan. Bij het begin van de lagere school bevindt hij zich in de middenmoot. Op het einde van de lagere school in het onderste deel van de referentiecurves. Als hij zijn humaniora start, dan duikt hij zelfs onder de referentiecurves.

Hij blijft als een kind groeien, terwijl zijn vrienden de groeipiek van de puberteit al hebben bereikt. Hij zal zijn achterstand hoogstwaarschijnlijk inhalen en op volwassen leeftijd een normale lengte bereiken.

Pathologische oorzaken van een kleine gestalte

Sommige aandoeningen veroorzaken een abnormaal kleine volwassen gestalte. Dat kan een handicap zijn. We spreken van dwerggroei als het individu drie standaarddeviaties kleiner is ten opzichte van de referentiecurve voor zijn leeftijd en geslacht. Deze term wordt vandaag weinig gebruikt.

Er zijn heel wat oorzaken van die pathologisch kleine gestalte. Enkele voorbeelden.

Voor de geboorte:

• Intra-uteriene groeiachterstand (tijdens de zwangerschap)
• Botafwijkingen: de frequentste botafwijking is achondroplasie. Dat is een erfelijke aandoening die een lengte van 1,20 tot 1,30 m geeft en een lichaam dat niet in verhouding is, zoals bij dwerggroei (korte armen en benen en een romp en hoofd met een normale lengte).
• Bepaalde chromosomale afwijkingen (in het bijzonder trisomie 21, het syndroom van Turner en van Prader-Willi)

Bij de geboorte of daarna:

• Ernstige ondervoeding kan ook tot een abnormaal kleine gestalte leiden. Het kind krijgt immers de noodzakelijke voedingsmiddelen voor zijn groei niet.
• Sommige chronische aandoeningen: coeliakie (slechte absorptie in het spijsverteringsstelsel door glutenallergie), nieraandoeningen, leveraandoeningen, mucoviscidose enz.
• Endocriene afwijkingen: hypothyroïdie, groeihormoontekort.

Behandeling met groeihormoon

Het is onmogelijk om alle oorzaken van een kleine gestalte volledig te vermelden. In deze rubriek volgt een grondige bespreking van de groeistoornissen die eventueel kunnen worden behandeld door groeihormoon toe te dienen:

• Groeihormoontekort
• Syndroom van Turner
• Syndroom van Prader-Willi
• Intra-uteriene groeiachterstand (SGA)
• Nierinsufficiëntie