Begrijpen

De bloedsomloop bestaat uit twee lussen die samenkomen in het hart.

Het hart is een spier die vier holtes omvat, twee voorkamers en twee kamers. Functioneel bestaat het hart uit een rechter- en een linkerhart, die elk een voorkamer en een kamer hebben.

• Het linkerhart krijgt zuurstofrijk bloed van de longen. Het trekt samen en stuwt zo het bloed via de aorta in de grote bloedsomloop. De grote bloedsomloop loopt van het linkerhart naar het rechterhart en bevloeit ondertussen alle organen via de haarvaten.
• Het rechterhart ontvangt het zuurstofarme bloed via de holle aders. Het rechterhart trekt samen en pompt het bloed via de longslagader in de kleine bloedsomloop of longcirculatie. Die loopt van het rechterhart naar het linkerhart en zorgt voor de gasuitwisseling in de longen.

Het hart zelf wordt bevloeid door de kransslagaders.

Het hart en de longen

Het cardiorespiratoire systeem voert zuurstof, voedingsstoffen en andere nuttige stoffen naar de cellen van het lichaam. Daarnaast verwijdert het koolzuurgas en andere afvalstoffen, die voortkomen uit de werking van de cellen.

Het ademhalingsstelsel

Het ademhalingsstelsel bestaat vooral uit de longen. Daar vindt de gasuitwisseling tussen het bloed en de lucht plaats. Het bloed geeft er koolzuurgas en waterdamp af, en neemt er zuurstof op.

De bloedsomloop

De bloedsomloop kan worden gezien als een sterk vertakt buizenstelsel. Het voert het bloed tot in de verste uithoeken van het lichaam. Het buizenstelsel begint met zeer grote bloedvaten, de slagaders. Die slagaders splitsen zich dan tot almaar kleinere arterioli. Het hart pompt het bloed door dat netwerk.

Via de veneuze haarvaten, de venulen (adertjes) en de aders stroomt het bloed daarna terug naar het hart.

Zuurstof en koolzuurgas

Bij de productie van energie verbruiken de 10.000 miljard cellen die ons lichaam telt, zuurstof (O₂) en geven ze koolzuurgas af (CO₂).

• De cellen moeten constant zuurstof krijgen.
• Koolzuurgas daarentegen is een afvalstof, die moet worden verwijderd.

Het hart- en vaatstelsel

De rode bloedcellen vervoeren die twee gassen. De organen van het hart- en vaatstelsel staan in voor het transport van de respiratoire gassen van de longen naar de cellen van de weefsels, en terug. Het hart is een pomp die het bloed in de bloedvaten doet stromen. De bloedvaten vertakken in almaar kleinere bloedvaatjes die de verste uithoeken van het lichaam van bloed voorzien. De uitwisseling tussen de bloedvaten en de cellen gebeurt in de dunste bloedvaten, de haarvaten.

Het ademhalingsstelsel

Het ademhalingsstelsel staat in voor de gasuitwisseling tussen de lucht en het bloed. Dat gebeurt in de longen. In minder dan driekwart van een seconde komt zuurstof in het bloed en verlaat het CO₂ het bloed onder invloed van respectievelijk de O₂- en CO₂-drukgradiënt tussen de longblaasjes en de haarvaten. De longblaasjes zijn kleine zakjes waarin de lucht uit de luchtwegen terechtkomt en waar de gasuitwisseling plaatsvindt.

De bloedsomloop en de ademhaling hangen dus nauw samen.

De bloeddruk meet de kracht die het bloed uitoefent op de wand van de slagaders. De bloeddruk verschilt naargelang van de plaats waarop hij wordt gemeten. De bloeddruk daalt naarmate je verder van het hart verwijderd bent. Dat verschil in druk zorgt voor het stromen van het bloed in de slagaders. Net zoals alle vloeistoffen stroomt bloed immers van een zone met een hoge druk naar een zone met een lage druk.

De bloeddruk bedraagt normaliter 120-129/80-84 mmHg. Idealiter is de bloeddruk lager dan 120/80 mmHg (millimeter kwik). Opgelet, de artsen drukken de bloeddruk soms uit in centimeter kwik. 128/82 wordt dan bijvoorbeeld 12,8/8,2.

De systolische bloeddruk is het hoogste cijfer. Dat is de druk die het bloed op de wand van de slagaders uitoefent tijdens de contractie van het hart (systole). De laagste druk, de diastolische bloeddruk, stemt overeen met de druk die het bloed op de slagaders uitoefent als het hart in rust is, tussen twee contracties in.

Bij arteriële hypertensie is de bloeddruk voortdurend te hoog. ‘Te hoog’ betekent een druk hoger dan 140 mmHg voor de systolische en/of 90 mmHg voor de diastolische (= 14/9). Hogere drukken in het arteriële netwerk veroorzaken schade. Een normale bloeddruk situeert zich tussen 120-129/80/84 mmHg. Een ideale bloeddruk is lager dan 120/802 mmHg (millimeter kwik). Opgelet: artsen drukken de bloeddruk soms ook uit in centimeter kwik: 128/20 wordt in dat geval 12,8/8,2.

Verschillende drukken

In de kleine bloedsomloop heerst een lage druk. De gemiddelde druk in de longslagaders is 14 ± 3 mmHg. Ter vergelijking: de druk in de grote bloedsomloop is gemiddeld ongeveer 95 mmHg: 120 mmHg tijdens de hartcontractie en 80 mmHg tussen twee hartcontracties in. Dat zijn de cijfers die de arts u geeft als hij uw bloeddruk meet.

Wat is pulmonale hypertensie?

Soms stijgt de druk in de longcirculatie langdurig. We spreken van pulmonale hypertensie (PH) als de gemiddelde druk in de longslagader ≥ 25 mmHg in rust is.

Het rechterhart moet dan meer inspanning leveren om de hogere weerstand te overwinnen en het bloed te doen stromen. De hartspier zal eerst dikker worden, maar zal op de duur uitgeput raken en zijn pompfunctie niet meer kunnen vervullen. We spreken dan van rechterhartfalen. Rechterhartfalen leidt meestal tot de dood. Pulmonale arteriële hypertensie is een zeldzame aandoening die enkele tientallen mensen per miljoen mensen treft. Het is totaal wat anders dan ‘hypertensie’ of ‘verhoogde bloeddruk’, een aandoening die voorkomt bij een op de vier volwassenen. Hypertensie betreft de grote bloedsomloop en niet de kleine.