Specifieke wondbehandelingen

Koel de brandwonde meteen onder stromend water op een temperatuur van 20 °C en doe dat minutenlang (tot wel 20 minuten). Gebruik geen ijsblokjes en zorg ervoor dat het water niet te koud is. Als er een kledingstuk in de brandwonde blijft kleven, probeer dan niet om dat te verwijderen, maar koel de brandwonde door de stof. Gebruik zeker geen boter, melk of olie!
Hydrateer een eerstegraadsbrandwonde.

Reinig, spoel en droog het letsel. Als de brandwonde niet te groot is, kun je ontsmetten met een alcoholvrij antisepticum.

Contacteer onmiddellijk de eerstehulpdienst bij intense pijn of als een groot gebied van de huid verbrand is – vreemd genoeg heb je bij een grote brandwonde niet altijd pijn. In andere gevallen bedek je de wonde met een geschikt steriel verband. Vraag advies aan een arts of apotheker. Check of je in orde bent met je vaccinatie tegen tetanus.

Bij grote, uitgebreide brandwonden wikkel je het slachtoffer volledig in een proper laken. Maak onmiddellijk een afspraak in een gespecialiseerd brandwondencentrum of bel het nummer 112.

Een blaar, ook blein genoemd, is een huidletsel waarbij een luchtbel ontstaat die zich vult met een sereus vocht (lymfe). Het is een fabeltje dat je een blaar altijd meteen door moet prikken – dat vergroot alleen maar het risico op infectie.

Wanneer mag je een blaar toch doorprikken?

Als ze zeer groot is en pijnlijk aanvoelt. Dat doe je op de volgende manier. Desinfecteer de blaar en de randen errond met een kleurloos, alcoholvrij antisepticum. Doorprik de blaar op verschillende plaatsen met een steriele wegwerpnaald of met een naald die je gesteriliseerd hebt in een open vlam (opgelet voor roetvorming). Houd de naald evenwijdig met de huid. Verwijder daarna de vloeistof uit de blaar met een steriel kompres. De omtrek van de blaar kan pijnlijk aanvoelen. Verwijder vooral niet de huid die zich op de huid gevormd heeft! Daardoor krijg je brandende pijn en wordt het risico op infectie nog groter. Die huid vormt namelijk een natuurlijk verband dat opdroogt en vanzelf verdwijnt als de onderliggende huid hersteld is.

Volg de drie stappen van de wondverzorging (zie hoofdstuk 2). Reinig, spoel en droog. Desinfecteer met een geschikt huidantisepticum. Dek af met een beschermend verband. Soms gebeurt het dat de blaar zich opnieuw vormt. Herhaal in dat geval alle voorgaande handelingen.

Als de blaar al gescheurd is

Volg de drie stappen van de wondverzorging als de blaar al gescheurd is. Reinig, spoel en droog de blaar. Desinfecteer de blaar en de randen met een geschikt huidantisepticum. Verwijder de beschadigde huid vooral niet. Plaats een beschermingspleister of een hydrocolloïde blarenpleister.

Maak een onderscheid tussen kleine, oppervlakkige snijwonden (veroorzaakt door papier, karton of een schaar), die vaak weinig bloeden en niet diep zijn, en grotere wonden (veroorzaakt door glas, een zaag, het gebruik van een mandoline in de keuken, een tuinschaar, enz.).

Kleine snijwonde

Kleine snijwonden reinig je zoals wordt uitgelegd in hoofdstuk 2 (volg daarbij de drie stappen van de wondverzorging). Ontsmet de wonde vervolgens met een geschikt huidantisepticum (te vinden in je EHBO-kistje). Geef de voorkeur aan een vloeibaar, alcoholvrij en niet-irriterend antisepticum, op basis van een jodiumderivaat of een waterige chloorhexidine-oplossing, of anders een antiseptische zalf of gel, en zelfs een vloeibare desinfecterende oplossing. Plaats dan een steriel verband om de wonde te beschermen. Gebruik een kleefpleister die al dan niet waterbestendig is, afhankelijk van je activiteiten.

Ga na om je nog beschermd bent tegen tetanus: een vaccinatie wordt om de 10 jaar aanbevolen.

Diepe snijwonde

Bij een diepe snijwonde moet je, na de eerste zorgen te hebben toegediend, zo snel mogelijk een arts raadplegen. Want een ernstige snijwonde kan een zenuw, een pees of een slagader beschadigd of doorgesneden hebben. Daarom is een snelle, dringende interventie absoluut noodzakelijk (bel in dat geval meteen de spoeddiensten op 112).

