Gevolgen

Internationale studies tonen dat ongeveer één derde van de 65-plussers minstens één keer per jaar vallen; 5% van de valpartijen eindigen met een breuk.

Vrouwen hebben tweemaal meer kans op een heupfractuur dan mannen en achtmaal meer kans op een wervelfractuur. Na een eerste breuk is de kans op een tweede aanzienlijk toegenomen.

De Wereldgezondheidsorganisatie heeft een instrument ontwikkeld (FRAX®) waarmee het risico op een botbreuk door osteoporose over 10 jaar kan bepaald worden. Hierin zitten de vaste factoren zoals leeftijd, geslacht, gewicht, lengte (en indien beschikbaar: de botdensiteit in de dijbeenhals). Dit instrument houdt ook rekening met het voorkomen van heupbreuken in de familie, vroegere botbreuken, rookgedrag, alcoholconsumptie, gebruik van cortisone, en andere aandoeningen die tot osteoporose kunnen bijdragen.

Osteoporose op zich geeft geen symptomen en is niet pijnlijk. Men heeft het daarom over een ‘stille’ ziekte. Vaak wordt ze te laat opgespoord, en wel bij een eerste botbreuk.

Slechts één op de drie wervelinzakkingen geeft symptomen van acute pijn. Soms kan evenwel een of verschillende wervelinzakkingen vermoed worden, bijvoorbeeld bij een kleiner wordende gestalte en bij een misvorming van de wervelkolom waardoor de houding verandert.

Een botbreuk kan het eerste teken van osteoporose zijn. De meest voorkomende botbreuken zijn die van de heup, de wervels en de pols. Elke botbreuk na de leeftijd van 40-50 jaar kan in feite beschouwd worden als een potentieel symptoom van osteoporose en vergroot het risico op een volgende botbreuk.

Wervelbreuken zien er heel anders uit dan arm- of beenbreuken. Bij zo’n breuk breken de wervels niet echt. Een betere term is wervelinzakking, want het wervellichaam zakt geheel of gedeeltelijk in elkaar. Dat kan tijdelijk pijnlijk zijn, soms ook niet.

Breuken kunnen heel pijnlijk zijn en de levenskwaliteit grondig verstoren. In 10% van de gevallen van wervelinzakking is een ziekenhuisopname noodzakelijk. Bij heupbreuken zijn de vooruitzichten nog slechter en is een ziekenhuisopname altijd nodig. Botbreuken zijn bij ouderen een niet te onderschatten oorzaak van overlijden.

Slechts 20 tot 60% van de patiënten kan na een heupbreuk weer zelfstandig zijn dagelijkse activiteiten uitvoeren. Hier gaat een lange revalidatie aan vooraf. Heel wat ouderen komen definitief in een rust- of verzorgingstehuis terecht.

Vooral na heupbreuken en andere belangrijke breuken is de kans op overlijden verhoogd. Zo heeft een studie aangetoond dat de kans op overlijden na een heupbreuk bij ouderen met een factor 5 tot 8 stijgt, en deze oversterfte blijft jarenlang voelbaar. Het risico neemt wel af met de tijd, maar blijft altijd hoger dan van ouderen van hetzelfde geslacht en dezelfde leeftijd zonder heupfractuur.