Papillotest: thuisscreening op het HPV

Baarmoederhalskanker opsporen gebeurde tot voor kort enkel op basis van een uitstrijkje dat tijdens een gynaecologisch onderzoek werd genomen. Het uitstrijkje werd daarna onder de microscoop onderzocht om verdachte cellen op te sporen.

Sinds kort bestaat er een thuistest en kunnen vrouwen zelf een uitstrijkje nemen om het humaan papillomavirus (HPV) op te sporen. Dit seksueel overdraagbare virus is de oorzaak van bijna alle baarmoederhalskankers. Het HPV komt bij jongeren vaak voor na de eerste seksuele contacten. Gelukkig verdwijnt het virus meestal vanzelf zonder behandeling. Maar als de infectie blijft bestaan, kunnen er zich precancereuze letsels ontwikkelen, dat zijn verdachte letsels die kunnen ontaarden in een invasieve kanker. Recente studies hebben aangetoond dat vanaf de leeftijd van dertig jaar de opsporing van het HP-virus doeltreffender is ter voorkoming van baarmoederhalskanker dan het cytologische onderzoek (het cellenonderzoek) van een uitstrijkje.  

De HPV-test heeft als voordeel dat vrouwen zelf een monster uit de baarmoederhals kunnen nemen met behulp van een simpel kwastje. Dat monster wordt daarna naar een laboratorium gestuurd en gescreend op het DNA van het HPV.

Anders dan met het onderzoek dat de arts uitvoert - het traditionele uitstrijkje dus - kunnen met zo’n thuis genomen monster verdachte, precancereuze letsels niet worden opgespoord.

Zo’n 60% van de vrouwen in België heeft de afgelopen drie jaar geen uitstrijkje laten nemen. Binnenkort start nieuw onderzoek om na te gaan of de screening verbeterd kan worden door vrouwen de mogelijkheid te bieden zelf een staaltje te nemen. Elk jaar worden in België nog 600 tot 700 gevallen van baarmoederhalskanker vastgesteld. De meeste sterfgevallen door baarmoederhalskanker zouden vermeden kunnen worden als de kanker op tijd wordt ontdekt.