In feite zijn ze dan bezig met de twee onderafdelingen van het declaratief geheugen te doorlopen:
Normale ouderdomsvergeetachtigheid
De meest voorkomende klacht waarmee ouderen met een cognitieve stoornis naar een arts stappen, is vergeetachtigheid. Naarmate we ouder worden, komen geheugenklachten inderdaad vaak voor. Meestal is er niets aan de hand, en gaat het om goedaardige ouderdomsvergeetachtigheid. Die ouderdomsvergeetachtigheid heeft tot gevolg dat je even niet op een woord of naam kan komen, je soms vergeet waar je je sleutels gelegd hebt, of je vaker lijstjes moet maken om afspraken of taken niet te vergeten. Vervelend, maar dit verstoort het dagelijks functioneren niet.
Milde cognitieve stoornis (MCI)
Sommige mensen hebben echter geheugenproblemen die ernstiger zijn dan de vergeetachtigheid die op oudere leeftijd veel voorkomt. Mogelijke klachten kunnen zijn:
Deze problemen vallen ook de omgeving op. Toch zijn ze niet zo ernstig dat er sprake is van dementie. In de medische literatuur heet dit verschijnsel milde cognitieve stoornis of Mild Cognitive Impairment (MCI). De prevalentie van MCI zou tussen de 3-19% bedragen bij de bevolking ouder dan 65 jaar.
Onderzoekers definieerden vijf criteria om mensen met MCI te beschrijven. Deze definitie concentreerde zich vooral op de vermindering van de geheugenfunctie:
Later werd bovenstaande definitie verruimd naar stoornissen van andere cognitieve functies dan het geheugen zoals taal, aandacht, visueel-ruimtelijk inzicht, redeneervermogen, uitvoerende functies… Dit gaf aanleiding tot het ontstaan van twee subtypes van MCI: amnestische MCI en niet-amnestische MCI.
Bronnen: - Gauthier S, Reisberg B, Zaudig M, Petersen RC, Ritchie K, Broich K, et al. Mild cognitive impairment. The Lancet 2006;367(9518):1262-70. - Petersen, R.C. et al. (1999) Mild Cognitive Impairment. Clinical Characterization and Outcome. Arch Neurol., 56(3):303-308.
Alles wat we zien, horen, ruiken, proeven en voelen via onze zintuigen wordt geregistreerd vastgehouden in het zintuiglijk geheugen. Dit geheugen heeft met andere woorden een grote capaciteit, maar kan daarentegen de binnenkomende informatie maar heel kort (minder dan 1 seconde) vasthouden. Een deel van de informatie verdwijnt vervolgens uit het zintuiglijk geheugen, een ander deel -datgene waar men aandacht aan besteedt- wordt verder verwerkt en opgeslagen in het kortetermijngeheugen.
Het kortetermijngeheugen onthoudt tijdelijk informatie (enkele seconden). Het is een soort tijdelijke opslagplaats waar je bijvoorbeeld de woorden van het begin van deze zin even stalt, terwijl je de rest van de zin leest. Ofwel verdwijnt de informatie vervolgens, ofwel wordt ze opgeslagen in het langetermijngeheugen.
Sommige wetenschappers maken een onderscheid tussen het kortetermijngeheugen en het werkgeheugen. Het kortetermijngeheugen wordt vooral beschouwd als een opslagstation in de reis naar het langetermijngeheugen, terwijl het werkgeheugen wordt beschreven als een soort psychische werkplaats waar we informatie o.a. sorteren, ordenen, herhalen en linken aan reeds gekende zaken vooraleer we ze toevoegen aan het langetermijngeheugen.
Alles wat we weten en kennen zit op een of andere manier opgeslagen in ons langetermijngeheugen. Dit geheugensysteem wordt ook wel ‘permanent’ geheugen genoemd, omdat in de geheugenpsychologie algemeen wordt aangenomen dat de informatie die daarin opgeslagen zit normaal gezien nooit verloren gaat, maar hoogstens tijdelijk onbeschikbaar is. Stel, je kan je niet herinneren wat je vorig jaar op 30 december aan het doen was om 11 uur. Maar als je weet dat dit je laatste werkdag van het jaar was, gaat er misschien wel een lichtje branden (bv. je was aan het werken aan je bureau, nam koffiepauze of…). Kortom, informatie die werd opgeslagen, blijft bewaard. Ze moet alleen opgeroepen kunnen worden door welbepaalde herinneringscues, dat zijn stimuli die een langetermijnherinnering activeren. Zo is ‘gras’ bijvoorbeeld een goede cue voor ‘groen’.
Bron: Aben, B. Stapert, S. & Blokland, A. (2013) Kortetermijngeheugen en werkgeheugen: zinnig of dubbelzinnig? Tijdschrift voor Neuropsychologie, Vol. 8(2): 70-78
Met de stijging van het aantal ouderen in de bevolking, gaat ook het aantal ouderdomsziekten (bijvoorbeeld dementie zoals de ziekte van Alzheimer) de hoogte in. Ouder worden gaat echter niet per se gepaard met veralgemeende cognitieve achteruitgang. Slechts bepaalde delen van de cognitie verouderen en ondergaan een natuurlijke verandering, zoals:
Andere intellectuele delen blijven dan weer stabiel met de leeftijd, zoals:
Luisteren naar muziek activeert hersendelen die verantwoordelijk zijn voor het onthouden van informatie, het concentratievermogen en het verwerken van emoties. Sommige studies tone...
Lees verderVandaag bestaat er geen medicatie die MCI kan genezen. Sommige geneesmiddelen kunnen de cognitieve functies wel stimuleren. Daarnaast kunnen bepaalde tips helpen om in het dagelijk...
Lees verderCognitieve training en rehabilitatie zouden mogelijk een bijdrage kunnen leveren aan de behandeling van patiënten met MCI. Er zijn echter te weinig studies gevoerd om iets te kunne...
Lees verderVandaag de dag bestaat er geen specifieke behandeling voor MCI. Vanuit de gedachte dat MCI een voorstadium van de ziekte van Alzheimer...
Lees verderAfhankelijk van de oorzaak, kunnen de symptomen van MCI stabiel blijven voor jaren, evolueren naar de ziekte van Alzheimer of een andere vorm van dementie, of verbeteren met de t...
Lees verderPopulatiestudies tonen aan dat lichamelijke beweging, cognitieve activiteit, niet roken, matig gebruik van alcohol gepaard gaan met een verlaagd risico op MCI. Of deze maatregelen...
Lees verderDe cognitieve stoornissen kenmerkend voor MCI hebben geen sterke invloed op het dagelijks leven. Dat betekent dat de persoon met MCI de Activities of Daily Living (ADL, namelijk zi...
Lees verderHet laboratoriumonderzoek bestaat uit een bloedafname, met bijzondere aandacht voor stoffen in het bloed die het mentaal functioneren kunnen beïnvloeden. Me...
Lees verderAngst voor het vaccin
Artrose
Buikgriep
Chronische bronchitis
Covid-19
Covid-19 en fake news
Diabetes
Hemofilie
Hoge bloeddruk
Lactose-intolerantie
Longkanker
Lysosomaal zure lipase deficiëntie
Melanoom
Multipel myeloom
Prostaatkanker
Transplantatie van organen