Begrijpen

Structuur van de baarmoeder

De baarmoeder is het belangrijkste orgaan van het vrouwelijke voortplantingssysteem. Ze ontvangt de bevruchte  eicel en maakt zo de ontwikkeling van het embryo mogelijk. De baarmoeder bevindt zich in het kleine bekken, tussen de blaas en het rectum. Het is een peervormige holle spier van ongeveer 7 centimeter lang en 4 cm breed. Tijdens de zwangerschap neemt ze in volume toe en kan ze tot 35 cm boven de schaamboog komen te zitten.

De baarmoeder bestaat uit drie delen:

• de fundus is het bovenste en gewelfde deel van de baarmoeder;
• het corpus of baarmoederlichaam is het middelste en grootste deel van de baarmoeder waar de bevruchte  eicel zich innestelt. Bovenaan links en rechts van het corpus bevinden zich twee buisvormige structuren (de baarmoederhoornen of cornua uteri), waaraan  de eileiders vastzitten;
• de baarmoederhals is het onderste, buisvormige gedeelte van de baarmoeder dat in de vagina eindigt.

De baarmoederwand

De baarmoederwand is dik en bestaat uit drie lagen:

• het endometrium of baarmoederslijmvlies is het slijmvlies dat de binnenkant van de baarmoeder bekleedt. Dit celweefsel is sterk doorbloed;
• het myometrium is de middelste en dikste laag van de baarmoederwand. Het bestaat vooral uit gladde spiervezels;
• de tunica serosa of het sereus vlies is de dunne buitenste laag die het baarmoederlichaam en een deel van de baarmoederhals omhult. Deze bekleding van buikvlies omringt in feite alle organen in de buikholte en dus ook de baarmoeder.

Baarmoeder en zwangerschap

De baarmoeder heeft als belangrijkste functie om de foetus tijdens de zwangerschap te herbergen. Als er een eitje bevrucht is, zal die eicel zich in het baarmoederslijmvlies innestelen. Elke maand wordt het baarmoederslijmvlies onder invloed van hormonen dikker om zich zo voor te bereiden op een eventuele zwangerschap. Als er halverwege de cyclus geen bevruchting plaatsvindt, stopt dat proces. Het baarmoederslijmvlies sterft af en wordt afgestoten: dat is de menstruatie.

De rol van de baarmoederhals

Ook de baarmoederhals vervult belangrijke functies. Hij scheidt continu het cervixslijm of baarmoederhalsslijm af. Dat slijm zorgt ervoor dat de vagina tijdens het vrijen vochtig wordt en vormt ook een soort  barrière die de baarmoeder tegen infecties beschermt. Rond het tijdstip van de eisprong wordt het cervixslijm dunner zodat de zaadcellen makkelijker omhoog kunnen bewegen naar de baarmoeder.

Ook tijdens de zwangerschap en de bevalling speelt de baarmoederhals een cruciale rol. Tijdens de zwangerschap zit de baarmoederhals helemaal dicht om de foetus in de baarmoeder vast te houden. Bij de bevalling zet hij uit zodat de baby naar buiten kan.

Er worden drie soorten fibromen onderscheiden, afhankelijk van de plaats van de zwelling in de baarmoederwand:

• Interstitiële of intramurale fibromen: ze ontwikkelen zich in de dikke spierlaag van de baarmoederwand (het myometrium). Het is de meest voorkomende vorm van fibromen, goed voor ongeveer 70% van de gevallen;
   
• subsereuze fibromen: ze ontwikkelen zich aan de buitenkant van de baarmoeder en groeien verder naar buiten. Soms zijn ze enkel met een steeltje aan de baarmoederwand verbonden;
   
• submucosale of intracavitaire fibromen: deze fibromen komen minder vaak voor en ontwikkelen zich net onder de slijmvlieslaag van de baarmoederholte (het baarmoederslijmvlies). Ze kunnen dus een deel van de baarmoederholte innemen.

Het is ook mogelijk om verschillende soorten fibromen te ontwikkelen.

Baarmoederfibroom

Baarmoederfibromen of myomen - in de volksmond bekend als vleesbomen - zijn goedaardige tumoren (geen kankergezwellen dus) die in de baarmoederwand groeien (in het myometrium of gespierde gedeelte van de baarmoederwand). Soms vormt er zich maar één fibroom, soms zijn het er meerdere. De diameter van een fibroom kan variëren van enkele millimeters tot meerdere centimeters.

Baarmoederfibromen komen veel voor bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd. Naar schatting 20 tot 40% van de blanke vrouwen boven de 35 jaar heeft fibromen. Bij Afro-Amerikaanse vrouwen ligt dat cijfer nog hoger (meer dan 50%). Eenmaal de vijftig voorbij stijgt het cijfer nog naar respectievelijk 70% voor blanke vrouwen en 80% voor Afro-Amerikaanse vrouwen. Maar een exact percentage is moeilijk te geven, omdat er in meer dan de helft van de gevallen geen symptomen zijn.

Baarmoederfibromen worden niet in verband gebracht met een verhoogd  risico op baarmoederkanker. Baarmoederfibromen evolueren ook nooit naar kanker.