Stelp de wonde met behulp van een steriel kompres als ze overvloedig bloedt en druk gedurende tien minuten.

Volg de drie stappen van de wondverzorging (zie hoofdstuk 2). Reinig, spoel en droog de wonde. Breng vervolgens een steriel kompres met een geschikt huidantisepticum aan (zie het EHBO-kistje). Bescherm de wonde.

Bel zo snel mogelijk een arts. Wellicht is het noodzakelijk om de wonde te hechten.

Wellicht zijn dit de vaakst voorkomende en meest milde wonden. Ze komen vaak voor bij kinderen op de speelplaats, maar ook bij volwassenen die buiten aan het werk zijn of huishoudelijke taken verrichten.

Lichte schaafwonden

Volg de drie stappen van de wondverzorging (zie hoofdstuk 2).  
Reinig, spoel en droog.
Ontsmet met een geschikt huidantisepticum.
Dek de wonde af met een steriel verband, vooral op buigingspunten of als je verder moet werken, en dan vooral buiten.

Diepe schaafwonden

Stelp de soms overvloedige bloeding met een steriel kompres door gedurende minstens tien minuten op de wonde te drukken. Probeer niet om tot elke prijs vreemde lichamen (grind, hout, aarde, metaal, enz.) te verwijderen, want je zou de wonde nog groter kunnen maken.

Volg de drie stappen van de wondverzorging (zie hoofdstuk 2). 
Reinig, spoel en droog.
Dek de wonde af met een steriel verband dat bevochtigd is met een geschikt antisepticum.
Raadpleeg je arts als je vreemde voorwerpen ziet zitten.
Check of je vaccinatie tegen tetanus nog geldig is.

Misschien heeft jouw huisdier je gebeten en gekrabd, in andere gevallen was het een onbekend, wild dier, waarbij er misschien een verhoogd risico is op hondsdolheid, een streptokokkeninfectie, een stafylokokkeninfectie, enz. En soms word je gebeten door een mens!

Alle wonden die het gevolg zijn van een beet moet je met de nodige ernst behandelen.

Volg daarbij de drie stappen van de wondverzorging (zie hoofdstuk 2). Reinig, spoel en droog de beet en ontsmet ze vervolgens zoals elke andere wonde.
Aarzel niet om een arts te raadplegen of naar de spoeddienst te gaan. Vooral als er sprake is van pijn, rode vlekken, oedeem en/of koorts. Vergeet niet om te checken of je in orde bent met je vaccinatie tegen tetanus, ook al is de wonde maar oppervlakkig.
Schenk ook aandacht aan het risico op hondsdolheid.
Beten in het gezicht of bij de lichaamsopeningen moeten altijd de nodige aandacht krijgen. Vaak wordt er in dat geval een preventieve antibioticakuur voorgeschreven.

Dergelijke ongevallen worden vaak veroorzaakt door punaises, nagels en naalden, en komen dan ook het vaakst voor bij (onervaren) doe-het-zelvers en naaisters. Het risico op infectie is groot, zelfs bij kleine steekwonden.

Kleine steekwonden

Volg de drie stappen van de wondverzorging (zie hoofdstuk 2).

Reinig, spoel en droog de wonde. Ontsmet de wonde met een geschikt huidantisepticum. Bedek de wonde met een waterproof steriel verband als je niet gehinderd wilt worden bij je dagelijkse taken.
Het is in dit geval heel belangrijk om in orde te zijn met de vaccinatie tegen tetanus. Als je laatste inspuiting meer dan tien jaar geleden gebeurde of als je nooit gevaccineerd werd, is het wellicht verstandig om antitetanus gammaglobulines te laten inspuiten voor onmiddellijke bescherming.
Raadpleeg meteen een arts bij de geringste symptomen van een infectie, zoals, een rode huid, hitteopwelling, pijn, zwelling of vocht.

Ernstige steekwonden

Als de steekwonde ernstiger en dieper is, en een groter deel van de huid aangetast heeft, moet je de bloeding zo snel mogelijk stelpen met een steriel kompres. Druk minstens tien minuten op de wonde.

Volg daarna de drie stappen van de wondverzorging (zie hoofdstuk 2).

Reinig, spoel en droog de wonde. Ontsmet het letsel vervolgens met een geschikt huidantisepticum. Dek de wonde af met een steriel verband.
Een vaccinatie tegen tetanus is noodzakelijk.
Raadpleeg zo snel mogelijk een arts, want bij een diepe wonde kan een zenuw, een pees of een kleine slagader geraakt zijn. Soms is het nodig om plaatselijk te hechten en wordt er ook een lokale of orale behandeling met antibiotica voorgeschreven.