Symptomen

Prodromale pijn

Prodromale pijn is de pijn die de huidletsels die typisch zijn voor een zona, voorafgaat. Deze pijn kan tot tien dagen van tevoren optreden in het dermatoom (het huidgebied) waar de blaasjes zullen verschijnen. Prodromale pijn komt niet bij iedereen voor. Toch is ze vaak het eerste teken van een zona. De pijn wisselt in intensiteit van persoon tot persoon. Sommigen beschrijven een oppervlakkige jeuk, een tinteling of een brandende pijn. Anderen spreken van een diepe, zeurende of stekende, doordringende pijn.

Pijn tijdens de letsels

Ook in de blaasjesfase kan de patiënt pijn hebben. De pijnintensiteit is meestal matig bij jonge mensen. Oudere mensen beschrijven de pijn wel eens als ondraaglijk. Maar niet elke patiënt met zona voelt pijn. Minder gevoel tot volledige gevoelloosheid in het getroffen dermatoom zijn mogelijk.

Pijn na de blaasjesfase

Wanneer de blaasjes verdwenen zijn, kan de pijn nog een tijdje aanhouden. Dan is er sprake van post-herpetische pijn. Deze post-herpetischepijn kan nog weken, maanden of zelfs jaren aanhouden. Het branderig gevoel en de tintelingen zijn soms zo intens dat ze het leven van de patiënt beheersen, hem verhinderen te slapen; en van zijn dagen en nachten een hel maken. Zowat 10 tot 35% van de patiënten met zona zal last hebben van post-herpetische pijn, d.w.z. pijn die drie maanden na de infectie nog aanwezig is. Het risico op deze pijn wordt groter met de leeftijd en met de intensiteit van de pijn op het ogenblik van de infectie. Deze pijn is voor de patiënt en zijn omgeving des te moeilijker te begrijpen omdat ze zo intens is, bij afwezigheid van elk huidletsel.

Huiderupties

Net als bij varicella begint de huideruptie bij een zona met rode vlekken. Enkele uren later staan er kleine blaasjes op. De blaasjes komen in groepjes bij elkaar voor.

Evolutie van de letsels van een zona

Na enkele dagen verkleurt het vocht in de blaasjes naar geelachtig. Daarna drogen de blaasjes uit en er komt een korstje op, dat later spontaan afvalt. Alle blaasjes verschijnen tegelijkertijd en zijn na 7 tot 14 dagen verdwenen.

Wat is een dermatoom?

Een dermatoom is een huidgebied bezenuwd door één zenuwwortel vanuit het ruggenmerg. Deze huidgebieden lopen bandvormig, links of rechts van de wervelkolom.

Links of rechts

De reactivatie van de varicella-zoster-infectie volgt dus het verloop van één zenuw en treft bijgevolg slechts één dermatoom, d.w.z. een zone beperkt tot één huidgebied. De symptomen van de zona verschijnen links of rechts, dus op één lichaamshelft. Zona aan beide kanten van het lichaam komt bijna nooit voor.

Lokalisatie van de zona

In principe kan elke gevoelszenuw getroffen worden door een zona. De meeste zona's doen zich voor op de borstkas. In mindere mate treffen ze het gelaat, de onderrug en de buik.

Aantasting van het oog

Het dermatoom van de eerste tak van de vijfde hersenzenuw (drielingzenuw), ook oogtak genoemd, omvat het voorhoofd, de neus en ook het oog. Een zona in dit dermatoom treft dus het oog.

Symptomen van herpes zoster ophthalmicus

Het oog wordt rood en pijnlijk. Het ooglid zwelt op. Ook het hoornvlies kan opzwellen en beschadigd raken. Dit is een ernstige toestand door de mogelijke verwikkelingen, die bij meer dan de helft van deze patiënten voorkomen.