Een veelbelovend spoor voor screening via MRI

Het alzheimerrisico zou kunnen worden voorspeld door de cortex (hersenschors) te meten via MRI. Momenteel wordt er daarvoor software uitgetest met hoopgevende resultaten.

Eén van de grootste uitdagingen van het onderzoek naar de strijd tegen Alzheimer is de diagnose. Momenteel is die vooral gebaseerd op de symptomen van de patiënt en op geheugentests. Er zijn al verschillende studies uitgevoerd om de ziekte te proberen voorspellen door bepaalde hersenzones te observeren via medische beeldvorming. Zo concentreerden wetenschappers zich lange tijd op het volume van de hippocampus, als zetel van het geheugen en belangrijkste "doelzone" van de ziekte. Probleem: de grootte van de hippocampus kan sterk verschillen van persoon tot persoon. Zo hebben sommige gezonde mensen een kleinere hippocampus dan een zieke persoon. Dit is dan ook een te willekeurig criterium.

De cortex als onderzoeksgebied

Een team wetenschappers in het INSERM van Toulouse heeft onlangs een nieuwe diagnosemethode ontwikkeld op basis van magnetische resonantiebeeldvorming (MRI)*. Daarbij beslisten ze om de cortex te meten in plaats van de hippocampus, want de dikte van de cortex is bij iedereen min of meer dezelfde. Om hun voorspellingen te verfijnen, onderzochten ze slechts een aantal specifieke zones, met name de zones die het zwaarst aangetast worden door de ziekte.

De prognose klopt in 3 op de 4 gevallen

Bij dit grootschalig experiment gebruikte het INSERM-team de gegevens van een grote steekproef Amerikaanse patiënten met lichte geheugenstoornissen. Ze werden gedurende twee jaar gevolgd. Resultaat: de meting van de cortexdikte via MRI kon in 76 % van de gevallen voorspellen of de patiënt in kwestie dementie van het alzheimertype zou ontwikkelen.

Dit percentage licht wellicht zelfs nog hoger. Zo is volgens de onderzoekers de kans groot dat verschillende gevallen die als "verdacht" werden beschouwd door de meetsoftware, uiteindelijk toch de ziekte krijgen na de twee voor de test uitgetrokken follow-upjaren.

Een diagnose in recordtempo

Cortexmeting via MRI is dan ook veelbelovend. Temeer omdat het onderzoek wordt uitgevoerd in recordtempo: nauwelijks 20 minuten. Belangrijkste voordeel: dankzij een tijdige diagnose zouden risicopersonen hun follow-up en hun behandeling - of die nu medicamenteus of sociaal is - kunnen vervroegen.

Volgens de onderzoekers zullen vooral hooggeschoolden voordelen hebben bij deze nieuwe techniek. Het ziekteverloop wordt bij hen immers vaak gemaskeerd door hun "cognitieve reserve". Gevolg: de diagnose wordt vaak pas gesteld als de ziekte al vergevorderd is.

De betrouwbaarheid van deze techniek moet wel nog bevestigd worden door andere studies.

Jonathan Barbier

*Early diagnosis of Alzheimer's disease using cortical thickness: impact of cognitive reserve.- Querbes O. et col. - Brain. 2009 Aug;132(Pt 8):2036-47.

Deel en print dit artikel