Leven met

De omgeving van de patiënt moet bij een epilepsieaanval koelbloedig optreden, om de risico's op lichamelijke letsels zoveel mogelijk te beperken.

• Probeer de val van de patiënt te breken als hij bewusteloos raakt, zodat hij geen verwondingen oploopt door bijvoorbeeld hevig tegen de grond of het meubilair te smakken.
• Opgelet: Het inslikken van de tong is een mythe, want in de praktijk komt dit nooit voor!
• Wanneer de patiënt in coma raakt na een aanval, moet u hem comfortabel neerleggen, met zijn romp en hoofd zijwaarts gedraaid (laterale decubitus). Zo kan het speeksel uit zijn mond vloeien en komt het niet in de luchtwegen terecht.
• Bij de postkritische verwardheid die na een - zelfs focale - aanval kan volgen en verschillende minuten kan duren, mag u zich niet openlijk verzetten tegen de 'semiautomatische activiteit' van de patiënt, want dat kan een vijandige reactie uitlokken. U moet hem integendeel voorzichtig opvangen, tot zijn bewustzijnstoestand weer normaal is.
• Als de epilepsieaanval langer duurt dan gewoonlijk, en zeker als de stuipen langer dan tien minuten aanhouden of als de aanvallen elkaar snel opvolgen zonder dat de patiënt tussendoor weer bij bewustzijn komt, gaat het om een status epilepticus. Die kan schadelijk zijn voor de hersenen en vereist een spoedinterventie. Daarbij krijgt de patiënt een intraveneuze injectie met een anti-epilepticum, zodat de aanval zo snel mogelijk overgaat.

Al zijn anti-epileptica in de meeste gevallen doeltreffend, sommige factoren bevorderen een aanval en moeten dan ook in de mate van het mogelijke vermeden worden.

• Slaapgebrek is een belangrijke bevorderende factor. Sommige patiënten krijgen bijvoorbeeld alleen een aanval bij slaaptekort. Vandaar het belang van voldoende slaap en regelmatige nachtrust.
• Alcohol in al zijn vormen bevordert ongetwijfeld epilepsieaanvallen en is dan ook te vermijden.
• Sommige geneesmiddelen hebben een epileptogeen effect: ze verhogen de kans op aanvallen. Het gaat om bepaalde antibiotica, antidepressiva, neuroleptica, enz., alsook sommige drugs, zoals cocaïne. Bij twijfel raadpleegt u dus beter uw neuroloog en u dient uiteraard drugs te vermijden.
• Als u op reis gaat, houdt u uw anti-epileptica liefst bij zich of stopt u ze beter in uw handbagage dan in uw koffer, want die kan zoek raken. Het is ook aan te raden om enkele extra dosissen mee te nemen. Als u uw behandeling onderbreekt - al is het maar kort -, kan dat rampzalige gevolgen hebben.

Autorijden

Een aanval tijdens het autorijden is gevaarlijk. Vandaar dat er een wettelijk rijverbod geldt voor alle epilepsiepatiënten. Deze maatregel wordt in bepaalde gevallen afgezwakt:

• na een eerste aanval is het rijverbod beperkt tot zes maanden;
• patiënten met behandelde chronische epilepsie, die gedurende één jaar niet meer zijn hervallen (wat bewijst dat de behandeling doeltreffend is), mogen opnieuw autorijden. Wel wordt bij elke nieuwe aanval het rijbewijs opnieuw voor één jaar ingetrokken.

Sport en vrije tijd

• Verboden, of af te raden sporten

Sommige sporten zijn verboden of absoluut af te raden voor epilepsiepatiënten. Een aanval tijdens het sporten zou rampzalig zijn. Bovendien kunnen ze soms zelfs een terugval bevorderen. Voorbeelden zijn diepzeeduiken, parachutespringen, alpinisme.

• Geval per geval te evalueren

In de regel moet elke activiteit vermeden worden die gevaarlijk is bij een aanval, vooral door het valrisico. Toch is dit ook een kwestie van gezond verstand, afhankelijk van de mate waarin de epilepsie van de patiënt gecontroleerd is. Zo is fietsen sterk af te raden voor iemand die elke dag één of meer aanvallen krijgt met bewustzijnsverlies. Voor patiënten die slechts heel zelden een aanval krijgen, kan het wel. Een valhelm vermindert het risico op verwondingen bij een val.