Ultrasone trillingen tegen prostaatkanker?

Nu iets meer dan tien jaar geleden werd thermoablatie gelanceerd als behandeling van prostaatkanker. Wat houdt deze methode precies in? Is ze voor alle patiënten geschikt? Focus op deze nieuwe techniek.

Thermoablatie is een behandeling van prostaatkanker met ‘hoogfrequente ultrasone trillingen’ (HIFU). Principe: geluidsgolven worden op een klein deel van de prostaat gericht om op die manier de kankercellen te vernietigen via warmte.

In de praktijk worden deze ultrasone stralen toegediend via een sonde die wordt ingebracht in het rectum (endeldarm). De behandeling duurt 1 à 2 uur, en meestal volstaat één enkele sessie. De ingreep wordt vooraf gepland. Een toestel voert de opeenvolgende geprogrammeerde handelingen uit. De behandeling gebeurt onder permanente echografische controle, om de prostaat in detail te kunnen bekijken, vooral dan de te behandelen zone.

Thermoablatie: een doelgerichte behandeling

Omdat ultrasone trillingen doelgericht kunnen worden ‘afgevuurd’, biedt deze techniek twee belangrijke voordelen:

- Een beperkte impact op aangrenzende organen (het sfincterapparaat, de openingen van de urineleiders en de blaas bijvoorbeeld).

- De mogelijkheid van een gedeeltelijke prostaatbehandeling. Met andere woorden: men is niet verplicht om de volledige prostaat weg te nemen zoals bij een klassieke operatie.

Dankzij talrijke biopsieën en het gebruik van MRI (magnetische resonantie) kunnen de aangetaste prostaatzones bovendien steeds nauwkeuriger worden geïdentificeerd.

Thermoablatie is in dat geval een soort compromis tussen een algemene behandeling (die ‘blindweg’ de volledige prostaatklier aanpakt) en een actieve follow-up (waarbij men eigenlijk niets doet, tenzij het verloop van de kanker volgen en nagaan op welk moment men moet ingrijpen).

HIFU: voor wie?

Een behandeling met ultrasone trillingen is specifiek bestemd voor oudere mannen voor wie chirurgie af te raden is of die de nadelen van een volledige prostatectomie (prostaatverwijdering) willen vermijden.

Bij nog niet vergevorderde prostaatkankers waarbij de tumor volledig binnen de prostaat zit (en nog niet doorheen het kapsel is gebroken), kan thermoablatie dus een alternatief vormen voor chirurgie of radiotherapie (bestraling).

Bovendien kan een behandeling met therapeutische ultrasone trillingen zo nodig herhaald worden, in tegenstelling tot radiotherapie. Dit soort therapie is dan ook bijzonder geschikt voor patiënten die na bestraling hervallen zijn.

Een weinig gebruikte techniek in België

In België wordt slechts één op de 100 patiënten behandeld met deze methode. Dit type behandeling werd in 2000 gelanceerd in ons land. Drie ziekenhuiscentra bieden het momenteel aan: het Jules Bordet Instituut (Brussel), het Middelheimziekenhuis (Antwerpen) en het UZ Leuven.

“In het Bordet Instituut krijgt ongeveer 15% van het totale aantal patiënten dat we jaarlijks behandelen voor een gelokaliseerde kanker, een ultrasone behandeling. De meeste andere patiënten worden behandeld met chirurgie, radiotherapie of een sequentiële behandeling van beide”, aldus prof. Roland van Velthoven, diensthoofd urologie in het Bordet Instituut.

Therapeutische ultrasone trillingen: een van de mogelijke methoden

Prof. van Velthoven mag dan al voorstander zijn van thermoablatie, toch beschouwt hij dit niet als een wondermiddel. “Het is een techniek die de komende jaren aan populariteit zal winnen. Ze past binnen de huidige trend naar steeds doelgerichter behandelingen en heeft dus haar plaats naast andere therapieën. We mogen echter niet vergeten dat het om hightech gaat, en dat de gebruikte toestellen een aanzienlijke investering vormen. Het is dus ondenkbaar om de andere prostaatkankerbehandelingen systematisch opzij te schuiven en alleen nog thermoablatie toe te passen. Het komt erop aan de situatie van elke patiënt goed te evalueren en de therapeutische keuze te maken die het best afgestemd is op zijn ziekte en zijn situatie”, besluit hij.

Deel en print dit artikel