Luisteren naar muziek activeert hersendelen die verantwoordelijk zijn voor het onthouden van informatie, het concentratievermogen en het verwerken van emoties. Sommige studies tonen zelfs aan dat activiteiten als kunst, lezen en muziek beluisteren het begin van MCI met wel drie jaar kunnen vertragen.

De impact van muziek blijft ook erg positief nadat de eerste symptomen van milde cognitieve stoornis (MCI) zich hebben ontwikkeld. Onderzoekers ontdekten recent hoe dit komt: we hebben een gespecialiseerd muzikaal geheugen dat niet wordt aangetast door MCI of de ziekte van Alzheimer.

Daardoor kan muziek helpen bij de behandeling van deze ziektes.

MCI tast het muzikaal geheugen niet aan

Onderzoekers gingen aan de slag met zowel gezonde mensen als met personen die gediagnosticeerd waren met MCI of een vroege vorm van Alzheimer.

In de eerste onderzoeksfase kregen ze verschillende akkoorden en toonladders te horen, gevolgd door een tweede fase waarin ze vier melodieën te horen kregen. Éen melodie was  exact dezelfde als in de eerste fase. De proefpersonen moesten het identieke akkoord of de toonladder kunnen herkennen en aanduiden.

Uit de studie bleek dat de mensen met MCI niet slechter waren in het herkennen van muziek dan de gezonde proefpersonen. Dit suggereert dat er een gespecialiseerd muzikaal geheugen bestaat dat specifieke stukken van het brein activeert.  

In tegenstelling tot andere vaardigheden die steunen op verbale en visuele verwerking, blijft het muzikale geheugen daarbij bewaard. Ook als de MCI of de ziekte van Alzheimer meer ernstige vormen begint aan te nemen.

Op die manier kan muziek een sleutelrol spelen bij het ontsluiten van het geheugen.

Minder stress. Meer plezier.

De studies tonen aan dat muziek een effectieve manier is om spanning en stress te verminderen bij mensen met een milde of ernstige vorm van MCI.  Omdat het muzikale geheugen gespaard blijft en mensen muziekstukken uit hun leven blijven herkennen, biedt het een mogelijkheid tot plezier, genot en relaxatie.

Muziek stelt de patiënten ook in staat om zich af te sluiten van afleidingen zoals achtergrondlawaai en zo hun emotionele en cognitieve vaardigheden ten volle te benutten. Ze kunnen zich beter focussen, hun aandacht langer vasthouden en het verbetert de communicatievaardigheden.

Het spreken van twee talen biedt de benijdenswaardige mogelijkheid om op ongewone plaatsen vrienden te maken. Een nieuwe studie van het German Center for Neurodegenerative Diseases (DZNE), Bonn suggereert dat tweetaligheid nog een ander voordeel kan opleveren: een beter geheugen op latere leeftijd.

Vanaf jonge leeftijd dagelijks twee talen gebruiken

De onderzoekers bestudeerden honderden oudere patiënten en ontdekten dat degenen die vanaf jonge leeftijd dagelijks twee talen gebruikten, hoger scoorden op tests inzake leren, geheugen, taal en zelfcontrole dan patiënten die slechts één taal spraken.

Tweetaligheid, een gunstig effect op de cognitieve gezondheid op latere leeftijd

De bevindingen, gepubliceerd in het tijdschrift Neurobiology of Aging, vormen een aanvulling op twintig jaar werk dat erop wijst dat tweetaligheid beschermt tegen dementie en cognitieve achteruitgang bij ouderen. "Het is veelbelovend dat zij melden dat tweetaligheid op jonge en middelbare leeftijd een gunstig effect heeft op de cognitieve gezondheid op latere leeftijd", aldus Miguel Arce Rentería, neuropsycholoog aan de Columbia University die niet bij de studie betrokken was in The New York Times. "Dit komt overeen met de bestaande literatuur."

Vandaag bestaat er geen medicatie die MCI kan genezen. Sommige geneesmiddelen kunnen de cognitieve functies wel stimuleren. Daarnaast kunnen bepaalde tips helpen om in het dagelijks leven om te gaan met de geheugenstoornissen.

1. Noteer wat u niet mag vergeten

Leg een notitieblok bij de telefoon, in de keuken of op uw nachtkastje zodat u meteen kunt opschrijven wat u niet mag vergeten. Een agenda is uiteraard handig om uw afspraken bij te houden. Gebruik post-its waar nodig.

2. Zorg voor routine

Als uw geheugen hapert, hebt u het moeilijker om nieuwe dingen te onthouden. Routine kan dan helpen.

• Berg de voorwerpen die u nodig hebt, steeds op dezelfde plaats op: uw sleutels, boodschappentassen, fototoestel, …
• Zorg ook in uw dagschema voor routine: wanneer u opstaat, eet, boodschappen doet, televisie kijkt, een bad neemt, …

3. Vind snel wat u nodig hebt

• Plaats de dingen die u het vaakst gebruikt, op een plaats waar u ze goed kunt zien. Zo vindt u uw jas, uw tas, uw bestek, … sneller terug.
• Ruim op. Behoud alleen de dingen die u nodig hebt. Laat geen kranten of snuisterijen rondslingeren, maar berg ze op. Gooi kledij weg die u toch niet meer draagt.
• Probeer elke kast een duidelijke functie te geven. Dus kledij bij kledij, potten bij potten, boeken bij boeken. Hang een etiket op de kasten met wat erin zit.
• Hang een klok op zodat u steeds ziet hoe laat het is.
• Hang een zakje met zaken die u niet mag vergeten, alvast aan de deurklink. Zo neemt u ze bij uw bij vertrek zeker mee.

4. Problemen voorkomen

• Maak een lijstje met de dingen die u niet mag vergeten als u uw huis verlaat, en hang het lijstje aan de buitendeur. Zijn de ramen dicht? Is het gasfornuis uit? Sleutels bij?
• Hang een korte handleiding op of bij uw elektrische apparaten.
• Gebruik een pillendoosje zodat u goed ziet welke pillen u ’s morgens, ’s middags en ’s avonds moet nemen.
• Berg medicatie veilig op als u denkt dat u fouten kunt maken.
• Zorg ervoor dat de badkamer of het toilet niet van binnenuit kan gesloten worden.
• Laat ’s nachts het licht branden op de gang zodat u gemakkelijk de weg naar het toilet vindt.

5. Vraag advies aan uw arts

Meer tips nodig, of een specifieke vraag over milde cognitieve stoornis? Aarzel niet om erover te spreken met uw huisarts of uw neuroloog.