Behandeling

Cortisone en zijn derivaten zijn strikt af te raden bij zona. Ze hebben blijkbaar in geval van zona een positief effect op de pijn omdat ze de ontsteking verminderen. Ze hebben echter geen enkel effect met betrekking tot het risico op post-herpetische pijn. Integendeel, ze kunnen in theorie de verspreiding van het virus in de hand werken.

Orale antivirale middelen

Orale antivirale middelen worden tegenwoordig toegediend aan patiënten ouder dan 50 jaar die zona hebben. Ze helpen de acute pijn verminderen, en beperken ook het risico op post-herpetische pijn. Ze zijn echter alleen werkzaam als ze binnen 72 uur na het begin van de huiduitslag toegediend worden.

Bij herpes zoster ophthalmicus worden ze systematisch toegediend, ongeacht de leeftijd, omdat ze de ernst van de oogletsels en de pijn verminderen.

Antivirale middelen toegediend per infuus

Alleen patiënten onder afweeronderdrukkende medicatie of met een zeer intense zona moeten gehospitaliseerd worden voor een intraveneuze behandeling met antivirale middelen.

Pijnstillers: alleen bij pijn

Pijnstillers zijn bij zona alleen nodig wanneer de patiënt effectief pijn heeft. Met een pijnschaal kan de pijn en de evolutie van de pijn gevolgd worden. De patiënt evalueert zijn pijn op een schaal van nul tot tien, waarbij nul staat voor de afwezigheid van pijn en tien voor de ergst mogelijke pijn. De intensiteit van de pijn zal de keuze van de medicatie bepalen.

Medicatiekeuze

De klassieke middelen tegen de pijn veroorzaakt door zona en tegen post-herpetische pijn zijn eenvoudige pijnstillers, zoals paracetamol. Als de werking hiervan onvoldoende is, kunnen sterkere pijnstillers die morfinederivaten bevatten, soms nuttig zijn. Bij oudere mensen, kunnen deze geneesmiddelen wel heel wat bijwerkingen hebben die het gebruik ervan beperken.

Klassieke pijnstillers

Post-herpetische pijn moet in elk geval behandeld worden, omdat ze van het leven van de patiënten een echte hel maakt. Ontstekingsremmende middelen en paracetamol worden vaak gebruikt, maar zijn eigenlijk weinig doeltreffend.

Tricyclische antidepressiva

Tricyclische antidepressiva, een oude groep antidepressiva, zijn zeer doeltreffend voor de behandeling van post-herpetische pijn. Ze zijn zeer goedkoop en zorgen voor verlichting van de pijn bij meer dan de helft van de patiënten. Sommige bijwerkingen (constipatie, urineretentie, slaperigheid) beperken soms hun gebruik.

Anti-epileptica

Sommige anti-epileptica hebben al bewezen zeer doeltreffend te zijn voor de behandeling van post-herpetische pijn.

Lokale behandelingen

Het lokaal behandelen van post-herpetische pijn is een relatief nieuw concept. Deze behandelingen hebben als grote voordeel dat ze enkel lokaal werken ter hoogte van de huid waardoor de kans op bijwerkingen dus zeer laag is (in tegenstelling tot de behandeling met tricyclische antidepressiva of anti-epileptica).

Er bestaan vandaag twee types van lokale behandelingen: pleisters op basis van lidocaïne en capsaïcine.

Studies hebben aangetoond dat de behandeling met lidocaïne-pleisters zeer doeltreffend is. Deze pleisters worden dagelijks rechtstreeks op de pijnlijke plek aangebracht. De behandeling is vrij eenvoudig en kan door patiënt zelf thuis gebeuren.

Daarnaast bestaan er ook capsaïcine-pleisters. Deze pleisters hebben een langere werking (ongeveer drie maanden). De behandeling kan enkel in een gespecialiseerd centrum gebeuren onder toezicht van een arts omdat capsaicine in deze hoge concentraties zeer irriterend kan zijn voor de huid.

Huidletsels ontsmetten

Lokale aanwending van antivirale middelen heeft geen zin in geval van zona. Men moet daarentegen de huidletsels ontsmetten met een klassiek ontsmettingsmiddel, bijvoorbeeld chloorhexidine in waterige oplossing. Douchen of baden in lauw water en een zeep zonder antisepticum zijn aan te bevelen. Talk, crème, zalf of gel zijn dat niet, evenmin als lokale antibiotica.

Oogzalf

Bij herpes zoster ophthalmicus is het gebruik van alleen maar een oogzalf onvoldoende om oogverwikkelingen te vermijden. De combinatie met een oraal antiviraal middel is noodzakelijk.