Dr. Philippe Aftimos, oncoloog in het Instituut Jules Bordet in Brussel.
Dankzij almaar betere en gevoeligere technieken is het vandaag mogelijk om een exact profiel te bepalen van een tumor. Artsen krijgen op die manier meer zicht op de sterke en zwakke punten ervan en kunnen zo meer gerichte en efficiëntere behandelingen op maat van de patiënt ontwikkelen.
“Traditioneel worden er drie grote groepen van borstkanker onderscheiden: HER2-positieve, hormonoonreceptor positieve en triple-negatieve borstkanker. Met bepaalde therapieën kunnen we die verschillende types borstkanker gericht aanpakken. Zo is hormoontherapie doeltreffend bij hormoongevoelige kankers. Maar dat is niet alles, want er worden geregeld nieuwe medicijnen ontwikkeld! Sinds meer dan een jaar kan het middel Afinitor bijvoorbeeld worden gecombineerd met hormoontherapie om eventuele resistentie voor de hormoonbehandeling – wat soms voorkomt in de stadia met uitzaaiingen – tegen te gaan. Daarnaast zitten de CDK4/6 remmers, een nieuwe klasse van medicijnen die zich op de celcyclus richten, nu in een gevorderde fase van de ontwikkeling. We zullen ze dus allicht heel binnenkort in ons therapeutisch arsenaal hebben.”
“Met Herceptin als adjuvante (aanvullende) therapie is de prognose bij HER2-positieve kankers sterk verbeterd. Sinds de komst van andere, nog meer geavanceerde geneesmiddelen is de prognose vandaag zelfs nog beter! Kadcyla – het medicijn wordt sinds 1 december in België terugbetaald – is zo’n voorbeeld. Het is een geneesmiddel op basis van Herceptin waarop een chemotherapiemedicijn is ‘geënt’. Dat chemotherapiemedicijn komt dus niet vrij in het bloed van de patiënt, maar rechtstreeks in de tumor op het moment dat Herceptin in contact komt met de kankercellen. Het geneesmiddel heeft dus veel minder bijwerkingen dan de traditionele chemotherapie – geen haaruitval, geen misselijkheid met braken enz. – en is toch uiterst doeltreffend!”
“Sinds enige tijd en dankzij de ontwikkeling van de technologie kunnen we specifieke genen in de tumoren opsporen. Daardoor kunnen we de ziekten nauwkeuriger rangschikken volgens de bestaande genetische afwijkingen en die groepen in nog meer subgroepen onderverdelen. We hebben er nu al meer dan tien!”
“Het gaat niet om genen die specifiek zijn voor een patiënt – ze zijn niet erfelijk – maar wel om genen die in de tumor opduiken na mutaties van de kankercellen.
In het laboratorium wordt DNA geïsoleerd uit de kankercellen die bij de biopsie worden weggenomen. Met machines – zogenaamde sequencers - gaan we vervolgens op zoek naar specifieke genen. Op die manier krijgen we een soort identiteitskaart van elke kanker.”
“Ze geeft ons informatie over de resistentie voor deze of gene behandeling, waardoor we onze aanpak kunnen bepalen in functie van de patiënt. Het laat ons ook toe doelwitten te vinden die we kunnen viseren met de specifieke gerichte behandelingen die op dit moment in ontwikkeling zijn. Zo’n 30% van de patiënten vertoont dit type van afwijkingen die we met dergelijke gerichte behandeling zouden kunnen behandelen.”
“Sommige genetische mutaties in de tumor kunnen bijvoorbeeld signaaltransductieroutes activeren die de vermeerdering van de kankercellen stimuleren. Met bepaalde geneesmiddelen kunnen we die routes nu uitschakelen. Ze verhinderen als het ware dat ‘de boodschap kan passeren’ en dus ook dat de kankercellen gaan woekeren.”
“Het zal nog even duren voor we exacte cijfers over borstkanker hebben. Maar voor kanker in het algemeen – vooral dan bij melanomen en longkanker – bedroeg het responspercentage (dat is de regressie van de tumor) 7 tot 10% in de fase 1-studies vóór er doelgerichte behandelingen waren. Sinds we deze genoomafwijkingen gericht kunnen behandelen, is het responspercentage opgelopen tot 50 tot 80%. Dat is ongezien!
We mogen de komende jaren dus een echte revolutie verwachten in de aanpak en behandeling van borstkanker.
“Momenteel bevinden ze zich in verschillende fases van ontwikkeling en zijn ze nog niet beschikbaar. Ze kunnen wel worden gebruikt in het kader van klinische studies. We doen trouwens mee aan het Europese project Aurora rond uitgezaaide borstkanker, waardoor we vrouwen de weg kunnen tonen naar dat soort studies met gerichte therapieën.”
Deel en print dit artikel
Het onderscheid tussen een goedaardige cyste en een kwaadaardige tumor is niet altijd eenvoudig. Op CT-beelden (röntgenstralen) kunnen cysten en tumoren er zeer gelijkaar...
Lees verderDe resultaten van een nieuwe wetenschappelijke studie betekenen een stap vooruit in de ontwikkeling van een therapie die specifiek gericht is op HER2-positieve borstka...
Lees verderBij borstkanker kunnen de kankercellen zich verspreiden via het bloed of de lymfe, dat is een weefselvloeistof die door de lymfevaten circuleert en een belangrijke rol sp...
Lees verderVolgens een recente studie kiezen almaar meer vrouwen die borstkanker hebben eerder voor een borstamputatie of mastectomie - een volledige verwijdering van de borst -...
Lees verder"Terzake" ging op de Dag tegen Kanker een kijkje nemen in het Universitair Ziekenhuis van Antwerpen, waar naarstig aan een doorbraak wordt gewerkt: "Het is veelbelovend,...
Lees verderChronische myeloïde leukemie
Covid-19
Leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD)
Maagkanker
Melanoom
Oogontsteking, oogirritatie of droge ogen
Overactieve blaas
Transplantatie van organen